5228 Sayılı Kanun Açıklamalar
Talha APAK
Yeminli Mali Müşavir
t.apak@apakymm.com
GİRİŞ
31.07.2004 tarih, 25539 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5228 sayılı Kanun; Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, Vergi Usul Kanunu, Katma Değer Vergisi Kanunu, Özel Tüketim Vergisi Kanunu, Harçlar kanunu, Damga Vergisi Kanunu gibi vergi kanunlarında, uygulamada mükelleflere yönelik önemli kolaylıklar getiren bazı düzenlemeler getirmiş bulunmaktadır. Kanun kapsam ve düzenlemeleri özetle aşağıdaki konuları içermektedir.
- Vergi Usul Kanunundaki zor durum hallerinde sağlanan kolaylıklardan yararlanılabilmesi için başvuru zorunluluğu kaldırılmakta, sistemin otomatik olarak devreye girmesi sağlanmaktadır. Mücbir sebep dönemlerinde birden fazla vergilendirme dönemi için tek bir beyanname verilmesi imkanı getirilmekte, bu beyanname üzerinden tahakkuk eden verginin ödenmesinde kolaylık sağlanmaktadır. Böylece bir takvim yılının 12 ayına ait 24 adet muhtasar ve KDV beyannamesi yerine iki beyanname verilmesi yeterli olacaktır.
- Katma Değer Vergisi Kanununda yapılan değişikliklerle; deniz ve hava limanlarının inşası, yenilenmesi ve genişletilmesi ile ilgili olarak vergi istisnası getirilmiş, deniz ve hava taşıma araçları için liman ve hava meydanlarında yapılan hizmetler tam istisna kapsamına alınmış, kıymetli maden arama faaliyetlerine yönelik istisna öngörülmüştür.
- Gelir Vergisi Kanununda yapılan düzenleme ile; eğitim alanında ciddi vergi teşvikleri sağlanmış, bu kapsamda özel eğitim kurumlarının yaptıkları yatırımlardan elde ettikleri gelirleri beş yıl süre ile vergiden istisna edilmiştir.
- Özel Tüketim Vergisi Kanununda yapılan değişikliklerle; malul ve engellilere yönelik olarak uygulanan vergi istisnasının kapsamı genişletilmiş, çok amaçlı olarak kullanılan araçlar ile ilgili mevcut vergileme rejiminin yarattığı adaletsizlik ve rekabet eşitsizliği giderilmiştir.
- Toplumsal uzlaşmaya dayalı bir vergi sistemi oluşturulmasında önemli fonksiyonlar üstlenmesi beklenen Vergi Konseyi yasal bir statüye kavuşturulmuştur.
- Enflasyon muhasebesi ve kayıt dışı ekonomiyle mücadeleye ilişkin düzenlemeler ile diğer bazı düzenlemelerin uygulanması sürecinde ortaya çıkan ihtiyaçlara cevap verecek yeni düzenlemeler yapılmıştır.
I. 213 SAYILI VERGİ USUL KANUNU İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
1. Zor Durumda Mühlet Verme
213 Sayılı V.U.K. nun 17 nci maddesinde yapılan değişiklik ile; mükelleflerin zor durumda bulunmaları sebebiyle vergisel ödevlerini yerine getiremeyecek olanlara mühlet verilmesi konusu kolaylaştırılmıştır. Zor durumda bulunmaları hasebiyle vergi muamelelerine müteallik ödevleri süresi içinde yerine getiremeyecek olanlara, kanuni sürenin bir katını, kanuni sürenin bir aydan az olması halinde bir ayı geçmemek üzere, Maliye Bakanlığınca münasip bir mühlet verilebilir.
2. Tarh ve Tahakkuk Usulü
213 Sayılı V.U.K. nun 28 inci maddesinde yapılan değişiklik ile; Vergi beyannamesinin postayla veya elektronik ortamda gönderilmesi şeklinde değiştirilmiş ve maddeye aşağıdaki fıkralar eklenmiştir. Yapılan düzenleme ile internet ortamında beyannamelerin verilmesine ilişkin hukuki alt yapıyı oluşturmuştur. Beyannamenin elektronik ortamda verilmesi halinde, tahakkuk fişi elektronik ortamda düzenlenir ve mükellef veya elektronik ortamda beyanname gönderme yetkisi verilmiş gerçek veya tüzel kişiye elektronik ortamda iletilir. Bu ileti, tahakkuk fişinin mükellefe tebliği yerine geçer.
3. İşi Bırakma
213 Sayılı V.U.K. nun 160 ıncı maddesinde yapılan değişiklik ile; İşi bırakma hallerini düzenleyen hususlar kapsamı genişletilerek, mükellefiyet kaydının devamına gerek görülmeyenlerin mükellefiyet kayıtlarının terkini sağlanmıştır. İşi bırakma bildiriminde bulunmayan bir mükellefin işi bıraktığının tespit edilmesi veya yapılan araştırma ve yoklamalar sonucunda bilinen adreslerinde bulunmaması ve başka bir adreste faaliyetine devam ettiğine dair bilgi edinilmemesi veya başkaca bir ticari, zirai ve mesleki faaliyeti olmadığı halde münhasıran sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiğinin vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen rapor ile tespit edilmesi ve mükellefiyet kaydının devamına gerek görülmediğinin raporda belirtilmesi halinde, mükellef (matrahlı veya matrahsız beyanname verenler dahil) işi bırakmış addolunur ve mükellefiyet kaydı vergi dairesince terkin edilir. Bu durum, ilgili kamu kurum ve kuruluşu ile kamu kurumu niteliğindeki meslek üst kuruluşuna da bildirilir.
Mükellefiyet kaydının terkin edilmesi, mükellefin işi bırakmasından önceki döneme ilişkin yükümlülüklerini ortadan kaldırmayacağı gibi bu tarihten sonra faaliyette bulunduğunun tespiti halinde bu dönemlere ilişkin vergilendirmeye ve sahte belge düzenleme fiilini işleyenler hakkında kovuşturma yapılmasına ve ceza uygulamasına da engel teşkil etmez.”
4. Yabancı Para Cinsinden Belge Düzenlenmesi ve Muhasebe Tutulması
213 Sayılı V.U.K. nun 215 inci maddesinde yapılan değişiklik ile; Türkçe kayıt yapılmak suretiyle defterlerde başka dilden de kayıt yapılabileceği, bu kayıtlar vergi matrahını değiştirmeyecek şekilde tasdik ettirilecek diğer defterlere de yapılabilecektir. Türkçe kayıtların dışında (ilave olarak) başka dilden de kayıt yapılabileceği, belgelerin yabancı para karşılığı Türk para biriminin yazılması şartıyla yabancı para birimine göre de düzenlenebilmesi imkanı getirilerek esasen fiili bir durum yasal düzenlemeye kavuşturulmuş olmaktadır.
Kayıt ve belgelerde Türk para birimi kullanılır. Belgeler, Türk parası karşılığı gösterilmek şartıyla, yabancı para birimine göre de düzenlenebilir. Şu kadar ki, yurtdışındaki müşteriler adına düzenlenen belgelerde Türk parası karşılığı gösterilme şartı aranmaz. Türk para birimiyle yapılan işlemler, işlemin gerçekleştiği günün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuruyla ilgili para birimine çevrilir.
5. Ödeme ve Tahsilat işlemlerinin Banka Üzerinden Yapılmasına İlişkin Ceza Uygulaması
213 Sayılı V.U.K. nun mükerrer 257 nci maddesi kapsamında; tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunluluğuna uymayanlara ilişkin düzenleme ve uygulanacak cezalar daha önce 320 nolu VUK tebliği ile başlatılmış ve maktu ceza sistemi ile uygulanmakta iken yapılan yeni değişiklik ile, düzenlemelere uymayan mükelleflerden her birine, her bir işlem için bu maddeye göre uygulanan cezalardan az olmamak üzere işleme konu tutarın % 5’i, nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilecektir. Ancak, bu cezalar daha önce ilgili tebliğlerde belirlenen asgari ceza tutarlarından az olamayacak ve bu asgari cezaların da her yıl başlarında artırılacağı bilinmelidir.
6. Enflasyon Düzeltmesine Tabi olanlar ve Tabi Olmayanlar (2004 Geçici Vergi Dönemlerinde)
Söz konusu Kanunun 59’ncu maddesi 18’nci bendi ile yapılan değişikliğe göre, Vergi Usul Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair 5024 sayılı Kanunun geçici 1’nci maddesinde yer alan açıklamaya göre, dileyen mükellefler, 2004 yılının ilk geçici vergi dönemi için tanınan ihtiyarilik 2, 3 ve 4 üncü geçici vergi dönemlerine de uygulanacaktır. Buna göre; 31.12.2003 tarihi (kendilerine özel hesap dönemi tayin edilenlerde 2004 yılında biten hesap döneminin sonu) itibariyle aktif toplamı 7,5 trilyon Türk Lirasını veya hesap dönemine ait ciroları toplamı 15 trilyon Türk Lirasını aşmayan mükelleflerden dileyenler, 2004 yılı geçici vergi dönemlerinde beyan edecekleri “geçici vergi matrahının tespitinde” enflasyon düzeltmesi yapmayacaklardır. Diğer bir ifade ile; her iki kriteri birlikte aşan mükellefler enflasyon düzeltmesine tabi olacaktır.
Not:
Yukarıdaki kanun değişikliği kapsamında, Maliye Bakanlığı’nın 02.08.2004 tarihli, 8 No.lu Vergi Usul Kanunu Sirküleri gereği; 2004 yılı Geçici Vergi dönemlerinde Enflasyon Düzeltmesi Uygulamasında dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli husus ise;
a) Belirtilen limitlerden herhangi birini aşmayan mükelleflerden dileyenler, 31/12/2003 tarihli bilançolarını 2004 yılının ikinci geçici vergi döneminde enflasyon düzeltmesine tabi tutmaksızın, beyan edecekleri geçici vergi matrahlarını Vergi Usul Kanununun 5024 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki değerleme hükümleri ile Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanununun bu Kanunla kaldırılan hükümleri ve Vergi Usul Kanununun 280 inci maddesinin bu Kanunla kaldırılan son fıkrasını dikkate alarak tespit edeceklerdir. Bu yönde işlem yapanlar enflasyon düzeltmesi yapmadıklarını beyannamelerinde belirteceklerdir. Beyanname verme süresi içinde bu hususu bildirmeyen veya beyanname vermeyen mükelleflerin enflasyon düzeltmesine ilişkin hükümleri dikkate almadıkları kabul edilecektir.
b) Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinden, belirtilen limitleri aşmaları nedeniyle enflasyon düzeltmesi yapmak zorunda olan (veya aşmasa da ihtiyarilikten yararlanmayıp düzeltme yapmak isteyen) mükelleflerin, 2004 yılının ikinci geçici vergi dönemine ait beyannamelerinin verilme süreleri, 5228 sayılı Kanunla değişik Vergi Usul Kanununun 17’nci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden 25/08/2004 günü mesai saati sonuna kadar uzatılmıştır. Dolayısıyla beyanname verme süresi uzatılan vergilerin anılan tarihe kadar ödenebileceği de tabiidir.
Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinden, limitleri aşmayan ve düzeltme yapmama yönündeki ihtiyarilikten yararlanmak isteyenler ise 2004 yılının dördüncü geçici vergi dönemi beyannamesinin verilme süresi olan 10 Şubat 2005 tarihine kadar düzeltme işlemini yapacaklar ve düzeltmelerin yapıldığı tarih itibariyle defter kayıtlarına intikal ettireceklerdir.
c) Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinden, 5024 sayılı Kanunun 5228 sayılı Kanunla değişik geçici 1 inci maddesinde belirtilen limitleri aşmaları nedeniyle enflasyon düzeltmesi yapmak zorunda olanlar, verecekleri geçici vergi beyannamelerine (geçici vergi dönemine ait) düzeltilmiş bilançolarını da ekleyeceklerdir.
II. 3065 SAYILI KDV KANUNU İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
5228 sayılı bazı kanunlarda değişiklik yapan kanun ile; 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunda da önemli bazı düzenlemeler getirilmiş bulunmaktadır. KDV uygulaması açısından bir takım yeni istisnalar getirilmiş, bazı istisnaların kapsamı genişletilmiş ve ayrıca mevcut kanunda yer alan bazı problemlerin çözümüne yönelik düzenlemeler getirilmiştir. KDV ‘ye yönelik yeni düzenlemeler özetle aşağıdaki gibi sıralanabilir.
- Deniz ve hava taşıma araçları için liman ve hava meydanlarında yapılan hizmetlerde istisna,
- Altın, gümüş ve platin ile ilgili arama, işletme, zenginleştirme ve rafinaj faaliyetlerine yönelik yapılan teslim ve hizmetlerde istisna,
- Limanlar ve hava meydanlarının inşasına yönelik istisna,
- Üniversite ve yüksekokullar ile 625 sayılı Kanun hükümlerine tabi özel okullar tarafından bedelsiz eğitim ve öğretim hizmetlerinde istisna,
- Tescilli taşınmaz kültür varlıkları sahiplerinin yaptıracakları rölöve, restorasyon ve restütasyon projelerine verilecek mimarlık hizmetleri ile bu kapsamda yapılacak teslimlerde istisna,
- Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları tarafından yapılan teslim ve hizmetlerde istisna,
- Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğünce düzenlenen oyunlarda istisna,
- Dore külçe altın kıymetli taşlar ile hurda ve atıklara yönelik istisna,
- Bankalar Kanunu uyarınca, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından devralınan mal ve haklar ile bunların Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından teslimlerine yönelik istisna,
- İthalat ve ihracat işlemleri için verilen ardiye, depolama ve terminal hizmetleri ile vergisiz satış yapılan yerlerin kiralanmasına yönelik istisna,
- Taşınmaz mal teslimleri ile irtifak hakkı tesisi işleminde istisna,
- İşlem bazında istisnadan vazgeçme ve kamu menfaatine yararlı dernekler ile Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıfların mükellef olabilmelerine yönelik düzenleme,
- Yangın sebebiyle mücbir sebep ilen edilen yerlerde yangın sonucu zayi olan mallar için yüklenilen Katma değer Vergisi indirimi,
- Gümrük İdarelerince alınan Katma Değer Vergisinde düzeltme işlemleri,
- Uluslar arası organizasyonlara yönelik Katma Değer Vergisi istisnası,
- İhraç kayıtlı teslimlerde matrahta değişikliğin meydana gelmesi durumunda iade,
- Yurtiçi teslim ve ifaları kısmi istisna kapsamına giren mal ve hizmetlerin ihracında iade,
III. KURUMLAR VERGİSİ KANUNU İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
1. Eğitim ve Öğretim Kurumlarında Vergi Muafiyeti
Okul öncesi eğitim, ilköğretim, özel eğitim ve orta öğretim özel okulları ile Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara veya kamu yararına çalışan derneklere bağlı rehabilitasyon merkezlerinin işletilmesinden elde edilen kazançlar, ilgili Bakanlığın belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde beş vergilendirme dönemi kurumlar vergisinden müstesnadır. İstisna, okulların faaliyete geçtiği vergilendirme döneminden itibaren başlar.
2. Ar-Ge Harcama İndirimi
Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının % 40’ı oranında hesaplanacak “Ar-Ge indirimi” Ar-Ge indiriminden yararlanılacak harcamaların kapsamını ve uygulamadan yararlanılabilmesi için gerekli belgeler ile usulleri belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.
3. Yurt İçi ve Yurt Dışı Geçmiş Yıl Zarar İndirimleri
Kurumlar vergisi matrahının tespitinde, kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek üzere, kurum kazancından aşağıdaki indirimler yapılır.
- Her yıla ilişkin ayrı ayrı gösterilmek ve beş yıldan fazla nakledilmemek koşuluyla geçmiş yılların mali bilançolarına göre meydana gelen zararlar,
- Tam mükellefiyette yurtdışı faaliyetlerden doğan zararlar,
- Türkiye’de indirim konusu yapılan yurtdışı zararların, ilgili ülkede de mahsup edilmesi veya gider yazılması halinde, Türkiye’deki beyannameye dahil edilerek yurtdışı kazanç, mahsup veya gider yazılmadan önceki tutardır.
- Türkiye’de kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarla ilgili yurtdışı zararlar, yurtiçindeki kazançlardan indirilemez.
4. Diğer İndirim veya İstisnalar
- Genel ve özel bütçeli kamu idarelerince, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara, kamu menfaatlerine yararlı sayılan derneklere ve bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların o yıla ait kurum kazancının % 5’ine kadar olan kısmı,
- Kamu kurum ve kuruluşlarına bağışlanan okul, sağlık tesisi, yüz yatak (kalkınma öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi ve bakım ve rehabilitasyon merkezi inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamı,
- Genel ve özel bütçeli kamu idareleri ile il özel idareleri ve belediyeler, köyler ve kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan ya da Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen,
- Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının; amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için % 50’si.
5. Geçici Muafiyet
Kurumların bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 31.12.2004 tarihine kadar; kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan kurumlardan elde ettikleri iştirak kazançları ile yurtdışında bulunan işyeri veya daimi temsilcisi aracılığı ile elde ettiği kurum kazançları 30.06.2005 tarihine kadar Türkiye’ye transfer edilmiş olmak kaydıyla kurumlar vergisinden müstesnadır.
IV. GELİR VERGİSİ KANUNU İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
1. Eğitim ve Öğretim İşletmelerinde Vergi Muafiyeti
Okul öncesi eğitim, ilköğretim, özel eğitim ve orta öğretim özel okullarının işletilmesinden elde edilen kazançlar,ilgili Bakanlığın görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığının belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde beş vergilendirme dönemi gelir vergisinden müstesnadır. İstisna, okulların faaliyete geçtiği vergilendirme döneminden itibaren başlar
2. Diğer İndirimler
Gelir Vergisi matrahının tespitinde, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirden aşağıdaki indirimler yapılabilir.
Beyan edilen gelirin % 10’unu (bireysel emeklilik sistemi dışındaki şahıs sigorta primleri için, beyan edilen gelirin % 5’ini) ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla, mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat, ölüm, kaza, hastalık, sakatlık, analık, doğum ve tahsil gibi sigorta primleri ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları,
- Beyan edilen gelirin % 5’ini aşmaması, Türkiye’de yapılması ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi şartıyla, mükellefin kendisi, eşi veya küçük çocuklarına ilişkin olarak yaptığı eğitim ve sağlık harcamaları,
- Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan edilecek gelirin % 5’ini aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar,
- Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi ve yüz yatak ( kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamı,
- Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda maddelerinin maliyet bedelinin tamamı,
- Yapılan sponsorluk harcamalarının; amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için % 50’si,
- Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının %40’ı oranında hesaplanacak “ Ar-Ge İndirimi”.
SONUÇ
5228 sayılı yasa ile getirilen bazı düzenlemeleri özet olarak yazımızda ifade etmiş bulunuyoruz. Oysa 5228 sayılı kanun, yukarıda belirtilen kanun ve konuların dışında;
- 4811 Sayılı Vergi Barışı Kanunu,
- Yeni Türk Lirası Kanunu,
- Özel Tüketim Vergisi Kanunu,
- Harçlar Kanunu,
- Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu,
- Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun,
Gibi kanunlarda da önemli düzenlemeler getirmiş bulunmaktadır. İlgililerin kanunun tüm ayrıntılarını dikkatlice inceleme ve takip etmelerinde fayda bulunmaktadır. İdarenin vergi yasalarında kapsamlı düzenlemelere gitmesi yerindedir. Ancak, vergi yasalarında SADELEŞTİRME’ ye yönelik düzenlemelerin de bir an önce yapılmasında fayda vardır. Her bir mükellef için ayda üç veya dört beyannamenin verildiği, maliye ve muhasebe camiasının bu kadar yoğunlaştığı bir süreçte sıkça düzenlemeler yapmak başta muhasebe ve mali müşavirlik meslek mensuplarına çok ağır yükümlülükler getirmektedir. Şirketlerin muhasebe departmanlarının, serbest muhasebe ve mali müşavirlik ofislerinin sağlıklı çalışma ortamlarının sağlanması, vergi dairelerinin başarılarını artıracağı unutulmamalıdır.