IFAC Profesyonel Muhasebeciler İçin Ahlak Kuralları

Alomaliye Mevzuat Ekibi

21 yıl önce

Şükrü ŞENALP
Yeminli Mali Müşavir

Şükrü ŞENALP’in Notu: Aşağıda yer alan metin IFAC tarafından hazırlanmıştır. Tarafımızdan çevirisi yaptırılmış ve redaksiyona tabi tutulmuştur. Mesleğimize önemli katkılar sunacağına inandığımız bu metnin yayına hazırlanmasındaki katkılarından dolayı Sayın Genel Başkanımız H.Hüseyin Kırmızıtoprak, redaksiyondaki katkılarından dolayı Sayın Muhasebeciler Kültür Kooperatifi Başkanı Hayri Göre ve çeviri işlemlerindeki katkılarından dolayı Sayın Meslektaşım Hamdi Balcı’ya ve bizleri bu çalışmaya zorlayan tüm dostlarımıza teşekkürlerimizi sunarız.

Haziran 1996
Ocak 1998’de yeniden düzenlenmiştir.

Profesyonel Muhasebeciler İçin
Ahlak Kuralları

İÇİNDEKİLER

Paragraflar

TANIMLAMALAR
GİRİŞ…………………………………………………………. 1-8
KAMU YARARI………………………………………………. 9-13
AMAÇLAR………………………………………………………. 14
TEMEL İLKELER……………………………………………. 15-16
KURALLAR………………………………………………….. 17-18

KISIM A – TÜM PROFESYONEL MUHASEBECİLER İÇİN GEÇERLİ
1 Güvenilirlik ve Tarafsızlık…………………………… 1.1-1.3
2 Ahlaki Anlaşmazlıkların Çözümü…………………… 2.1-2.6
3 Mesleki Yeterlilik……………………………………… 3.1-3.2
4 Gizlilik …………………………………………………. 4.1-4.9
5 Vergi Uygulamaları………………………………….. 5.1-5.8
6 Sınırlar Arası Faaliyetler……………………………. 6.1-6.3
7 Tanıtım …………………………………………………….. 7.1

KISIM B – KAMU KESİMİNDE ÇALIŞAN PROFESYONEL MUHASEBECİLER İÇİN GEÇERLİ

8 Bağımsızlık……………………………………. 8.1-8.14
9 Muhasebeci Olmayanların Kullanımı konusunda
Mesleki Yeterlilik ve Sorumluluklar ……………….. 9.1-9.6
10 Ücretler ve Komisyonlar……………………….. 10.1-10.13
11 Kamu Muhasebeciliği Uygulamaları
ile Uyuşmayan Faaliyetler………………………… 11.1-11.3
12 Müşterilerin Paraları…………………………. 12.1-12.10
13 Kamu Çalışanı Diğer
Muhasebeciler ile İlişkiler………………………. 13.1-13.26
14 Reklam ve Propaganda………………………….. 14.1-14.8

KISIM C – KADROLU PROFESYONEL MUHASEBECİLER İÇİN GEÇERLİ

15 Bağlılık Anlaşmazlıkları………………………… 15.1-15.4
16 Profesyonel Meslektaşlar için Destek……………… 16.1
17 Mesleki Yeterlilik …………………………….. 17.1
18 Bilgi Aktarımı…………………………………. 18.1-18.2

Tanımlamalar

Aşağıda tanımlamaları belirtilmiş olan ifadeler Profesyonel Muhasebeciler İçin Ahlak Kuralları içerisinde ilk kullanıldığı yerde koyu harflerle yazılacak ve kendilerine verilmiş olan anlamları taşıyacaklardır.

Tanıtım :
Profesyonel hizmetin sağlanması açısından kamu işlerinde çalışan profesyonel muhasebeciler tarafından sağlanan hizmet ya da beceriler gibi konularda kamuya verilen bilgi.

Müşteri Hesabı :
Yalnızca Müşterilerin bankacılık işlemleri için kullanılan herhangi bir banka hesabı.

Müşterilerin Paraları :
Profesyonel muhasebeci tarafından, adına alınan kişinin talimatları ile kamu işlerinde kullanılan kambiyo senedi, senet ya da hamiline yazılı senet gibi paraya çevrilebilen mülkiyet senetleri gibi, para mülkiyet senetlerini de içine alan her tür para.

Şirket :
Aile şirketleri ve onun tüm alt kuruluşları da dahil olmak üzere, kar amaçlı olarak ya da kar amacı gütmeksizin kurulmuş olan herhangi bir varlık ya da kişilik

Kadrolu Profesyonel Muhasebeci :
Sanayi, ticaret, kamu sektörü ya da eğitim alanında görevli profesyonel muhasebeci.

Mevcut Muhasebeci :
Bir müşteri adına muhasebe, vergilendirme, danışmanlık ya da benzeri profesyonel hizmetlerini ya da denetim görevini yürütmekte olan profesyonel muhasebeci.

Yatırım :
Bir yatırımcının önemli etkisine bağlı alt kuruluş ya da varlık

Tarafsızlık :
Yansızlık, zihinsel dürüstlük ve çıkar çatışmalarından uzak olabilmenin bütünüdrür.

Büro:
Kamuya profesyonel hizmet veren tek bir meslek üyesi, ortaklık ya da profesyonel muhasebeciler şirketi.

Profesyonel Muhasebeci :
İster kamu (kişisel, ortaklık yada şirket bünyesinde), sanayi, ticaret, ister kamu sektörü ya da eğitim alanında olsun IFAC üyesi olan kuruma bağlı kişiler.

Genel Uygulamalarda Profesyonel Muhasebeci :
İşlevsel sınıflandırılmasına (örn. denetim, vergi ya da danışmanlık) bakılmaksızın müşterilere profesyonel hizmetler sunan bir işte ortağı ya da çalışanı ile benzer pozisyona sahip her bir ortak ya da kişi ve bir çalışmada idari sorumluklara sahip profesyonel muhasebeciler. Bu terim aynı zamanda genel uygulamalarda profesyonel muhasebeciler şirketine atıfta bulunmak üzere de kullanılmaktadır.

Profesyonel Hizmetler :
Muhasebe, denetim, vergilendirme, yönetim danışmanlığı ve finans yönetimi hizmetleri dahil olmak üzere profesyonel muhasebeci tarafından gerçekleştirilen ve muhasebecilik ya da ilgili becerileri gerektiren herhangi bir hizmet.

Referans :
Profesyonel muhasebecinin kasıtlı olarak reklamını yapmak üzere tasarlanmamış ancak bu profesyonel muhasebeci hakkında kamu haberi.

Kabul Muhasebecisi :
Mevcut muhasebecinin ya da mevcut muhasebeci müşterisinin denetim, muhasebe, vergilendirme, danışmanlık ya da benzeri işler için ya da müşterinin ihtiyaçlarını karşılamak üzere başvurduğu profesyonel muhasebeci .

Raporlama Görevi:
Mali bilgiler hakkında genel uygulamalarda profesyonel muhasebecinin görüşünün alınmasını gerektiren bir yükümlülük.

Danışmanlık:
Profesyonel hizmet sunma amacıyla potansiyel müşteriye yaklaşım.

————————————————————————-

Profesyonel Muhasebeciler İçin IFAC
Ahlak Kuralları

Giriş

1. Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (IFAC) ulusal kültür, dil, hukuki ve sosyal sistemdeki farklılıklara bağlı olarak, detaylı ahlaki davranış gereksinimleri hazırlanması görevinin her ülkedeki ilgili üye kuruluşların görevi olması gerektiğine ve bu kuruluşların aynı zamanda bu gereksinimleri geliştirme ve destekleme sorumluluğunu taşıması gerektiğine inanmaktadır.

2. Bununla birlikte, IFAC muhasebecilik mesleğinin tanımının dünya çapında çok sayıda ortak amaç belirleme ve bu amaçla belli temel ilkelerin elde edilmesi yolundaki çabaları ile karakterize edildiğine inanmaktadır.

3. Bu nedenle IFAC, muhasebecilik mesleğinin sorumluluklarını bu şekilde değerlendirirken ve kendi rolünü yardım sağlama, çabaların sürekliliğini destekleme ve uyumluluğun gelişimine katkıda bulunmak olarak belirlerken, her ülkede profesyonel muhasebeciler* için oluşturulması gereken ahlaki davranış gereksinimlerin (ahlak kuralları, ayrıntılı kurallar, ana hatlar, davranış standartları, vb.) esasını oluşturmak üzere Profesyonel Muhasebeciler için Uluslararası Ahlak Kuralları oluşturmanın gerekli olduğunu varsaydı.

4. Uluslararası Kurallar ulusal ahlaki davranış kılavuzunu esas alacak bir model olarak tasarlandı. Bu profesyonel muhasebeciler için davranış standartlarını belirlemekte ve ortak amaçlara ulaşılmasında profesyonel muhasebeciler tarafından uyulması gereken temel ilkeleri belirlemektedir. Dünya çapındaki muhasebecilik mesleği farklı kültürler ve idari gereksinimlerle dolu bir ortamda işlemektedir. Bu nedenle Kuralların asıl amacı her zaman göz önünde bulundurulmalıdır. Bu arada kabul edilmesi gereken bir konu da, söz konusu bu kuralların ulusal şartlarla çatışması halinde, ulusal şartların hakim olacak olmasıdır. Bu Kuralları kendi ülkeleri için ulusal Kurallar olarak adapte etmek isteyen ülkeler için, IFAC, ilgili ülkedeki yetki ve uygulanabilirliği belirten bir anlatım biçimi geliştirmiştir. Bu ifade IFAC Konsey Politikası Bildirimi** (Üye Kuruluşun Adı)’nın Ahlaki Davranış Gereksinimlerine Giriş ‘te yer almaktadır.

5. Bundan başka, Kurallar, özellikle bir sınırlandırma belirtilmedikçe amaçlar ve temel ilkeler ister sanayi, ticaret, ister kamu sektörü ya da eğitim alanında olsun tüm profesyonel muhasebeciler için eşit derecede geçerli olacak bir temelde oluşturulmuştur.

6. Bir meslek aşağıdakileri içerecek şekilde belli özellikleri ile diğerlerinden ayrılmaktadır:

· Eğitim ve öğretimle elde edilen belli bir zihinsel yeteneğe sahip olmak;1

· Üyelerinin, idari birimleri tarafından belirlenmiş olan ortak değerler ve davranış kurallarına bağlılığı ve

· Topluma karşı olan görevlerin bir bütün olarak kabul edilmesi ( genellikle bir yetkinin sınırlandırılması ya da bir vasıf verilmesi karşılığında)

7. Üyelerin mesleklerine ve topluma karşı olan görevleri bazen kendi çıkarları ya da işverenlerine karşı olan bağlılıkları ile çatışmakta gibi görülebilir.

8. Tüm bunların karşılığında, en yüksek performans kalitesinin ve mesleğe karşı toplumda güven duyulmasının sağlanması için üye kuruluşlar üyeleri için ahlak ilkeleri belirlemenin gerekli olduğunu görmüşlerdir.

Kamu Yararı

9. Mesleği diğerlerinden ayıran en belirgin özelliği topluma karşı taşıdığı sorumluluğun bilincinde oluşudur. Muhasebecilik mesleğinin geneli ticaretin düzgün işleyişinin sağlanması için profesyonel muhasebecilerin güvenilirlik* ve tarafsızlığına güvenen müşteriler, kredi garantörleri, hükümetler,işverenler, çalışanlar, yatırımcılar ve diğerlerinden oluşur. Bu güven muhasebecilik mesleğine kamu çıkarlarını gözetme sorumluluğunu yükler. Kamu yararı, profesyonel muhasebecilerin hizmet verdiği insan topluluğu ya da kuruluşların ortak mutluluğu olarak tanımlanır.

10. Profesyonel bir muhasebecinin görevi yalnızca belli bir müşteri ya da işverenin ihtiyaçlarını karşılamak değildir. Muhasebecilik mesleğinin standartları daha çok kamu yararı ile tanımlanır, örneğin :

· Bağımsız denetçiler sermaye ediniminde hissedarlara ve kısmi destek için kredi alımlarında finansman kuruluşlarına sunulacak olan mali tabloların etkililiğinin ve bütünlüğünün sağlanmasına yardımcı olur.

· Finansman Yöneticileri kuruluşlarda farklı mali yönetim mevkilerinde görev yaparlar ve kuruluşun kaynaklarının etkili ve verimli şekilde kullanılmasında katkıda bulunurlar.

· İç denetçiler, işverenin harici mali bilgilerinin güvenilirliğini arttıran güvenilir bir dahili kontrol sistemi için güvence sağlarlar.

· Vergi uzmanları vergi sisteminin adil bir şekilde uygulanmasına ve vergi sisteminde güven ve etkililiği sağlamaya yardımcı olurlar.

· Yönetim danışmanları doğru idari kararlar alınmasını savunmada kamu yararına karşı sorumluluk taşımaktadır.

11. Profesyonel muhasebecilerin toplumda oldukça önemli yerleri bulunmaktadır. Yatırımcılar, kredi verenler, işverenler ve ticaret dünyasının diğer sektörleri, hükümet ve kamu sektörü, güvenilir mali hesaplamalar ve raporlamalar, etkili mali yönetim ve farklı iş konuları ve vergilendirme konularında uzman tavsiyeleri için büyük oranda profesyonel muhasebecilere güvenmektedir. Profesyonel muhasebecilerin bu tür hizmetleri verirken içinde bulunduğu tutum ve davranış şekli toplumlarının ve ülkelerinin ekonomik refahı üzerinde oldukça etkilidir.

12. Profesyonel muhasebeciler bu üstünlük sağlayan konumlarını ancak topluma bu hizmetleri, toplum güveninin sıkı biçimde sağlandığını gösterir bir düzeyde hizmet vererek sürdürebilirler. Dünya çapındaki muhasebecilik mesleği adına yapılabilecek en iyi şey profesyonel muhasebeciler tarafından sağlanan bu hizmetleri alan kişilerin bu hizmetlerin en iyi performans düzeyinde ve bu performansın sağlanması için uğraşan ahlaki kurallar çerçevesinde yapıldığının farkında olmalarıdır.

13. Kendi milli ahlak kurallarını formüle ederken, üye kuruluşlar kamu hizmetlerini ve kullanıcı beklentilerini ve kendi bakış açılarını değerlendirmeye almalıdırlar. Bu şekilde, beklenen standartlar ve tavsiye edilenler arasındaki mevcut “beklenti ayrılığı” açıklanabilir.

Amaçlar

14. Kurallar muhasebecilik mesleğinin amaçlarını en yüksek profesyonellik standardında çalışmak, yüksek performans düzeyine ulaşmak ve genel olarak yukarıda verilen kamu yararı gereksinimlerini karşılamak olarak kabul etmiştir. Bu amaçlar dört esasın yerine getirilmesini gerektirmektedir:

· Güvenilirlik
Toplumun tümünde bilgi ve bilgi sistemlerine karşı güvenilirlik ihtiyacı bulunmaktadır.

· Profesyonellik
Müşteriler, işverenler ve diğer ilgili taraflarca muhasebe alanında profesyonel kişiler olarak değerlendirilen bireylere ihtiyaç vardır.

· Hizmetlerin Kalitesi
Profesyonel bir muhasebeci tarafından sağlanan tüm hizmetlerin yüksek performans standardında yürütüldüğü güvencesine ihtiyaç duyulmaktadır.

· Güven
Profesyonel muhasebecilerin hizmetlerini alanlar bu hizmetlerin , bunların koşullarını yönlendiren mesleki ahlak kuralları çerçevesinde yerine getirildiği konusunda güven duymaları gerekmektedir.

Temel İlkeler

15. Muhasebecilik mesleğinin amaçlarına ulaşması için, profesyonel muhasebeciler pek çok ön koşulu ya da temel ilkeleri yerine getirmelidir.

16. Temel ilkeler şunlardır:

· Dürüstlük

Profesyonel bir muhasebeci profesyonel hizmetleri* sunmada açık sözlü ve dürüst olmalıdır.

· Tarafsızlık

Profesyonel bir muhasebeci adil olmalı, ön yargılara, çıkar çatışmalarına ya da tarafsızlığa önem vermeyen diğerlerinin kendisini etkilemesine izin vermemelidir.

· Mesleki Yeterlilik ve Özen

Profesyonel bir muhasebeci profesyonel hizmetleri özen, yetenek ve titizlikle yerine getirmeli ve mesleki bilgi ve becerilerini, müşteri ya da işverenin uygulama, yasalar ve tekniklerdeki güncel gelişmelere dayalı, ehliyetli profesyonel hizmet almanın avantajlarından yaralanmasını sağlayacak düzeyde tutmayı sürekli bir görev bilmelidir.

· Gizlilik

Profesyonel bir muhasebeci profesyonel hizmetin sunulması sırasında edinilen bilgilerin gizliliğine önem vermeli ve herhangi bir yetkiye sahip olmadığı sürece ya da açıklaması yolunda herhangi bir yasal hak ya da ödevi bulunmadığı sürece bu bilgileri kesinlikle açıklamamalıdır.

· Profesyonel Tutum

Profesyonel bir muhasebeci mesleğinin adına yakışır biçimde davranmalı ve mesleğinin saygınlığını yitirmesine neden olacak herhangi bir tutum ya da davranış içerisine girmekten kaçınmalıdır. Mesleğin saygınlığını yitirmesine neden olacak herhangi bir tutum ya da davranış içerisine girmeme yükümlülüğü, IFAC üye kuruluşlarının ahlaki kuralları belirlerken profesyonel muhasebecinin müşterilerine, üçüncü şahıslara, muhasebecilik mesleğinin diğer üyelerine, çalışanlara, işverene ve topluma karşı sorumluluklarının göz önünde bulundurulmasını gerektirir.

· Teknik Standartlar

Profesyonel bir muhasebeci, profesyonel hizmetleri ilgili teknik ,ve mesleki standartlara uygun olarak yerine getirmelidir. Profesyonel muhasebecilerin dikkatle yerine getirmeleri gereken bir görevleri vardır. Bunun yanı sıra,
– IFAC (örn. Uluslararası Denetim Standartları)
– Uluslararası Denetim Standartları Komitesi
– Üyenin mesleki kuruluşu ya da diğer idari kuruluşlar veya
– İlgili yasa tarafından yayınlanan teknik ve mesleki standartlara uygun olmalıdır.

Kurallar

17. Amaçlar gibi temel ilkeler de genel özelliklere sahiptir ve özel durumlarda profesyonel bir muhasebecinin ahlaki sorunlarını çözmek üzere tasarlanmamışlardır. Bununla beraber, bu Kurallar muhasebecilik mesleğinde sık karşılaşılan tipik durumlarla ilgili olarak amaçların ve temel ilkelerin uygulamalarıyla ilgili bir kılavuzdur.

18. Aşağıda verilmiş olan Kurallar üç bölüme ayrılmıştır :

· Bölüm A aksi belirtilmediği sürece tüm profesyonel muhasebeciler için geçerlidir.

· Bölüm B genel uygulamalarda çalışan profesyonel muhasebeciler için geçerlidir.

· Bölüm C kadrolu profesyonel muhasebeciler* için geçerlidir ve uygun koşullar altında genel uygulamalarda çalışan kadrolu muhasebeciler içinde geçerli olabilir.

KISIM A – TÜM PROFESYONEL MUHASEBECİLER İÇİN GEÇERLİ

BÖLÜM 1

Güvenilirlik ve Tarafsızlık

1.1. Güvenilirlik yalnızca dürüstlüğü değil aynı zamanda adil tutum ve açık sözlülüğü de ifade eder. Güvenilirlik ilkesi tüm profesyonel muhasebecilere adil, düşünsel açıdan dürüst ve çıkar çatışmalarından arınmış olma yükümlülüğünü getirir.

1.2. Profesyonel muhasebeciler pek çok farklı görevde bulunabilir ve güvenilirliklerini çok farklı şartlar altında gösterebilirler. Profesyonel muhasebeciler raporlama görevini üstlendikleri gibi vergi ve diğer yönetim danışmanlığı hizmetlerini yürütmektedir. Bazı profesyonel muhasebeciler ise diğerlerinin astı olarak mali tablolar hazırlar, iç denetim hizmetleri verirler ve sanayi, ticaret, kamu sektörü ve eğitimde finansman yönetimi görevlerinde bulunurlar. Ayrıca bu mesleğe kabul edilmek isteyenlere eğitim verirler. Verdikleri hizmet ya da bulundukları konuma bakılmaksızın profesyonel muhasebeciler profesyonel hizmetlerinde güvenilirliği korumalı ve kararlarında tarafsız olmalıdırlar.

1.3. Özellikle tarafsızlıkla ilgili ahlaki gereksinimler içinde değerlendirilmesi gereken durum ve uygulamaların seçilmesinde, aşağıdaki unsurlara gereken önem verilmelidir :

(a) Profesyonel muhasebeciler, kendileri üzerinde baskı kurulması olasılığını taşıyan durumlarla yüz yüze gelebilirler. Bu baskılar onların tarafsızlığına zarar verebilir.

(b) Bu olası baskıların ortaya çıkacağı durumları önceden tahmin etmek ve açıklamak pratikte mümkün değildir. Profesyonel bir muhasebecinin tarafsızlığına gölge düşürecek olan ilişkileri belirlemek için standartlar oluşturmada mantık üstün gelmelidir.

(d) Profesyonel muhasebeciler, profesyonel hizmetlerin sunulmasında, görevli personelin de tarafsızlık ilkesine bağlılığını sağlamalıdırlar.

(e) Profesyonel muhasebeciler, profesyonel kararlarını etkileyebilecek hediyeleri ve eğlence tekliflerini kabul etmemekle birlikte, çalıştıkları kişilerin kararlarını etkileyebilecek hediyeler vermemeli ya da eğlence tekliflerinde bulunmamalıdırlar. Verilen hediyenin ya da yapılan teklifin aşırı olup olmaması ülkeden ülkeye değişir ancak profesyonel bir muhasebeci, bu gibi itibarını bozabilecek durumlardan kaçınmalıdır.

BÖLÜM 2

Ahlaki Anlaşmazlıkların Çözümü

2.1 Profesyonel muhasebeciler, zaman zaman çıkar çatışması yaşayabilecekleri durumlarla karşılaşabilirler. Bu durum önemsiz ikilemlerden, ciddi dolandırıcılık olayları ya da yasal olmayan faaliyetlere kadar, bir çok şekilde ortaya çıkabilir. Çıkar çatışmalarının ortaya çıkabileceği durumları ayrıntılarıyla yazmaya kalkmak mümkün değildir. Ayrıca profesyonel bir muhasebeciyle diğer tarafın görüşleri arasındaki dürüstlük farkı, tek başına ahlak çerçevesi içerisine girmez. Bununla birlikte, her olayla ilgili durum ve koşullar, ilgili taraflarca araştırılmalıdır.

2.2 Bununla birlikte, muhasebecilerin sorumluluklarının o ya da bu şekilde iç ya da dış taleplerle çatıştığı durumlarda oluşan bazı özel faktörler bulunmaktadır:

· Üst düzey yöneticinin, yöneticinin, müdürün ya da ortağın yaptığı bir baskı ya da baskı oluşmasına sebep olabilecek ailevi ya da özel ilişkiler olabilir (8.6 numaralı paragrafa bakınız). Bundan dolayı profesyonel bir muhasebecinin dürüstlüğünü etkileyebilecek, bozabilecek ya da tehdit edebilecek ilişki ya da çıkarlar önlenmelidir.

· Profesyonel bir muhasebecinin teknik ya da profesyonel standartlara göre hareket etmemesi istenebilir.

· Profesyonel muhasebeci, amirinin talepleri ve meslekle ilgili profesyonel standartlar arasında bocalayabilir.

· İş verenin ya da müşterinin yararına olan ve profesyonel muhasebeci için iyi olmayan yanlış bilgiler yayınlandığında çatışma oluşabilir.

2.3 Ahlaki bir standardı uygularken, profesyonel bir muhasebeci ahlak kurallarına aykırı davranışları belirlemekte ya da ahlaki bir çatışmayı çözümlemekte problemler yaşayabilir. Bu gibi önem taşıyan ahlaki durumlarla karşılaşıldığında, profesyonel muhasebeciler çözüm bulmak için iş veren kuruluş tarafından belirlenen politikaları izlemelidir. Şayet bu politikalar bir çözüme ulaştırmazsa, aşağıdaki maddeler göz önünde bulundurulmalıdır:

· Amirinizle problemi inceleyin. Bir sonuç elde edilmediğinde profesyonel muhasebeci konuyu bir sonraki üst düzey yöneticiye iletirken, bu kararı amire bildirmelidir. Şayet amirin bu problem içerisinde olduğu ortaya çıkarsa, profesyonel muhasebeci bu konuyu yönetimdeki bir üst düzey yöneticiye bildirmelidir. Amir İdari Başkansa, bir üst inceleme seviyesi İdari Komite, Yönetim Kurulu, Yönetimde Bulunan Yürütme Rolü Olmayan Müdürler olabilir.

· Bu gibi durumlarda, bağımsız çalışan bir danışmanlık şirketinden ya da uygun bir profesyonel muhasebe kuruluşundan gizli kalması şartıyla tavsiye ve danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.

· Tüm iç incelemelere rağmen ahlaki çatışmalar devam ederse, profesyonel muhasebeci o organizasyonun uygun bir temsilcisine bilgi muhtırası göndermek zorunda kalabilir.

2.4 Bunun dışında bazı ülkelerde yerel yasalar, düzenlemeler ya da profesyonel standartlar, icra ya da profesyonel yetkilileri olarak dış yetkililere bildirilmesini gerektirebilir.

2.5 Yetkili durumda olan her muhasebeci, organizasyonu içerisinde bu gibi durumlarda çözüm aramak için gerekli politikaların belirlenmiş olmasını sağlamalıdır.

2.6 Üye kurullar, ahlaki çatışmalar yaşayan üyelerin gizli danışmanlık ve tavsiye hizmetlerinden yararlanmasını sağlamalıdır.

BÖLÜM 3

Mesleki Yeterlilik

3.1 Profesyonel muhasebeciler, kendilerini sahip olmadıkları uzmanlık ya da deneyime sahip göstermemeliler.

3.2 Mesleki yeterlilik iki aşamaya bölünebilir:

(a) Mesleki yeterliliğin elde edilmesi

Mesleki yeterliliğin elde edilmesi, yüksek standartta genel eğitim ve arkasından özel eğitim, ilgili konularda staj ve sınav ve belirtilse de belirtilmese de çalışma deneyimi gerektirmektedir. Bu profesyonel bir muhasebeci olabilmek için gerekli olan aşamadır.

(b) Mesleki yeterliliğin sürdürülmesi

(i) Mesleki yeterliliğin sürdürülmesi, muhasebeyle ilgili ulusal ya da uluslar arası resmi bildirimler, denetlemeler ve ilgili diğer düzenlemeler ve gereklilikler dahil olmak üzere muhasebe alanındaki tüm gelişmelerin takip edilmesini gerektirir.

(ii) Profesyonel bir muhasebeci, ulusal ve uluslar arası resmi bildirimlere uygun olmak üzere, profesyonel hizmetlerdeki kalite kontrolün yapılmasını sağlamak için tasarlanan bir program uyarlamalıdır.

BÖLÜM 4

Gizlilik

4.1 Profesyonel muhasebeciler, hizmet verdikleri müşteri ya da iş verenle ilgili tüm bilgilerin gizliliğine saygı duymalıdır. Müşteri ya da iş verenle muhasebeci arasındaki gizlilik anlaşması, görev tamamlandıktan sonra bile devam etmektedir.

4.2 Bilgileri açıklaması için özel bir yetki verilmeden ya da bilgi açıklamak için yasal ya da profesyonel bir gereklilik olmadan, profesyonel muhasebeci her zaman gizliliği korumalıdır.

4.3 Profesyonel muhasebeciler, kontrolleri altındaki personelin ya da tavsiye ve yardımlarından yararlanılan kişilerin gizlilik ilkesine bağlı olmalarını sağlamalıdır.

4.4 Gizlilik yalnızca bilgilerin açıklanmasıyla ilgili değildir. Gizlilik aynı zamanda muhasebecinin profesyonel hizmetlerde kullanılan bilgileri kendi ya da üçüncü şahıslar yararına kullanmamasını gerektirir.

4.5 Profesyonel muhasebeci, normalde müşterisi ya da iş vereniyle ilgili gizli bilgilere erişebilmektedir. Bundan dolayı, muhasebecinin yetkisi olamadan diğer kişilere bilgi açıklamaması gerekmektedir. Bu, muhasebecinin meslek standartlarına uygun olarak sorumluluklarını yerine getirmek için bilgi açıklaması durumunda geçerli değildir.

4.6 Gizlilikle ilgili standartların ve hizmet süresince bilgilerin açıklanmasına izin verilen ya da bilgilerin açıklanması gereken durumların belirlenmesi ve bu konuyla ilgili bir rehber verilmesi, kamu ve meslek çıkarlarına göre yapılmıştır.

4.7 Bununla birlikte bilgilerin gizliliğinin ortak yasanın bir parçası olduğu ve bundan dolayı ayrıntıları verilen ahlak kurallarının üye kurulun bulunduğu ülkenin yasalarına bağlı olacağı dikkate alınmalıdır.

4.8 Aşağıda, gizli bilginin açıklanıp açıklanmamasıyla ilgili örnekler verilmiştir:

(a) Açıklama yetkisi verildiğinde; Müşteri ya da iş veren tarafından açıklama yetkisi verilirken, üçüncü şahıslar dahil çıkarları etkilenebilecek olan tüm tarafların çıkarları göz önünde bulundurulmalıdır.

(b) Yasal gereklilik olduğunda; Profesyonel bir muhasebecinin yasal olarak bilgi açıklaması gereken durumlarla ilgili öneklerin bazıları şöyledir:
(i) yasal işlemlere belge oluşturmak ya da delil sunmak gerektiğinde,
(ii) ortaya çıkan yasal ihlallerin kamu yetkililerine açıklanması.
(c) Açıklama yapmak için mesleki bir gereklilik ya da hak bulunduğunda;
(i) teknik standartlara ve ahlaki gerekliliklere uymak için yapılan açıklamalar,
(ii) yasal işlemlerde muhasebecinin çıkarlarını korumak için yapılan açıklamalar,
(iii) üye organın ya da mesleki organın incelemelerine uygun olmak için yapılan açıklamalar,
(iv) üye ya da düzenleyici organ tarafından yürütülen soruşturmaya cevap vermek için yapılan açıklamalar.

4.9 Profesyonel Muhasebeci, gizli bilginin açıklanması gerektiğini belirlediğinde, aşağıdaki maddeleri göz önünde bulundurmalıdır:

· İlgili tüm bilgilerin bilinip bilinmediği ve doğrulanıp doğrulanmadığı, durum doğrulanamamış bir olay ya da fikir içeriyorsa, yapılacak açıklamanın çeşidini belirlemek için profesyonel bir kişinin karar vermesi gerekmektedir,

· Nasıl bir bildirimin beklendiği ve bilginin gönderileceği kişi; muhasebeci bilginin açıklanacağı kişilerin uygun kişilere iletildiğinden emin olmalıdır,

· Muhasebecinin bu açıklamayı yapmaktan ya da açıklamanın sonuçlarından dolayı yasal bir işleme tabii tutulup tutulmayacağı.

Tüm durumlarda, profesyonel muhasebeciler, avukata ve/veya ilgili organizasyonun avukatına danışması gerektiğini unutmamalıdır.

BÖLÜM 5

Vergi Uygulamaları

5.1 Profesyonel vergi hizmetleriyle ilgilenen muhasebeciler, hizmetin mesleki olarak uygun olması şartıyla, müşterisi ya da iş vereni için en iyi durumu ortaya koymalıdır ve hiçbir şekilde dürüstlük ve tarafsızlığını bozmayarak, yasalara uygun, muhasebe kuralları çerçevesinde hareket etmelidir. Bu pozisyon için makul bir destek varsa, müşteri veya iş verenin yararına şüpheler ortadan kaldırılmalıdır.

5.2 Profesyonel bir muhasebeci, düzenlenen vergi beyannamesinin ya da teklif edilen vergi tavsiyesinin tam olarak doğru olduğunu belirtmemelidir. Aksine, muhasebeci, müşterisi ya da iş vereninin, vergi tavsiyeleri ya da hizmetleriyle ilgili sınırlamaların farkında olmasını sağlamalıdır, böylelikle yapılan tüm açıklamaları doğru olarak yorumlamazlar.

5.3 Vergi beyannamesi düzenleyen ya da bu işe yardım eden bir muhasebeci, müşteri ya da iş verenine beyannamenin içeriğinin tam olarak müşteri ya da iş verenin sorumluluğu altında olduğunu belirtmelidir. Profesyonel bir muhasebeci, elde edilen bilgiler çerçevesinde doğru bir beyanname hazırlanmasını sağlamalıdır.

5.4 Müşterilere verilen vergi tavsiyesi ya da düzenlenen belgeler, dosyalar içinde mektup ya da muhtıra şeklinde kayıt edilmelidir.

5.5 Profesyonel bir muhasebeci, aşağıdaki maddeler geçerli olduğunda hiçbir geri verme ya da bildirimden sorumlu değildir:

(a) Yanlış bir bildirim içerdiğinde,

(b) Doğru ya da yanlış olduğu bilinmeyen, kontrol edilmeden hazırlanan bilgiler içerdiğinde,

5.6 Profesyonel bir muhasebeci, vergi beyannamelerini, kullanım genel olarak kabul ediliyorsa ve tam olarak doğru verileri elde etmek için uygunsa, tahminlerin kullanımını içine alacak şekilde hazırlayabilir. Tahminler kullanıldığından, tam olarak doğru bir şekilde sunulmamalıdır. Profesyonel bir muhasebeci, tahmini değerlerin sadece bazı durumlarda mantıklı olduğunu bilmelidir.

5.7 Vergi beyannamesini hazırlarken, hazırladığı bilginin makul olmasını sağlamak için müşterisinin ya da iş vereninin sunduğu bilgilere dayanmalıdır. Bilginin desteklenmesi için bir araştırma ya da inceleme gerekmediği halde, profesyonel bir muhasebeci bu gibi destek bilgilerinin toplanmasını istemelidir.

Bununla birlikte profesyonel bir muhasebeci:

(a) Müşterisinin daha önceki yıllara ait beyannamelerinden yararlanmalıdır;

(b) Sunulan bilgi yanlış ya da eksik gözüktüğünde, mantıklı araştırmalar yapmalıdır;

5.8 Profesyonel bir muhasebeci, geçmiş yıllara ait beyannameler içinde yanlışlık (muhasebecinin ilgisi olan ya da olmayan) ya da dosyalama hataları bulduğunda aşağıdaki maddelerden sorumlu olur:

(a) Müşteri ya da iş verenine, yetkili kişilere açıklama yapmasını tavsiye etmelidir. Genel olarak, izin dışında yetkililere haber vermek, profesyonel muhasebecilerin sorumlulukları içerisinde değildir.

(b) Müşteri ya da iş veren hatayı düzeltmediğinde, profesyonel muhasebeci:

(i) Müşterisine ya da iş verenine, yanlış beyanname ile ya da yetkililere sunulan yanlış bilgilerle çalışmanın imkansız olduğunu bildirmelidir,

(ii) Bu şartlar altında müşteri ya da iş verenle çalışmanın meslek sorumluluklarına uygun olup olmadığını değerlendirmelidir.

(c) Şayet profesyonel muhasebeci müşterisi ya da iş vereniyle çalışabileceği sonucuna varırsa, yeni düzenlenecek olan beyannamede aynı hataların tekrarlanmaması için gerekli tüm önlemleri almalıdır.

(d) Bazı ülkelerdeki mesleki ya da yasal gereklilikler, beyanname ile ilginin kesildiğini ve müşteri ya da iş veren için çalışmanın durdurulduğunu yetkililere bildirmeyi gerektirebilir. Bu şartlar altında, profesyonel muhasebeci yetkililere haber vermeden önce müşteri ya da iş verenine tavsiyelerde bulunması ve yasal olarak gerekmedikçe onların rızası olmadan yetkililere hiçbir bilgi vermemelidir

BÖLÜM 6

Sınırlar Arası Faaliyetler

6.1. Sınırlar arası faaliyetleri ahlaki açıdan değerlendirirsek, bazı durumlarla karşılaşabiliriz. Profesyonel muhasebecinin sadece kendi ülkesindeki meslek grubunun üyesi olması ya da hizmet verdiği ülkede de üyeliliğinin bulunması, verilen hizmetin şeklini hiçbir şekilde etkilememelidir.

6.2. Tek bir ülkeye bağlı olan profesyonel bir muhasebeci, bir ülkede ikamet ediyor ya da hizmet vermek için geçici ziyaretlerde bulunuyor olabilir. Tüm şartlar altında, profesyonel bir muhasebeci, teknik standartlar ve ahlaki gerekliliklere göre hizmet vermelidir. Bu bölümde, teknik standartlar tartışılmayacaktır. Bununla birlikte, profesyonel muhasebeci, her şart altında aşağıdaki ahlaki gereklilikler çerçevesinde hareket edecektir:

(a) Hizmet verilen ülkenin ahlaki gereklilikleri, IFAC kurallarından daha serbestse, IFAC kuralları uygulanmalıdır.

(b) Hizmet verilen ülkenin ahlaki gereklilikleri IFAC kurallarından daha sıkıysa, hizmet verilen ülkenin kuralları uygulanmalıdır.

(c) Kendi ülkesinin ahlaki gereklilikleri hizmet verilen ülke için zorunlu ve (a) ve (b) şıklarından daha sıkı ise, kendi ülkesinin ahlak kuralları uygulanmalıdır.( sınırlar arası reklam ve talepler için, 14. Bölümdeki 14.4 ve 14.5 nolu paragraflara bakınız.)

BÖLÜM 7

Tanıtım *

7.1 Profesyonel muhasebeciler, kendilerinin ve işlerinin pazarlama ve promosyonunu yaparken, aşağıdaki maddeleri uygulamalıdır:

(a) mesleği zedeleyecek tabirler kullanmamalıdır,

(b) verebilecekleri hizmetin, sahip oldukları becerilerin ve deneyimlerin üzerinde, abartılı iddialarda bulunmamalıdırlar ve,