KKEG Enflasyon Düzeltmesi
YMM
kyilmaz@yenipazar.com
Gelirler Genel Müdürlüğü’nün internet sitesine konulan VUK-17/2005-4/Enflasyon Düzeltmesi Uygulaması-11 sayılı sirküler taslağında kanunen kabul edilmeyen giderlerle ilgili olarak yer alan açıklama şöyle:
“17. Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerin Düzeltilmesi
Vergi Usul Kanununun 5024 sayılı Kanunla değişik mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasının (5) numaralı bendinin son paragrafında, “Matrahın tespitinde, kanunen kabul edilmeyen giderler, istisnalar ve geçmiş yıl malî zararları enflasyon düzeltmesine tâbi tutulmuş tutarları ile dikkate alınır.” hükmüne yer verilmiştir.
(11) sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Sirkülerinin “3.3. Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler ve İstisnalar” başlıklı bölümünde de bilanço esasına göre defter tutan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin, 01/01/2004 tarihinden sonra verecekleri yıllık gelir vergisi ve kurumlar vergisi beyannameleri ile geçici vergi beyannamelerinde beyan edecekleri vergi matrahlarını tespit ederken, 01/01/2004 tarihinden itibaren gerçekleşen kanunen kabul edilmeyen giderler ile vergiden istisna edilmiş olan tutarları enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş tutarları ile dikkate alacakları belirtilmiştir.
5024 sayılı Kanunla vergi sistemimize getirilmiş olan enflasyon düzeltmesine ilişkin hükümler, ağırlıklı olarak vergi kanunlarına göre oluşması gereken mali tabloların düzeltmesi ile ilgilidir. Ancak Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesinde bilanço ile ilgili olmaksızın beyanname üzerinde yapılacak birtakım düzeltme işlemlerine de yer verilmiştir. Bu nedenle, 01/01/2004 tarihinden itibaren gerçekleşen kanunen kabul edilmeyen giderlere ilişkin olarak bilanço üzerinde herhangi bir düzeltme yapılmayacak olup, söz konusu giderler beyannamede enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş tutarları ile dikkate alınacaktır.”
Kanunen kabul edilmeyen vergi matrahının saptanmasında indirilmesine izin verilmeyen giderlerdir. Bu giderler ait oldukları gider kaleminin içinde yer alırlar. Genel yönetim giderleri, pazarlama giderleri, satılan mal maliyeti vb. Bu giderler gelir tablosuna yansıyan giderler ise zaten düzeltilmezler. Bu nedenle de geliri düzeltilmemiş tutarları kadar etkilerler. Geliri düzeltilmemiş tutarıyla azaltan bir giderin beyannamede gelire düzeltilmiş tutarının eklenmesi mükerrer vergilemeye yol açar.
Konuyu bir örnekle gösterelim:
Satış karı 1.000.000 lira,
Genel yönetim giderleri 500.000 lira
Vergi Öncesi kar 500.000 lira
Genel yönetim giderlerine yazılan kanunen kabul edilmeyen gider tutarı 100.000 lira, Enflasyon %10 olsun.
Bu durumda matrah şöyle olacaktır:
Kazanç 500.000
KKEG 100.000
Matrah 600.000
Enflasyon düzeltmesi yapılması durumunda diğer kalemler düzeltilmemekle birlikte sadece beyannamede kazanca eklenen KKEG tutarı düzeltilirse, durum şöyle olacaktır:
Kazanç 500.000
KKEG 110.000
Matrah 610.000
Kanunen kabul edilmeyen giderlerin beyannamede matraha eklenmesinin nedeni bunların matrahın tesbitinde indirilmelerinin mümkün olmamasına karşın karı azaltmış olmalarıdır. Vergi tutarının değişmemesi için gider olarak indirildikleri tutarda beyannameye eklenirler.
Eğer genel yönetim giderlerinin içinde KKEG olmasaydı kazanç şöyle olacaktı:
Satış karı 1.000.000 lira,
Genel yönetim giderleri 400.000 lira
Vergi Öncesi kar 600.000 lira
Vergi öncesi kar aynı zamanda matrah olacaktır.
Öyle ise matrahın 600.000 lira olması gerekir. Matrah 610.000 lira olursa, 10.000 lira gelire mükerrer olarak eklenmiş olur ve mükerrer vergidir.
Eğer önceki yıllardan gelen, yani önceki dönemlerde bilançoda yer alan bir maliyet yada gider kaleminin içinde yer alan ve enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş bir KKEG var ise o gider gelir tablosuna yansıdığı dönemde düzeltilmiş değeri ile yansıyacağından beyannamede de düzeltilmiş değerinin eklenmesi gerekir.
Örnek:
31.12.2003 tarihinde gelecek yıllara ait giderler içinde 10.000 lira KKSG var ise, gelecek yıllara ait giderler 31.12.2003 bilançosunda düzeltemeye tabi tutulacaktır. Düzeltme sonunda değeri 11.000 lira olmuş ise 2004 yılında gelir tablosuna 11.000 lira olarak yansıyacak, kazancı bu tutarda azaltacaktır. Beyannamede gelire eklenecek tutarın karı azaltan tutara eşit olması için düzeltilmiş tutarı ile yani 11.000 lira olarak dikkate alınması gerekir.
Kanunen kabul edilmeyen giderler bir bilanço ya da gelir tablosu kalemi değildir. Diğer kalemlerin içinde yer alan ancak vergi matrahının tesbitinde kazanca eklenecek giderlerdir. Beyannamede kara eklenme dışında içinde yer aldıkları kalemden farklı bir şekilde işleme tabi tutulmaları da söz konusu değildir.
Matrahın saptanmasında kanunen kabul edilmeyen giderlerin karı azalttıkları tutarda kara eklenerek bu giderlerin olmadığı durumdaki karla matrahın eşit olacağı konusunda herhangi bir tereddüt ve tartışma bulunmamaktadır. Dolayısıyla yasada bu konuya ilişkin bir düzenlemeye gerek bulunmamaktadır. Ama gerekli olmamakla birlikte yasada böyle bir hüküm yer almışsa bu hükmün açıklayıcı bir hüküm olarak yorumlanması uygulanması gerekir. Bu nedenle de yasadaki hükmün geçmiş yıllardan gelen ve enflasyon düzeltmesine tabi tutulan gider ve maliyet unsurlarının içindeki KKEG kalemleri için getirilmiş bir hüküm olarak anlaşılması gereği bulunmaktadır. Aksi uygulamalar yanlış ve mükerrer vergilemeye neden olan uygulamalar olacaktır.
Dolayısıyla yapılacak düzenlemede ifadenin “gelir tablosuna düzeltilmiş değerleri ile yansıyan kanunen kabul edilmeyen giderler beyannamede düzeltilmiş değerleri ile kazanca eklenirler” şeklinde olması gerekir.