Nusret KURDOĞLU
SMMM
nkurdoglu@e-kolay.net
2004 yılı gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinin verilme dönemine girdiğimiz şu günlerde muhasebe uygulamasının biçimi ve kayıt zamanı ile ilgili bir dolu soru geliyor.
Kayıt zamanı ile ilgili olarak gelen soru hep aynı.. “Kayıtlar hangi tarihe yapılacak?”
Bu sorunun yanıtı, 2004 yılı 4. Geçici Vergi Beyannamesinde yapılan uygulamaya göre değişiyor.
A) Eğer, 2004 yılı 4. Geçici Vergi Beyannamesi enflasyon düzeltmesi yapılarak verildiyse;
2003 yılına ait düzeltme kayıtları 01.10.2004 – 30.12.2004 tarihleri arasındaki istenilen bir tarihe alınabilir. 2004 yılına ait düzeltme kayıtları ise, 31.12.2004 tarihine alınacaktır.
B) Eğer, 2004 yılı 4. Geçici Vergi Beyannamesi enflasyon düzeltmesi yapılmadan verildiyse;
Bu durumda, hem 2003 hem de 2004 düzeltme kayıtları tümüyle 31.12.2004 tarihine alınacaktır.
Muhasebe kayıtlarının biçimi konusuna gelince, bu noktayı değişik örneklerle açmak daha yararlı olacaktır;
1) Bir Ticaret İşletmesinin 2003 Yılı Düzeltme Kayıtları;
“A” işletmesinin 2003 yılı enflasyon düzeltmesi işlemleri sonucunda aşağıda listelenen farkların oluştuğunu varsayalım; (İşletmede 2003 bilançosunu düzeltmeye hazır hale getirme çalışmaları sırasında eksik ayrıldığı görülen amortismanlar, 590/257 maddesiyle tamamlanmış, düzeltme işlemine ondan sonra başlanmıştır.)
Olumlu Olumsuz
“150- İlk Madde ve Malzeme” Hs.da 48.658.800
“153-Ticari Mallar” Hs.da 537.389.700
“254-Taşıtlar” Hs.da 11.650.495.256
“257-Birikmiş Amortismanlar”Hs.da 9.320.516.041
“255-Demirbaşlar” Hs.da 346.266.206 236.226.960
“257-Birikmiş Amortismanlar” Hs.da 346.266.206 188.948.211
“500-Sermaye” Hs.da 1.033.581.228.980
“540-Yasal Yedekler” Hs.da 138.074.308.059
“542-Olağanüstü Yedekler” Hs.da 772.169.334.027
(Olumsuz farklar, enflasyon düzeltmesi sonucu bilançoda görünen değerlerinin altına düşen demirbaşlarda doğmuştur. Yeniden değerleme oranlarının TEFE oranlarından yüksek belirlendiği dönemler nedeniyle böyle durumlar doğabilmektedir.)
Bu arada işletmenin 2003 bilançosundaki sıfırlanacak hesaplara ait tutarlar da aşağıdaki gibidir;
“522- MDV Yeniden Değerleme Fonu” 48.484.686.592
“580-Geçmiş Yıllar Zararları” 25.945.298.998
“590-Dönem Net Karı” 20.729.000.000
Bu verilere göre, işletmenin 31.12.2003 düzeltme işlemlerinin muhasebe kayıtları aşağıdaki gibi olmalıdır; (Bu işletmede 2004 yılı 4. Geçici Vergi Beyannamesi düzeltme yapılmadan verildiği için, tüm düzeltme kayıtları 31.12.2004 tarihinde yapılmalıdır.)
“150” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
150 İLK MADDE ve MALZEME
150 99 İLK MADDE ve MLZ ENF. DÜZ.FARKI 48.658.800
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 48.658.800
——————————————————-
“153” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
153 TİCARİ MALLAR
153 99 TİCARİ MALLAR ENF. DÜZ.FARKI 537.389.700
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 537.389.700
——————————————————-
“254” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
254 TAŞITLAR
254 99 TAŞITLAR ENF. DÜZ.FARKI 11.650.495.256
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 11.650.495.256
——————————————————-
(Not : Taşıt sayısı birden fazla ise, her taşıt için oluşan fark, o taşıtla ilgili alt hesaba alınmalıdır.)
“257” Hesap düzeltmesi; (Taşıtlarla ilgili)
—————- 31.12.2004 ———————–
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 9.320.516.041
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR
257 99 BRKMŞ.AMORT. ENF. DÜZ.FARKI 9.320.516.041
——————————————————-
“255” Hesap düzeltmesi; (Düzeltme sonucu değeri artan demirbaşlar için)
—————- 31.12.2004 ———————–
255 DEMİRBAŞLAR
255 99 DEMİRBAŞLAR ENF. DÜZ.FARKI 346.266.206
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 346.266.206
——————————————————-
“257” Hesap düzeltmesi; (Değeri artan demirbaşlarla ilgili)
—————- 31.12.2004 ———————–
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 346.266.206
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR
257 99 BRKMŞ.AMORT. ENF. DÜZ.FARKI 346.266.206
——————————————————-
“255” Hesap düzeltmesi; (Değeri azalan demirbaşlar için)
—————- 31.12.2004 ———————–
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 236.226.960
255 DEMİRBAŞLAR
255 99 DEMİRBAŞLAR ENF. DÜZ.FARKI 236.226.960
——————————————————-
“257” Hesap düzeltmesi; (Değeri azalan demirbaşlarla ilgili)
—————- 31.12.2004 ———————–
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR
257 99 BRKMŞ.AMORT. ENF. DÜZ.FARKI 188.948.211
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 188.948.211
——————————————————-
“500” Hesap düzeltmesi; (İşlem, “500” hesapta değil, artış varsa “502”, azalış varsa “503” hesapta yapılacaktır.)
—————- 31.12.2004 ———————–
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 1.033.581.228.980
502 SERMAYE DÜZELTMESİ OLUMLU FRK. 1.033.581.228.980 ——————————————————-
“540” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 138.074.308.059
540 YASAL YEDEKLER 138.074.308.059
——————————————————-
“542” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 772.169.334.027
542 OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER 772.169.334.027
——————————————————-
Düzeltme işlemlerinin yanı sıra, (2003 yılı enflasyon düzeltmesine özgü bir işlem olan) bir kısım hesapların sıfırlanması işleminin de yapılması gereklidir. Kural olarak, 5024 sayılı Yasa öncesi kullanılan kısmi düzeltme yöntemleri nedeniyle ortaya çıkan 522, 523 ve 524 hesaplar ve önceki uygulamalar sonucu ortaya çıkan kar ve zararlar (570, 580 ve 590 veya 591 hesaplar) tümüyle (698 hesaba aktarılarak) sıfırlanacaktır.
“522” Hesap sıfırlanması;
—————- 31.12.2004 ———————–
522 MDV YENİDEN DEĞERLEME FONU 48.484.686.592
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 48.484.686.592
——————————————————-
“580” Hesap sıfırlanması;
—————- 31.12.2004 ———————–
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 25.945.298.998
580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI 25.945.298.998
——————————————————-
“590” Hesap sıfırlanması;
—————- 31.12.2004 ———————–
590 DÖNEM NET KARI 20.729.000.000
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 20.729.000.000
——————————————————-
Tüm bu işlemler sonucunda “698 – Enflasyon Düzeltme Hesabı” aşağıdaki sonucu verecektir;
| 698- ENFLASYON DÜZELTME HESABI | |||
| 257 HS.DÜZ.FARKI | 9.320.516.041 | 150 HS.DÜZ.FARKI | 48.658.800 |
| 257 HS.DÜZ.FARKI | 346.266.206 | 153 HS.DÜZ.FARKI | 537.389.700 |
| 255 HS.DÜZ.FARKI | 236.226.960 | 254 HS.DÜZ.FARKI | 11.650.495.256 |
| 500 HS.DÜZ.FARKI | 1.033.581.228.980 | 255 HS.DÜZ.FARKI | 346.266.206 |
| 540 HS.DÜZ.FARKI | 138.074.308.059 | 257 HS.DÜZ.FARKI | 188.948.211 |
| 542 HS.DÜZ.FARKI | 772.945.298.998 | 522 HS.SIFIRLAMA | 48.484.686.592 |
| 580 HS.SIFIRLAMA | 25.945.298.998 | 590 HS.SIFIRLAMA | 20.729.000.000 |
| TOPLAM | 1.979.673.179.271 | TOPLAM | 81.985.444.765 |
| BAKİYE | 1.897.687.734.506 | ||
“698” Hesap borç bakiyesinin (Enflasyon düzeltmesi sonucunda çıkan zarar tutarı) “580- Geçmiş Yıllar Zararları” hesabına devri;
—————- 31.12.2004 ———————–
580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI 1.897.687.734.506
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 1.897.687.734.506
——————————————————-
2) Aynı Ticaret İşletmesinin 2004 Yılı Düzeltme Kayıtları;
2003 yılı enflasyon düzeltmesi işlemleri ile 2004 yılı enflasyon düzeltmesi işlemleri, aşağıda belirtilen birkaç istisna dışında farklı değildir. Hatta 2004 yılı düzeltme işlemleri, 2003 yılı düzeltme işlemlerine göre (geçmiş tarihlere gidilmeyip sadece bir yıllık dönem esas alındığı için) çok daha kolaydır.
Kısaca bu farklara göz atarsak;
a) Stokların düzeltilmesinde kullanılan toplulaştırılmış yöntemlerde 2004 yılında değişiklik yapılmıştır. 2003 yılı için kullanılan iki yöntemden biri olan Basit Ortalama Yöntemi uygulaması devam etmektedir. Diğer yöntem (Stok Devir Hızı Yöntemi) yerine 2004 yılında Hareketli Ağırlıklı Ortalama Yöntemi kullanılacaktır. Bu arada, 2004 yılında bu yöntemlerden birini seçen mükellefler, üç hesap dönemi geçmeden bir başka yönteme geçemezler.
b) 2003 yılı düzeltmesi sonucunda oluşan ve gider ve maliyet kalemlerini etkileyen fark tutarlarının 2004 yılı sonunda maliyet ve gider hesaplarına aktarılması işlemi unutulmamalıdır.
c) Birikmiş amortismanlar 2003 yılından farklı olarak, 2004 yılında tüm diğer parasal olmayan kalemler gibi düzeltilecektir.
d) Önceki dönemle ilgili kar veya zarar tutarları 2003 yılında olduğu gibi sıfırlanmayacak, diğer parasal olmayan kalemler gibi düzeltmeye tabi tutulacaktır.
e) 2003 yılı enflasyon düzeltmesi sonucunda “698- Enflasyon Düzeltme Hesabı”nda oluşan borç kalıntısı “580- Geçmiş Yıllar Zararları” hesabına, alacak kalıntısı ise “570- Geçmiş Yıllar Karları” hesabına alınır. 2004 yılında ise, aynı hesabın borç kalıntısı “658- Enflasyon Düzeltmesi Zararları” hesabına, alacak kalıntısı ise “648- Enflasyon Düzeltmesi Karları” hesabına aktarılır. Bu yolla, 2003 yılı düzeltme sonuçları vergisel sonuç doğurmadığı halde, 2004 yılı sonuçlarının vergi matrahını etkilemesi sağlanmakta, gelir tablosunda da dolaylı yoldan bir sonuç düzeltmesi yapılmaktadır.
f) 2004 yılı düzeltmelerinin muhasebe kayıtları, 698 hesap kalanının devredileceği hesap dışında 2003 yılı kayıtları ile aynıdır. (Sonuçta da oluşan “648” ya da “658” hesap, diğer gelir tablosu hesapları gibi “690” hesaba gidecektir.) Yukarıdaki işlemler 2004 yılı için yapılmış olsaydı, son madde aşağıdaki gibi olacaktı;
“698” Hesap borç bakiyesinin (Enflasyon düzeltmesi sonucunda çıkan zarar tutarı) “658- Enflasyon Düzeltmesi Zararları” hesabına devri;
—————- 31.12.2004 ———————–
658 ENLASYON DÜZELTMESİ ZARARLARI 1.897.687.734.506
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 1.897.687.734.506
——————————————————-
g)2003 yılının düzeltme sonuçları doğrudan her hangi bir biçimde raporlanmamaktadır. 2004 yılı düzeltme sonuçları ise, doğrudan raporlanmaktadır. 2003 yılı düzeltilmiş bilançosu, 2004 yılı düzeltilmiş bilançosunun önceki dönem sütununa taşınmakta, böylece dolaylı yoldan raporlanmaktadır. Bu konu ile ilgili olarak şimdiye kadar, standartlardaki düzenlemeler hariç, 5024 sayılı Yasa ile VUK’na eklenen tanımlar dışında bir yasal düzenleme yapılmış değildir.
<Not: Bu konudaki ilk düzenleme UFRS 29 (eski adıyla UMS 29) ile yapıldı. Daha sonra TMS 2 oluşturuldu. Bütün bunlar göz önünde tutularak, SPK XI / 25 sayılı Muhasebe Standartları Tebliği yayımlandı. 5024 sayılı Yasa, tüm bu standartlar esas alınarak (ki doğalı da budur) oluşturuldu.
UFRS 29 ve SPK Tebliğinde bu konudaki düzenleme aşağıdaki gibidir;
Madde 403. Mali tablolar, önceki dönem mali tabloları ile karşılaştırmalı olarak hazırlanır. Karşılaştırmanın sağlıklı yapılabilmesini sağlamak amacıyla, bu Tebliğ hükümlerine uygun olarak hazırlanmış önceki döneme ait mali tablolar, düzeltme katsayısı kullanılarak cari satın alma gücü cinsinden ifade edilir. Önceki dönem mali tablolarının karşılaştırma amacıyla düzeltilmesi, mali tabloların tüm kalemlerinin dönemin düzeltme katsayısı ile çarpılması suretiyle yapılır. Ancak bu Tebliğin “Kur Değişiminin Etkileri” kısmında yüksek enflasyon döneminde önceki dönem rakamlarının düzeltilmesine ilişkin özel hükümler saklıdır.
Bu kısımdaki hükümlere uygun olarak düzenlenmemiş önceki dönem mali tabloları, bu kısımdaki hükümler uyarınca düzenlenmiş mali tablolarla karşılaştırma amacıyla birinci fıkrada belirtilen şekilde düzeltilemez.”
Aynı konu, “Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Finansal Raporlama isimli, Türkiye Muhasebe Standardı –2” nin 23. maddesinde aşağıdaki şekilde açıklanmıştır. (Her iki açıklama da paralel, ama kullanılan dil farklı)
“e) Önceki Dönem Finansal Tabloları
Madde 23- Bir önceki dönem verileri, ister tarihi maliyet değeri ile isterse cari maliyet değerleri ile gösterilmiş olsunlar, genel fiyat endeksi kullanılarak dönem sonu bilançosunun hazırlandığı tarihteki paranın satın alma gücüne göre düzeltilir. Böylece dönem sonu finansal tabloların dönem başı finansal tablolarla karşılaştırılmalı olarak sunulması sağlanır. Bir önceki finansal tablo eklerinde açıklanan bilgiler de aynı şekilde raporlama dönemi sonundaki paranın satın alma gücüne göre düzeltilir.
5024 sayılı Yasa ile VUK’a eklenen madde ise, konuya kavramlar bölümünde yer vermiştir. Yasada yer alan bu bölümün de standartlardaki düzenleme ile bir arada incelenmesi ile tüm çerçeve ortaya çıkacaktır.;
“VUK Mük. Md. 398/A-2)
j) Taşıma : Mali tablolardaki parasal ve parasal olmayan tutarların, taşıma katsayısı kullanılarak ilgili dönemin sonundaki yeni değerinin hesaplanması işlemini,
k) Taşıma katsayısı : Mali tabloların ait oldukları aya ilişkin fiyat endeksinin, bir önceki dönemin sonundaki fiyat endeksine bölünmesiyle elde edilen katsayıyı,
ifade eder.”>
3) Yap Sat İnşaat ve Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşi Yapan Bir işletmenin 2003 Yılı Düzeltme Kayıtları;
Yıllara yaygın inşaat ve onarım işi yapan işletmelerde “698- Enflasyon Düzeltme Hesabı” nın yanı sıra, “697- Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı” da ayrıca kullanılır. Bunların yanı sıra, aynı isimle 17 grubunda “178- Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı” 35 grubunda da “358- Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı” hesapları kullanılır.
“697- Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı” na her inşaat ve onarım işi için ayrı bir alt hesap açılır. Aynı alt hesaplar, “178” ve “358” hesapların altına da açılır.
17 grubunda izlenen “Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri” ve 35 grubunda izlenen “Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakediş Bedelleri” tutarlarında oluşan düzeltme farkları önce “697- Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı”nın altında açılan alt hesaplara kaydedilir.
Bu alt hesaplar içinde borç kalıntısı verenler, “178” hesabın altına açılan alt hesaplara, alacak kalıntısı verenler ise “358” hesabın altına açılan alt hesaplara aktarılır. Bu tutarlar, ilgili olduğu inşaat ve onarım işinin geçici kabulünün yapıldığı tarihe kadar bekletilir. Geçici kabul yapıldığında, “178” hesaptaki tutarlar “658- Enflasyon Düzeltmesi Zararları” Hs.na, “358” hesaptaki tutarlar ise “648- Enflasyon Düzeltmesi Karları” hesabına aktarılır.
İşletmede, 17 ve 35 grupları dışındaki diğer tüm hesaplardaki enflasyon düzeltme farkları “698” hesaba alınır. “698” hesap kalanı, verdiği sonuca göre, 2003 yılında “570” veya “580” hesaba, 2004 yılında ise “648” veya “658” hesaba aktarılır.
Şimdi bu açıklamalardan sonra, “A” işletmesinin 2003 yılı enflasyon düzeltmesi işlemleri sonucunda aşağıda listelenen farkların oluştuğunu varsayalım; (Bu işletmede de 2003 bilançosunu düzeltmeye hazır hale getirme çalışmaları sırasında eksik ayrıldığı görülen amortismanlar, 590/257 maddesiyle tamamlanmış, düzeltme işlemine ondan sonra başlanmıştır.)
Olumlu Olumsuz
“150- İlk Madde ve Malzeme” Hs.da 848.113.263
“152- Mamuller” Hs.da 1.092.791.509
“170- Kanal İnş. İşi Mlyt.” Hs.da 14.597.433.634.027
“171- Hük.Kon. İnş. İşi Mlyt.” Hs.da 4.607.566.525.694
“172- Okul İnş. İşi Mlyt.” Hs.da 68.566.245.250
“180- Gelecek Aylara Ait Giderler” Hs.da 202.332.615
“242 01- İştirakler” Hs.da (Antalya AŞ) 25.238.185.000
“250- Arazi ve Arsalar” Hs.da 435.630.000
“252- Binalar” Hs.da 71.729.951.429
“257-Birikmiş Amortismanlar”Hs.da 2.869.198.057
“253- Tesis, Makine ve Cihazlar” Hs.da 763.172.704.050
“257-Birikmiş Amortismanlar”Hs.da 746.698.149.263
“254-Taşıtlar” Hs.da 164.996.982.495
“257-Birikmiş Amortismanlar”Hs.da 133.630.909.822
“255-Demirbaşlar” Hs.da 116.798.441.293 486.226.840
“257-Birikmiş Amortismanlar” Hs.da 108.242.239.227 317.857.213
“258- Yap. Olan Yatırımlar” Hs.da 311.397.599.642
“260- Haklar” Hs.da 3.232.880.261
“268-Birikmiş Amortismanlar”Hs.da 227.626.527
“350- Kanal İnş. İşi Hkdş.” Hs.da 14.997.236.583.133
“351- Hük.Kon. İnş. İşi Hkdş.” Hs.da 4.377.195.850.133
“352- Okul İnş. İşi Hkdş.” Hs.da 62.536.527.196
“500-Sermaye” Hs.da 760.987.005.724
“540-Yasal Yedekler” Hs.da 44.868.435.581
“542-Olağanüstü Yedekler” Hs.da 72.169.334.027
Bu arada işletmenin 2003 bilançosundaki sıfırlanacak hesaplara ait tutarlar da aşağıdaki gibidir;
“522- MDV Yeniden Değerleme Fonu” 48.484.686.592
“570-Geçmiş Yıllar Karları” 21.099.721.379
“590-Dönem Net Karı” 8.017.278.714
Bu verilere göre, işletmenin 31.12.2003 düzeltme işlemlerinin muhasebe kayıtları aşağıdaki gibi olmalıdır; (2004 yılı 4. Geçici Vergi Beyannamesi düzeltme yapılmadan verildiği için, tüm düzeltme kayıtları 31.12.2004 tarihinde yapılmalıdır.)
“150” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
150 İLK MADDE ve MALZEME
150 99 İLK MADDE ve MLZ ENF. DÜZ.FARKI 848.113.263
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 848.113.263
——————————————————-
“152” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
152 MAMULLER
152 99 MAMULLER ENF. DÜZ.FARKI 1.092.791.509
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 1.092.791.509
——————————————————-
“170” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
170 KANAL İNŞ. İŞİ MLYT.
170 99 KANAL İNŞ.İŞİ ENF. DÜZ.FARKI 14.597.433.634.027
697 YILLARA YAYG. İNŞ. ENF.DÜZ.HS.
697 01 KANAL İNŞ. ENF. DÜZ. HS. 14.597.433.634.027
——————————————————-
“171” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
171 HÜK. KON. İNŞ. İŞİ MLYT.
171 99 HÜK. KON.İNŞ.İŞİ ENF. DÜZ.FARKI 4.607.566.525.694
697 YILLARA YAYG. İNŞ. ENF.DÜZ.HS.
697 02 HÜK. KON. İNŞ. ENF. DÜZ. HS. 4.607.566.525.694
——————————————————-
“172” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
172 OKUL İNŞ. İŞİ MLYT.
172 99 OKUL İNŞ.İŞİ ENF. DÜZ.FARKI 68.566.245.250
697 YILLARA YAYG. İNŞ. ENF.DÜZ.HS.
697 03 OKUL İNŞ ENF. DÜZ. HS. 68.566.245.250
——————————————————-
“180” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER
180 99 GEL.AYL. AİT GİD. ENF. DÜZ.FARKI 202.332.615
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 202.332.615
——————————————————-
“242” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
242 İŞTİRAKLER
242 99 İŞTİRAKLER ENF. DÜZ.FARKI 25.238.185.000
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 25.238.185.000
——————————————————-
“250” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
250 ARAZİ VE ARSALAR
250 99 ARAZİ VE ARSALAR ENF. DÜZ.FARKI 435.630.000
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 435.630.000
——————————————————
“252” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
252 BİNALAR
252 99 BİNALAR ENF. DÜZ.FARKI 71.729.951.429
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 71.729.951.429
——————————————————
“257” Hesap düzeltmesi; (Binalarla ilgili)
—————- 31.12.2004 ———————–
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 2.869.198.057
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR
257 01 BİNALAR BRKMŞ. AMORT.
257 01 99 BİNALAR BRK.AMRT. ENF. DÜZ.FRK. 2.869.198.057
——————————————————-
“253” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
253 TESİS MAKİNA ve CİHAZLAR
253 99 TES.MAK.CİH. ENF. DÜZ.FARKI 763.172.704.050
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 763.172.704.050
——————————————————
“257” Hesap düzeltmesi; (Tesis, Makina ve Cihazlarla ilgili)
—————- 31.12.2004 ———————–
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 746.698.149.263
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR
257 02 TES. MAK. CİH. BRKMŞ. AMORT.
257 02 99 BİNALAR BRK.AMRT. ENF. DÜZ.FRK. 746.698.149.263
——————————————————-
“254” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
254 TAŞITLAR
254 99 TAŞITLAR ENF. DÜZ.FARKI 164.996.982.495
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 164.996.982.495
——————————————————-
(Not : Taşıt sayısı birden fazla ise, her taşıt için oluşan fark, o taşıtla ilgili alt hesaba alınmalıdır.)
“257” Hesap düzeltmesi; (Taşıtlarla ilgili)
—————- 31.12.2004 ———————–
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 133.630.909.822
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR
257 03 TAŞITLAR BRKMŞ. AMORT.
257 03 99 TAŞITLAR BRK.AMRT. ENF. DÜZ.FRK. 133.630.909.822
——————————————————-
“255” Hesap düzeltmesi; (Düzeltme sonucu değeri artan demirbaşlar için)
—————- 31.12.2004 ———————–
255 DEMİRBAŞLAR
255 99 DEMİRBAŞLAR ENF. DÜZ.FARKI 116.798.441.293
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 116.798.441.293
——————————————————-
“257” Hesap düzeltmesi; (Değeri artan demirbaşlarla ilgili)
—————- 31.12.2004 ———————–
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 108.242.239.227
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR
257 04 DEMİRBAŞLAR BRKMŞ. AMORT.
257 04 99 DEM.LAR BRK.AMRT. ENF. DÜZ.FRK. 108.242.239.227
——————————————————-
“255” Hesap düzeltmesi; (Değeri azalan demirbaşlar için)
—————- 31.12.2004 ———————–
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 486.226.840
255 DEMİRBAŞLAR
255 99 DEMİRBAŞLAR ENF. DÜZ.FARKI 486.226.840
——————————————————-
“257” Hesap düzeltmesi; (Değeri azalan demirbaşlarla ilgili)
—————- 31.12.2004 ———————–
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR
257 04 DEMİRBAŞLAR BRKMŞ. AMORT.
257 04 99 DEM.LAR BRK.AMRT. ENF. DÜZ.FRK. 317.857.213
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 317.857.213
——————————————————-
“258” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR
258 99 YAP. OL. YAT. ENF. DÜZ.FARKI 311.397.599.642
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 311.397.599.642
——————————————————-
“260” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
260 HAKLAR
260 99 HAKLAR ENF. DÜZ.FARKI 3.232.880.261
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 3.232.880.261
——————————————————-
“268” Hesap düzeltmesi; (Haklarla ilgili)
—————- 31.12.2004 ———————–
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 227.626.527
268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR
268 01 HAKLAR BRKMŞ. AMORT.
268 01 99 HAKLAR BRK.AMRT. ENF. DÜZ.FRK. 227.626.527
——————————————————-
“350” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
697 YILLARA YAYG. İNŞ. ENF.DÜZ.HS.
697 01 KANAL İNŞ. ENF. DÜZ. HS. 14.997.236.583.133
350 KANAL İNŞ. İŞİ HAKEDİŞLERİ
350 99 KANAL İNŞ.İŞİ ENF. DÜZ.FARKI 14.997.236.583.133
——————————————————-
“351” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
697 YILLARA YAYG. İNŞ. ENF.DÜZ.HS.
697 02 HÜK.KON. İNŞ. ENF. DÜZ. HS. 4.377.195.850.133
351 HÜK.KON. İNŞ. İŞİ HAKEDİŞLERİ
351 99 HÜK.KON. İNŞ.İŞİ ENF. DÜZ.FARKI 4.377.195.850.133
——————————————————-
“352” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
697 YILLARA YAYG. İNŞ. ENF.DÜZ.HS.
697 03 OKUL İNŞ. ENF. DÜZ. HS. 62.536.527.196
352 OKUL. İNŞ. İŞİ HAKEDİŞLERİ
352 99 OKUL İNŞ.İŞİ ENF. DÜZ.FARKI 62.536.527.196
——————————————————-
“500” Hesap düzeltmesi; (İşlem, “500” hesapta değil, artış varsa “502”, azalış varsa “503” hesapta yapılacaktır.)
—————- 31.12.2004 ———————–
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 760.987.005.724
502 SERMAYE DÜZELTMESİ OLUMLU FRK. 760.987.005.724 ——————————————————-
“540” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 44.868.435.581
540 YASAL YEDEKLER 44.868.435.581
——————————————————-
“542” Hesap düzeltmesi;
—————- 31.12.2004 ———————–
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 72.169.334.027
542 OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER 72.169.334.027
——————————————————-
Düzeltme işlemlerinin yanı sıra, (2003 yılı enflasyon düzeltmesine özgü bir işlem olan) bir kısım hesapların sıfırlanması işleminin de yapılması gereklidir. Kural olarak, 5024 sayılı Yasa öncesi kullanılan kısmi düzeltme yöntemleri nedeniyle ortaya çıkan 522, 523 ve 524 hesaplar ve önceki uygulamalar sonucu ortaya çıkan kar ve zararlar (570, 580 ve 590 veya 591 hesaplar) tümüyle (698 hesaba aktarılarak) sıfırlanacaktır.
“522” Hesap sıfırlanması;
—————- 31.12.2004 ———————–
522 MDV YENİDEN DEĞERLEME FONU 48.484.686.592
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 48.484.686.592
——————————————————-
“570” Hesap sıfırlanması;
—————- 31.12.2004 ———————–
570 GEÇMİŞ YILLAR KARLARI 21.099.721.379
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 21.099.721.379
——————————————————-
“590” Hesap sıfırlanması;
—————- 31.12.2004 ———————–
590 DÖNEM NET KARI 8.017.278.714
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 8.017.278.714
——————————————————-
Tüm bu işlemler sonucunda “698 – Enflasyon Düzeltme Hesabı” aşağıdaki sonucu verecektir;
| 698- ENFLASYON DÜZELTME HESABI | |||
| 255 HS.DÜZ.FARKI | 486.226.840 | 150 HS.DÜZ.FARKI | 848.113.263 |
| 257 HS.DÜZ.FARKI | 2.869.198.057 | 152 HS.DÜZ.FARKI | 1.092.791.509 |
| 257 HS.DÜZ.FARKI | 746.698.149.263 | 180 HS.DÜZ.FARKI | 202.332.615 |
| 257 HS.DÜZ.FARKI | 133.630.909.822 | 242 HS.DÜZ.FARKI | 25.238.185.000 |
| 257 HS.DÜZ.FARKI | 108.242.239.227 | 250 HS.DÜZ.FARKI | 435.630.000 |
| 268 HS.DÜZ.FARKI | 227.626.527 | 252 HS.DÜZ.FARKI | 71.729.951.429 |
| 500 HS.DÜZ.FARKI | 760.987.005.724 | 253 HS.DÜZ.FARKI | 763.172.704.050 |
| 540 HS.DÜZ.FARKI | 44.868.435.581 | 254 HS.DÜZ.FARKI | 164.996.982.495 |
| 542 HS.DÜZ.FARKI | 72.169.334.027 | 255 HS.DÜZ.FARKI | 116.798.441.293 |
| 257 HS.DÜZ.FARKI | 317.857.213 | ||
| 258 HS.DÜZ.FARKI | 311.397.599.642 | ||
| 260 HS.DÜZ.FARKI | 3.232.880.261 | ||
| 522 HS.SIFIRLAMA | 48.484.686.592 | ||
| 570 HS. SIFIRLAMA | 21.099.721.379 | ||
| 590 HS.SIFIRLAMA | 8.017.278.714 | ||
| TOPLAM | 1.870.179.125.068 | TOPLAM | 1.537.065.155.455 |
| BAKİYE | 333.113.969.613 | ||
“698” Hesap borç bakiyesinin (Enflasyon düzeltmesi sonucunda çıkan zarar tutarı) “580- Geçmiş Yıllar Zararları” hesabına devri;
—————- 31.12.2004 ———————–
580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI 333.113.969.613
698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI 333.113.969.613
——————————————————-
Üç ayrı yıllara yaygın inşaat ve onarma işine ait, “697” hesabın alt hesaplarında oluşan sonuçlar ise aşağıdaki gibidir;
| 697 01- KANAL İNŞ.İŞİ ENF. DÜZ. HESABI | |||
| 350 HS.DÜZ.FRK. | 14.997.236.583.133 | 170 HS.DÜZ.FRK. | 14.597.433.634.027 |
| BORÇ KALINTISI | 399.802.949.106 | ||
| 697 02- HÜK. KON. İNŞ.İŞİ ENF. DÜZ. HESABI | |||
| 351 HS.DÜZ.FRK. | 4.377.195.850.133 | 171 HS. DÜZ.FRK. | 4.607.566.525.694 |
| ALACAK KALINTI. | 230.370.675.561 | ||
| 697 03- OKUL İNŞ.İŞİ ENF. DÜZ. HESABI | |||
| 352 HS.DÜZ.FRK. | 62.536.527.196 | 172 HS. DÜZ.FRK. | 68.566.245.250 |
| ALACAK KALINTI. | 6.029.718.054 | ||
Bu sonuçlara göre, 170 ve 350 hesaplarda izlenen Kanal İnşaatı işinin enflasyon düzeltmesi borç, diğer iki inşaatla ilgili enflasyon düzeltmesi ise alacak kalıntısı vermiş durumdadır.
Kanal inşaatı işinin 697 alt hesabındaki sonucu borç kalıntısı verdiğinden “178- Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı” altında kanal işi için açılan alt hesaba, diğer iki işin sonucu ise alacak kalıntısı verdiğinden, yine “358- Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı” altında bu işler için açılan alt hesaba aktarılacaktır.
“178” Hesaba Borç Kalıntısı Aktarımı;
—————- 31.12.2004 ———————–
178 YILL. YAYG. İNŞ. ENF. DÜZ. HS.
178 01 KANAL İNŞ.İŞİ ENF. DÜZ.HS. 399.802.949.106
697 YILLARA YAYG. İNŞ. ENF.DÜZ.HS.
697 01 KANAL İNŞ. ENF. DÜZ. HS. 399.802.949.106
——————————————————-
“358” Hesaba Alacak Kalıntısı Aktarımı;
—————- 31.12.2004 ———————–
697 YILLARA YAYG. İNŞ. ENF.DÜZ.HS.
697 02 HÜK.KON. İNŞ. ENF. DÜZ. HS. 230.370.675.561
358 YILL. YAYG. İNŞ. ENF. DÜZ. HS.
358 02 HÜK.KON. İNŞ.İŞİ ENF. DÜZ.HS. 230.370.675.561
——————————————————-
“358” Hesaba Alacak Kalıntısı Aktarımı;
—————- 31.12.2004 ———————–
697 YILLARA YAYG. İNŞ. ENF.DÜZ.HS.
697 03 OKUL İNŞ. ENF. DÜZ. HS. 6.029.718.054
358 YILL. YAYG. İNŞ. ENF. DÜZ. HS.
358 03 OKUL. İNŞ.İŞİ ENF. DÜZ.HS. 6.029.718.054
——————————————————-
Geçici kabul yapıldığında, 17 grubundaki ilgili hesabın enflasyon düzeltmesinden doğan farklar dahil toplam tutarı “622- Satılan Hizmet Maliyeti” hesabına, 35 grubundaki ilgili hesabın enflasyon düzeltmesinden doğan farklar dahil toplam tutarı inşaatın durumuna göre “600- Yurt İçi Satışlar” veya “601- Yurtdışı Satışlar” hesabına aktarılır. Biten inşaat işinin uzantısı “178- Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı”nda ise, “658- Enflasyon Düzeltmesi Zararları” hesabına, “358- Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı”nda ise, “648- Enflasyon Düzeltmesi Karları” hesabına aktarılır. (2003 düzeltmesi sonuçlarının iş bitiminde matrahı etkilemeyeceği unutulmamalıdır. Bu durum, Nazım Hesaplarda en sağlıklı biçimde izlenebilir. )