Eğitime ve Sağlığa Yapılan Bağışlar
Levent GENÇYÜREKMaliye Başmüfettişi
İzmir Defterdar Yardımcısı
Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinde yapılan değişiklikler ile, kamu idare ve müesseselerine bağışlanan okul, saglık tesisi ve yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu inşaası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşaası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamının yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirilebilmesine imkan sağlanmıştır.
Okul, sağlık tesisi ve ögrenci yurdu yapımı veya bu tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan bağış ve yardımların (harcamaların) tamamının vergi matrahının tespitinde dikkate alınabilmesi ancak bu bağış ve yardımlarn, Genel bütçeye dahil daireler, Katma bütçeli idareler, İl özel idareleri, Belediyeler ve köylere yapılması durumunda mümkündür. Okul, sağlık tesisi veya öğrenci yurduna ilişkin olarak yapılmış olsa dahi yukarıda sayılan kamu idare ve müesseseleri dışındı kalan kurum veya kuruluşlara (özel okullar ve yurtlar gibi) yapılacak bağış ve yardımların tamamının vergiye tabi kazançtan indirilmesi mümkün değildir.
Yukarıda belirtilen kurumlarca işletilen anaokulu dahil, ilk ögretim okulları, liseler, meslek liseleri, meslek yüksek okulları ve üniversiteler (vakıf üniversiteleri dahil) yanında rehberlik ve araştırma merkezi, mesleki egitim merkezi, iş eğitim merkezi, mesleki ve teknik eğitim merkezi ve akşam sanat okullarına da yapılan bağış ve yardımlar için bu imkan söz konusudur. Sağlık tesisi ifadesinden ise Sağlık Bakanlığınca sağlık tesisi kapsamında değerlendirilen kurum ve kuruluşların anlaşılması gerekmektedir.
Okul ve öğrenci yurtlarına ilişkin düzenleme 24 Nisan 2003 tarihinde, sağlık tesislerine ilişkin düzenleme de 7 Agustos 2003 tarihinde yürürlüğe girmiş olduğundan, bu tarihlerden sonra yapılan bağış ve yardımların tamamının kazançtan indirilmesi mümkün olabilecektir. Buna göre örneğin Mayıs 2002 ayında yapımına başlanan bir lise inşaatı için 24 Nisan 2003 tarihinden sonra yapılan bağış ve yardımlar bu imkandan yararlanacaktır.
Yapılan düzenleme yeni okul inşaatı kadar mevcut okulların faaliyetlerine devam etmeleri için gerekli bağış ve yardımları da kapsamaktadır . Buna göre bir liseye yakacak, sıra, masa ve perde alınması için yapılan bağışlarda vergiye tabi kazançtan indirilebilecektir. Bağış ve yardımların para yerine ayni olarak yapılması durumunda, bağışlanan veya yardım konusu yapılan mal veya hakkın varsa mukayyet (kayıtlı) değeri, bu değer yoksa takdir komisyonunca belli edilecek emsal bedeli indirime esas alınacaktır.
Sadece ticari ve zirai kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı değil yıllık gelir vergisi beyannamesi veren tüm mükellefler (menkul sermaye iradı ve gayrimenkul sermaye iradı sahipleri dahil) ile kurumlar vergisi mükellefleri bu imkandan yararlanabilir. Örneğin, sahip olduğu 3 konutu kiraya veren bir mükellef elde ettiği kira gelirinden yıl içinde okullara ve sağlık tesislerine yaptığı bağışları düşerek daha az vergi ödeyebilecektir.
Yapılan bağış ve yardımların kazançtan indirilebilmesi imkanı o yıl elde edilen kazanç ile sınırlıdır. Kazancı aşan bağış tutarlarının indirilmek üzere ertesi yıla devri mümkün degildir. Örneğin, yıllık kazancı 20 milyar olan bir doktor yapılmakta olan bir okula yıl içerisinde 25 milyar lira bağışlamış ise bağışı düşmek suretiyle bu yıl için vergi ödemeyecek ancak artan 5 milyarı ertesi yıla devredemeyecektir. Yapılan bağış ve yardımların ilgili kurumlardan alınacak belgelerle tevsik edilmesi yeterli olup, okul veya sağlık kuruluşundan alınacak belgeler indirim için geçerli belge olarak kabul edilecektir.
