Sanatçıların Vergilendirilmesi
Levent GENÇYÜREK
Yeminli Mali Müşavir
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. maddesi uyarınca yazar, çevirmen, heykeltraş, ressam, bestekar, bilgisayar programcısı ve bunların kanuni mirasçılarının şiir, hikaye, roman, makale, resim, bilimsel araştırma ve incelemeleri, fotoğraf ve film gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserlerini satmak veya bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri hasılat Gelir Vergisi’nden istisna edilmiş olup kesinti yoluyla vergileme yapılacaktır.
Sanatçılar, eserlerini vergi mükellefi olan kitap evi, galeri, mağaza, radyo ve televizyon kuruluşu vb. yerlere satmak veya kiralamak karşılığında elde etmiş oldukları gelir için defter ve belge düzenlemeyecek ve beyanname vermeyeceklerdir. Eseri satın alan veya kiralayanlarca ödenecek bedel üzerinden “gider pusulası” düzenlenmek suretiyle stopaj yapılarak (2004 yılı için yapılan ödemenin % 17’si) sanatçı adına vergi dairesine yatırılacak ve kalan kısım sanatçıya ödenecektir. Yapılan stopaj (kesinti) sanatçının vergisi olacaktır.
Sanatçıların bu imkândan yararlanması için sanatçının ürettiği şiir, roman, resim vb. nin 846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümlerine göre eser niteliği taşıması gerekmektedir. Bu da Kültür ve Turizm Bakanlığından alınacak belge ile ispatlanacaktır.
Ancak, sanatçının eserlerini vergi mükellefi olan ve stopaj yapabilecek kişi ve kuruluşlar yanında vergi kesintisi yapma imkânı olmayan memur, emekli, işçi, öğrenci, ev hanımı gibi nihai tüketicilere de satması durumunda kesinti yoluyla vergilendirme söz konusu olamayacağından bu durumda sanatçının gerçek usulde gelir vergi mükellefi olarak defter tutması, belge düzenlemesi ve beyanname vermesi gerekecektir.
Öte yandan, yukarıda açıkladığımız istisnadan yararlanması nedeniyle gerçek gelirini beyan etme zorunluluğu bulunmayan ve stopaj usulde vergilendirilen sanatçının resim, heykeltraş vb. çalışmalarını icra etmek amacıyla kiraladığı atölye sahibine ödemiş olduğu kira bedelleri üzerinden kesinti yapılmayacak ancak, ödenen kira bedelleri atölye sahibi tarafından yıllık gelir vergisi beyannamesi ile gayrimenkul sermaye iradı olarak beyan edilecektir.
Gelir Vergisi Kanununun sözü edilen 18. maddesi kapsamına giren teslim ve hizmetleri sadece galeri, kitapevi, radyo ve televizyon kuruluşu gibi vergi mükellefi olan kişi ve kuruluşlara yapan sanatçıların teslim ve hizmetten doğan katma değer vergisi, sanatçılar yerine ödeme yapan kişi veya kuruluşlarca sanatçıya ödenecek miktar üzerinden % 18 oranında katma değer vergisini hesaplayıp vergi sorumlularına ait 2 Numaralı Katma Değer Vergisi Beyannamesi ile sorumlu sıfatıyla beyan edip ödeyeceklerdir. Bu durumda olan yani teslim ve hizmetlerinden doğan KDV’nin beyan ve ödeme mükellefiyeti sorumlular tarafından yerine getirilen sanatçılar ayrıca katma değer vergisi beyannamesi vermeyecek ve defter tutmayacaklardır.
Eserlerini vergi mükellefi olan ve stopaj yapabilecek kişi ve kuruluşlar yanında vergi kesintisi yapma imkânı olmayan memur, emekli, işçi, öğrenci, ev hanımı gibi nihai tüketicilere de satan sanatçılar KDV sorumluluk uygulaması kapsamı dışında kaldıklarından genel hükümler çerçevesinde defter tutacak, belge düzenleyecek ve katma değer vergisi beyannamesi vereceklerdir.