Talha APAK
Yeminli Mali Müşavir
I- GİRİŞ
4837 sayılı “Ekonomik İstikrarı Sağlamak İçin Ek Vergiler Alınması Hakkında Kanun”un 1. ve 2. maddelerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemi ile dava açılmış, Anayasa Mahkemesi de söz konusu ek vergilerin iptali istemiyle açılan davada, sadece Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi ile ilgili maddeyi iptal etmiş, buna karşılık Ek Emlak Vergisi’ni anayasaya uygun bulmuştu. Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi’nin iptal gerekçesi ise; “11 Nisan’dan (ek vergilerin yürürlüğe girdiği tarihten) sonra alınan araçlardan ek vergi alınmaması Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı olduğu” görüşüne dayandırılmıştır.
Anayasa Mahkemesinin iptal kararı üzerine hükümet, doğan boşluğu doldurmak için iptal edilen maddenin içeriğinin 11 Nisan’dan sonra alınan araçları da kapsayacak “Taşıt Vergisi” adı altında yeni bir vergi ihdas edilmiştir.
4962 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun kabul edilmiş, 07.08.2003 tarih, 25192 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Bu kanuna eklenen 21 inci madde hükmü yeni “Taşıt Vergisi” ile ilgili uygulamalar aşağıdaki gibi düzenlemiş bulunmaktadır.
II- VERGİNİN KONUSU TAHAKKUKU, TEBLİĞİ VE MÜKELLEFİ
Kanunun yayımlandığı tarihte (07.08.2003) ilgili sicilde kayıt ve tescilli bulunan taşıtlar ile bu Kanunun yayımı tarihinden 31/12/2003 tarihine kadar ilgili sicillere ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlar, bir defaya mahsus olmak üzere, 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 5 ve 6 ncı maddelerinde yer alan ( I ), ( II ), ( III ) ve ( IV ) sayılı tarifelerde belirtilen taşıt cinsi için belirlenmiş olan 2003 yılı tutarları kadar taşıt vergisine tabidir.
Taşıt vergisi; taşıtların kayıt ve tescilinin yapıldığı yerin vergi dairesi tarafından bu Kanunun yayımı tarihinde, bu tarihten 31/12/2003 tarihine kadar ilgili sicillere ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlar için ise kayıt ve tescilin yapıldığı tarihte tahakkuk ettirilmiş ve tebliğ edilmiş sayılır.
Taşıt vergisinin mükellefi, bu Kanunun yürürlüğe girdiği 07/08/2003 tarihi itibariyle trafik, belediye veya liman sicili ile Ulaştırma Bakanlığı tarafından tutulan sivil hava vasıtaları siciline kayıt ve tescil edilen veya noter satış sözleşmesiyle sahip olunan taşıtlar ile bu Kanunun yayımı tarihinden 31/12/2003 tarihine kadar söz konusu sicillerde adlarına ilk defa taşıt kayıt ve tescil edilecek olan gerçek ve tüzel kişilerdir.
III- İSTİSNA VE MUAFİYETLER
197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinde yer alan istisnalar taşıt vergisi için de uygulanacaktır.
Ayrıca, Bingöl ili merkez ve ilçelerinde depremin meydana geldiği 01/05/2003 tarihi itibariyle, Bingöl ili trafik sicilinde kayıt ve tescilli bulunan taşıtlar ile 01/05/2003 tarihinde ikametgahının buralarda bulunduğunu tevsik edenler adına aynı tarih itibariyle Bingöl ili trafik tescil kuruluşu dışındaki diğer illerde kayıt ve tescilli olan taşıtlar taşıt vergisine tabi tutulmayacaktır.
Bu istisna hükmünden yararlanacak olanlar tarafından; depremin meydana geldiği tarihte ilgili sicilde adına tescilli taşıt bulunan kişinin Bingöl ili merkez ve ilçelerinde ikametgahının bulunduğuna ilişkin ikamet edilen mahallenin muhtarından onaylı “İkametgah İlmühaberi” ile birlikte, Bingöl ili merkez ve ilçelerine ait 1/5/2003 tarihini veya bir önceki son dönemi kapsayan elektrik, su veya telefon faturalarından birisinin veya görev yapılan kurumdan alınan resmi yazının, taşıtın kayıt ve tescilli olduğu ilin motorlu taşıtlar vergisini tarh, tahakkuk ve tahsile yetkili olan vergi dairelerine tevsik edilmesi gerekmektedir.
Ancak, 01/05/2003 tarihi itibarıyla Bingöl ili trafik sicilinde kayıt ve tescilli olan taşıtlar ile bu tarihte Bingöl ili merkez ve ilçelerinde ikametgahının bulunduğunu tevsik edenlere ait taşıtlar, 01/05/2003 tarihinden sonra Bingöl ili merkez ve ilçeleri dışındakilere satılması halinde taşıt vergisine tabi tutulacaktır.
IV- VERGİNİN ÖDENMESİ, MAHSUBU, İADESİ VE GİDER YAZILMASI
Yeni “Taşıt Vergisi”
a) Bu Kanunun yayımlandığı tarihte ilgili sicillere kayıt ve tescil edilmiş olan veya noter satış sözleşmesi ile sahip olunan taşıtlar için, bu Kanunun yayımını izleyen ayın sonuna kadar, ( 2003/Eylül ayı sonuna kadar)
b) Bu Kanunun yayımlandığı 07/08/2003 tarihi ile 31/12/2003 tarihleri arasında ilgili sicillere ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlar için, kayıt ve tescilin yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar,
bir defada ödenecektir.
Taşıt vergisi, taşıtın kayıt ve tescilli olduğu yerin vergi dairesine veya Maliye Bakanlığı tarafından motorlu taşıtlar vergisi tahsiline yetki verilen banka şubelerine ödenecektir.
Ödeme dönemi içerisinde ilişik kesme işleminin yapılması halinde; taşıt vergisi bu işlemin yapılmasından önce ödenecektir.
Daha önce (03/04/2003 tarihli ve 4837 sayılı Kanun hükümlerine göre) “Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi” nin birinci taksitini veya birinci ve ikinci taksitini birlikte ödeyen mükelleflerin ödedikleri tutarlar, mükelleflerin bu konuda herhangi bir müracaatına gerek olmaksızın, ödenecek olan yeni “Taşıt Vergisi” ne mahsup edilmiş sayılacaktır.
Ancak, ek motorlu taşıtlar vergisini ödeyen mükelleflerden bu Kanunun yayımı tarihinden önce söz konusu taşıtlarını satmış olup yerine başka bir taşıt satın almış olmaları halinde; satmış oldukları taşıttan dolayı ödemiş oldukları ek motorlu taşıtlar vergisinin, satın alınan taşıtla ilgili olarak ödenmesi gereken taşıt vergisine mahsup edilebilmesi için mükelleflerin ilgili vergi dairesine müracaatta bulunmaları gerekmektedir.
Ayrıca, 4962 sayılı Kanunun 21 inci maddesi gereğince yeni “Taşıt Vergisi” mükellefi olmamaları nedeniyle mahsup işlemi yapılamayanların, 4837 sayılı Kanununa göre ödemiş oldukları eski “Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi”, mükellefleri tarafından talep edilmesi halinde iade edilecektir.
4962 sayılı Kanunun yayımı tarihi olan 07.08.2003 itibarıyla ödenmemiş olan eski “Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi” ise terkin edilecektir. (Yerine yenisi getirildiğinden.)
Ödenen yeni “Taşıt Vergisi” nin ticari, zirai ve mesleki kazançların tespitinde gider olarak indirilmesi mümkündür.