KDV Tevkifat Sorumluluğu
Altar Ömer ARPACI
Maliye Bakanlığı
Gelirler Kontrolörü
altararpaci@yahoo.com
I – GİRİŞ :
Katma değer vergisi açısından vergi sorumlusu Katma Değer Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinde tanımlanmıştır. Sözkonusu madde hükmü şu şekildedir.
“1 – Mükellefin Türkiye içinde ikametgahının, işyerinin, kanuni merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir.
2 – Fiili ya da kaydi envanter sırasında belgesiz mal bulundurulduğu veya belgesiz hizmet satın alındığının tespiti halinde, bu alışlar nedeniyle ziyaa uğratılan katma değer vergisi, belgesiz mal bulunduran veya hizmet satın alan mükelleften aranır.
Belgesiz mal bulundurdukları veya hizmet satın aldıkları tespit edilen mükelleflere, bu mal ve hizmetlere ait alış belgelerinin ibrazı için tesbit tarihinden itibaren 10 günlük bir süre verilir. Bu süre içinde alış belgelerinin ibraz edilememesi halinde, belgesi ibraz edilemeyen mal ve hizmetlerin tespit tarihindeki emsal bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisi, alışlarını belgeleyemeyen mükellef adına re’sen tarhedilir. Bu tarhiyata vergi ziyaı cezası uygulanır.
Ancak belgesiz alınan mal ve hizmetleri satanlara, bu satışlarla ilgili olarak, vergi inceleme raporuna dayanılarak katma değer vergisi tarhiyatı yapıldığı takdirde, ziyaa uğratılan vergi ve buna ilişkin ceza ayrıca alıcılardan aranmaz”
Katma değer vergisinde vergi sorumluluğunu düzenleyen bu maddenin mahiyeti ve konuluş amacı, madde gerekçesinde şu şekilde belirtilmektedir; “Bu madde vergi alacağının emniyetle tahsil edilebilmesi amacıyla getirilmiş bulunmaktadır. Madde hükmüne göre, mükellefin memleket içinde ikametgahının, işyerinin, kanuni merkez veya iş merkezinin bulunmaması ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması bakımından, işlemlere taraf olan diğer bir şahsı veya şahısları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilecektir. Maddede sayılan haller, mükelleflerin idarece takibinin güç olduğu, dolayısıyla vergi tarh, tahakkuk ve tahsilatında kaybın mümkün bulunduğu hallerdir. Burada sayılan haller sınırlı olmayıp, vergi alacağının emniyet altına alınmasının gerekli görüldüğü diğer durumlarda da Maliye Bakanlığının mükelleften gayri bir şahsı verginin ödenmesinden sorumlu tutma yetkisi bulunmaktadır. Maddede belirtilen “işlemlere taraf olanlar” mükellefin temsilcisi, vekili, mükellef adına hareket etmeye yetkili herhangi bir kimse veya kendisine mal teslim edilen yahut hizmet ifa edilen kişi olabilecektir.”
Beyan esasında bir türlü beklenen verimin elde edilememesi dolayısıyla vergi güvenlik müesseseleri ile vergi sistemimize işlerlik kazandırılmaya çalışılmaktadır. Bir vergi güvenlik müessesesi olan tevkifat uygulamasının Türk Vergi Sistemindeki yeri de bu nedenle her geçen gün artmaktadır. Konumuzu oluşturan Katma değer Vergisi Kanununun 9’uncu maddesinde yer alan tevkifat sorumluluğana ilişkin olarak Maliye Bakanlığının yetkisine dayanarak çıkarmış olduğu tebliğlerle yapılan düzenlemeler aşağıda yer almaktadır.
– Yurt dışından sağlanan hizmetlerde katma değer vergisi hizmetten faydalanan yurt içindeki muhatap tarafından bağlı bulunulan vergi dairesine sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenecektir.
– Gelir Vergisi Kanununun 18’inci maddesi kapsamına giren arızi nitelik taşıyan serbest meslek faaliyetlerinde(telif hakları) tevkifat sorumluluğu
– Bazı kiralama ve reklam verme işlemlerinde tevkifat sorumluluğu
– Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işlerinde tevkifat
– Hurda metal alımlarında tevkifat sorumluluğu
– Atık kağıt ve hurda plastik ve cam malzeme alımlarında tevkifat sorumluluğu
– Akaryakıt teslimlerinde tevkifat sorumluluğu
– Yapım işleri ile bu işlere ilişkin mühendislik-mimarlık ve etüt-proje hizmetleri, Temizlik, bahçe ve çevre bakım hizmetleri, Özel güvenlik hizmetleri, Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri, Her türlü yemek servisi, Danışmanlık ve denetim hizmetlerinde tevkifat sorumluluğu