29 Kasım 2004 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 25655
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumundan:
Amaç
Madde 1 — Bu Tebliğin amacı, tüm özel finans kurumları için muhasebeleştirme ve mali raporlama açısından tekdüzeni sağlama, tek tip bilanço ve gelir tablosunun doğrudan elde edilmesi, denetim ve gözetim için gerekli olan bilgilerin doğrulanabilir ve denetlenebilir bir şekilde doğrudan ve sağlıklı olarak elde edilmesi, ekonominin izlenmesi ve yönlendirilmesi için yetkili mercilerin ihtiyaç duyduğu bilgilerle, diğer istatistiki bilgilere doğrudan ulaşılması, finansal analiz, risk analizi, verimlilik analizi gibi çeşitli analiz ve yorumlar için ihtiyaç duyulan bilgilerin standart bir şekilde elde edilmesini sağlamaktır.
Kapsam
Madde 2 — Türkiye’de faaliyette bulunan bütün özel finans kurumları bu Tebliğ hükümlerine tabidir.
Hukuki Dayanak
Madde 3 — Bu Tebliğ, 4389 sayılı Bankalar Kanununun 3 üncü maddesinin (11) numaralı fıkrası ile 13 üncü maddesi ve Muhasebe Uygulama Yönetmeliği hükümleri uyarınca düzenlenmiştir.
Tekdüzen Hesap Planı Yapısı
Madde 4 — Tekdüzen Hesap Planı, aşağıda belirtilen gruplardan oluşur;
0 DÖNEN DEĞERLER
1 KREDİLER
2 YATIRIM AMAÇLI DEĞERLER VE DİĞER AKTİFLER
3 TOPLANAN FONLAR VE DİĞER YABANCI KAYNAKLAR
4 ÖZKAYNAKLAR
5 KÂR PAYI GELİRLERİ
6 KÂR PAYI GİDERLERİ
7 KÂR PAYI DIŞI GELİRLER
8 KÂR PAYI DIŞI GİDERLER
9 NAZIM HESAPLAR
Madde 5 — Her grup içerisinde yer alan hesaplar, Türk parası ve yabancı para olarak ikiye ayrılmıştır. Yabancı para olarak belirtilen hesaplar, özel finans kurumunun yabancı para işlemlerden doğan tutarların kaydedildiği hesaplardır. Bu hesaplardaki yabancı para bakiyeler, dönem sonlarında değerlemeye tabi tutularak ilgili hesaplara intikal ettirilir. Yabancı para hesaplardan ve işlemlerden sağlanan yabancı para kâr payları, komisyon ve gelirler, işlem tarihindeki kurdan Türk parasına çevrilir ve ilgili yabancı para kâr/zarar hesaplarına kaydedilir. Yukarıda belirtilen gelirler yabancı para yerine Türk parası üzerinden tahsil edilse bile, yine ilgili yabancı para kâr-zarar hesaplarına kaydedilir.
Madde 6 — Hesap numaralarının hanelere göre gösterimi aşağıda belirtildiği şekildedir:
1 2 3 4 5 6
A B C D E F
A – Grup numarasını tanımlar,
BC – Defteri kebir hesap numaralarını tanımlar,
DE – Yardımcı hesap numaralarını tanımlar,
F – Alt hesap numaralarını tanımlar.
Madde 7 — Tekdüzen Hesap Planı’nda Türk parası ve yabancı para işlemler için çalışan hesaplar, 012 Yoldaki Paralar – Türk Parası, 013 Yoldaki Paralar – Yabancı Para örneğinde olduğu gibi defteri kebir seviyesinde ayrılmıştır. Defteri kebir hesaplarının son hanesi çift numaralı ise Türk parası, tek numaralı ise yabancı para ile çalışan hesapları ifade eder.
Tek Düzen Hesap Planı dışında defteri kebir hesaplarının açılması mümkün değildir. Özel finans kurumları, kullanmasalar bile Tekdüzen Hesap Planı kapsamında açılmış bütün defteri kebir hesapları ile yardımcı ve alt hesaplarını açmak zorundadırlar.
Değişiklik
Madde 8 — Tekdüzen Hesap Planı’nda;
a) Kurumun izni olmadan defteri kebir seviyesinde yeni hesap açılamaz.
b) Defteri kebir düzeyinde açılmış olup yardımcı ve alt hesapları bulunmayan hesaplar için özel finans kurumları ihtiyaç duymaları halinde yardımcı, alt ve daha tali dereceli hesaplar açabilirler.
c) Defteri kebir hesabı ile birlikte bir veya daha fazla yardımcı hesap varsa yeni yardımcı hesapların ilavesi, bir veya daha fazla alt hesap varsa yeni alt hesapların ilavesi, Kurumun izniyle mümkündür.
d) Yardımcı hesap veya alt hesap seviyesinde tespit edilmiş maddeler için özel finans kurumları, gerek duyacakları alt ve daha tali hesapları, mevcut hesap numaralarının sonuna yeni haneler eklemek suretiyle açabilirler.
e) Altı ya da yedi haneli hesaplarda özel finans kurumları, döviz cinsi, müşteri numarası, kontrol numarası gibi hususları izlemek amacıyla, ilave haneler eklemek suretiyle daha alt seviyede hesaplar açabilirler.
f) “Diğer” hesaplar, ilgili bölümde ayrı bir hesap açılmasını gerektirmeyen büyüklükte olan işlemlerle sık tekrarlanmayan işlemlerin kaydı için ayrılmıştır. Bir işlem bu niteliği taşımadığı halde kaydedileceği özel bir hesap bulunmuyorsa, bu tür işlemler için Kurumdan izin alınarak özel bir hesabın açılması şarttır.
Bu madde uyarınca Tek Düzen Hesap Planı ve İzahnamesinde yapılan değişiklikler, Kurumca özel finans kurumlarına duyurulmak suretiyle yürürlüğe girer.
Madde 9 — Tekdüzen Hesap Planı detayı aşağıda belirtildiği şekildedir;