Levent Gençyürek
Maliye Başmüfettişi
İzmir Defterdar Yardımcısı V.
9 Eylül Üniversitesi İşletme Fak.Öğretim Görevlisi
2005 Yılında da Emekli ve İşsizler Emlak Vergisi İndiriminden Yararlanacak
Emlak Vergisi Kanununun 8 inci maddesinde yer alan düzenleme uyarınca; hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerle (işsizler) gelirleri sadece kanunla kurulan T.C Emekli Sandığı, Bağ-Kur, SSK gibi sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıklardan ibaret bulunan emekli, dul, gazi ve yetimler ve şehitlerin dul ve yetimleri için emlak vergisi açısından bir avantaj sağlanmıştır. Bu kişilerin Türkiye sınırları içinde brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek meskene sahip olmaları durumunda meskenlerine ait emlak vergisi oranını sıfıra kadar indirmeye Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır.
Bakanlar Kurulu 20.12.2004 tarihinde aldığı 2004/8268 sayılı karar ile (31.12.2004 Tarih ve 25687 sayılı 3.mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanmıştır) şartları taşıyan emekli, dul, yetim ve gelir olmayanlara ait 200 m2 yi geçmeyen konutların emlak vergisi oranını 2005 yılı için sıfır (0) olarak belirlemiştir. Bu karar şartları taşıyanların 2005 yılında emlak vergisi ödemeyecekleri anlamına gelmektedir. Karara göre yukarıda belirtilen kişiler eğer tek konuta sahip iseler ve bu konutun büyüklüğü de brüt 200 metrekareyi aşmıyor ise emlak vergisi ödemeyeceklerdir. Tek meskene hisse ile sahip olunması halinde hisselere ait kısım hakkında da bu imkandan yararlanmak mümkündür.
Buna göre, 200 metrekareyi aşmayan tek konutu bulunan ve emekli maaşı dışında geliri bulunmayan memur emeklisi Bay (A) bu konutta kendisi oturuyor ise meskeni için emlak vergisi ödemeyecektir. Konutu kiraya vermiş ise bu durumda kira geliri elde etmek suretiyle emekli maaşı dışında geliri olmama şartını ihlal ettiğinden tek konuta sahip olsa da emlak vergisi ödeyecektir.Bir yerde ücretli olarak çalışmayan ve kira, faiz, kâr payı vb. şekilde bir geliri de bulunmayan Bayan (B) 200 metrekarenin altında sahip olduğu konut için emlak vergisi ödemeyecek,ancak ücretli olarak çalışmaya başlar veya başka bir gelir sahibi olursa bu imkânı kaybedecektir.
Eşlerin her ikisinin de emekli olması durumunda her bir eş ayrı ayrı değerlendirilecektir. Emekli, dul, yetim ve hiçbir geliri olmayanın sahip olduğu tek konut eğer belirli zamanlarda dinlenme amacıyla kullanılan yazlık vb. türden ise emlak vergisi ödenecektir. Bu nitelikte olan konutlar için istisna yoktur.
Emekli, dul, yetim aylığından başka geliri olmayan veya işsiz olan ve 200 metrekareyi geçmeyen tek konutu bulunanların, kendi veya eşleri üzerine aynı veya değişik belediye sınırları içinde gelir getirmeyen işyeri, arsa veya araziye sahip olunması durumunda da tek konut için emlak vergisi alınmaz.
Birden fazla konuta veya birden fazla konut hissesine sahip olunması, kanunla kurulan sosyal güvenlik kuruluşlarından aylık alınmaması, emekli, dul ve yetim aylığı dışında ticari kazanç, serbest meslek kazancı, kira, faiz vb. gelir elde edilmesi, kanunla kurulanlar dışındaki sosyal güvenlik kuruluşlarından emekli maaşı alınması durumunda bu imkândan yararlanılmaz ve sahip olunan konutların tamamı için emlak vergisi ödenir.
Belirtilen şartları taşıyan mükelleflerin bir defaya mahsus olmak üzere bu durumlarını belirten bir dilekçe ile konutun bulunduğu yerdeki ilgili belediyeye başvurmaları gerekmektedir. Hiçbir geliri olmayanlar ise ikametgâhlarının bulunduğu yer vergi dairesinden gelir vergisi mükellefi olmadıklarına, T.C. Emekli Sandığı, Bağ-Kur ve Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüklerinin ilgili birimlerinden aktif sigortalı bulunmadıklarına dair alacakları belgeleri, belediye gelir müdürlüklerinden temin edecekleri form ekinde ilgili belediyeye vermeleri gerekmektedir. Yeşil kart sahibi olanların kartın bir örneğini ibraz etmeleri yeterli olacaktır.
Gerçeğe aykırı bilgi verilmesi durumunda zamanında tahsil edilmeyen emlak vergileri gecikme faizi ile birlikte cezalı olarak tahsil edilecektir.