Gelir Vergisi Genel Tebliği Seri No: 103 – GVK 103
Son zamanlarda memleketimize gelen turist sayısında artış ve iç turizmde de büyük gelişmeler kaydedilmekte ve bunun neticesi olarak, artan turist trafiği, konaklama tesislerinde büyük ölçüde yer darlığına sebebiyet vermektedir. Türkiye’nin bu büyük kitle turizmi akını karşısında hazırlıklı olmadığı da bir gerçektir. Bu cümleden olarak, bazı turistik mahallerde, halkın, turistlerin taleplerine karşılık vermek üzere, evlerinin tamamını veya bir kısım odalarını, gerek möbleli ve gerekse möblesiz olarak belli bir ücret (yatak başına, oda başına gibi) karşılığında turistlere kiraya verdikleri, bu suretle elde ettikleri gelirlerin yapılan iş pansiyonculuk kabul edilmek suretiyle ticari kazanç olarak vergiye tabi tutulduğu ve bazı hallerde de, gayrimenkul sermaye iradı olarak vergilendirildiği, müşahade edildiğinden, uygulamalarda göz önünde bulundurulmak üzere, konu hakkında bazı açıklamaların yapılması zaruri görülmüştür.
I _ PANSİYON HAKKINDA BİLGİ:
1.Tanımı :
15/2/1965 tarih ve 6/4355 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla onaylanmış olan “Turizm Müesseselerine Ait Vasıflar Yönetmeliği” ne göre; pansiyon, tamamı veya bir kısmı nisbeten devamlı ikamete elverişli ve istenildiğinde iaşe ihtiyacını karşılayan konaklama tesislerini ifade etmektedir.
2.Çeşitleri :
Pansiyonları genel olarak iki grupta toplamak mümkündür :
_ Turizm Müessesesi Belgesini haiz pansiyonlar,
_ Turizm Müessesesi Belgesini haiz olmayan pansiyonlar.
Turizm Müessesesi Belgesini haiz pansiyonlar, sözü edilen yönetmelikte, vasıfları itibariyle ek : 1, 2 ve 3 de belirtildiği gibi üç sınıf halinde mütalâa edilmektedir.
1 inci Sınıf Turistik Pansiyonlar,
2 nci Sınıf Turistik Pansiyonlar,
Turistik Ev Pansiyonlar.
II _ VERGİLENDİRME ŞEKLİ :
Turizm Müesseselerine Ait Vasıflar Yönetmeliğine göre, turizm müessesesi belgesini haiz olup, 1 ve 2 nci sınıf turistik pansiyon veya turistik ev pansiyon vasfını taşıyan müesseselerin işletilmesinden elde olunan kazançların, ticarî kazanç olarak ve Gelir Vergisi Kanununun ticarî kazancın vergilendirilmesine ilişkin hükümleri dairesinde gerçek veya götürü usulde vergilendirileceği tabiidir (G. V. K. Madde : 37, T. Tic. K. Madde : 3, 11 ve 12).
Turizm müessesesi belgesini haiz olmamakla beraber ekseri ahvalde aile işletmesi şeklinde beliren pansiyonlardan elde olunan kazançların da, ticarî kazanç olarak vergilendirilmesi icap eder.
Bunlar dışında, turistik mahallerde evlerinin tamamını veya bir kısım odalarını, turizm mevsiminde, turistlere möbleli veya möblesiz olarak kiraya veren kimselerin elde ettikleri iratların gayrimenkul sermaye iradı olarak vergilendirilmesi lazım gelir (G. V. K. Madde : 70/1 ).
Kiranın, yatak başına veya sair ölçülere göre kararlaştırılmış olması durumu değiştirmez.
Esasen Danıştay 4. Dairesince, benzeri bir olay ile ilgili olarak verilen 16/6/1966 gün ve E: 1962 / 1642- K : 1966/2963 sayılı kararda, odaların, mobilya ile kiralanmasının pansiyonculuk için kâfi olmadığı, ütü, çamaşır, yemek gibi hizmetlerin, pansiyonculuğun bir gereği olduğu belirtilmiştir.
Şu hale göre yukarıda belirtilen şekilde bir takvim yılı içinde elde edilen gayrimenkul sermaye iradının, 5.000 lirayı aşmaması halinde vergiye tabi tutulmaması, aşması halinde tamamının vergiyle teklif olunması gerekir (G. V. K. Madde : 21 ).
Şu kadar ki, ticarî, ziraî ve meslekî faaliyeti dolayısıyla gerçek usulde vergiye tabi olanlar ile gelirleri bu kimseler tarafından beyan edilecek olanların, 5.000 liralık istisnadan faydalanamayacakları açıktır (G. V. K. Madde : 21).
Öte yandan, elde ettikleri gayrimenkul sermaye iradı, 5.000 lirayı aşan kimselerin, bu iradlarını, Gelir Vergisi Kanununun genel hükümleri dairesinde yıllık beyanname ile, ikametgâhlarının bulunduğu mahal vergi dairesine bildirmeleri iktiza eder.
Bilgi edinilmesi ve uygulamalarda, bu hususların önemle göz önünde bulundurulması rica olunur.
EK 1: BİRİNCİ SINIF TURİSTİK PANSİYON VASIFLARI
EK 2: İKİNCİ SINIF TURİSTİK PANSİYON VASIFLARI
EK 3: TURİSTİK EV PANSİYONLARI VASIFLARI