Okul Aile Birlikleri ve Vergi
Levent GENÇYÜREK
Yeminli Mali Müşavir
levent.gencyurek@atlasymm.com.tr
Milli Eğitim Bakanlığının bütçesinin yetersizliği de göz önüne alındığında, önümüzdeki eğitim ve öğretim yılında karşımıza çıkacak tablonun en önemli parçasını Okul Aile Birliklerinin oluşturacağını ve eğitim alanında bu birliklerin ağırlıklarının giderek artacağını söylemek mümkün.
Okul-aile birlikleri; okulların eğitim ve öğretim hizmetlerine etkinlik ve verimlilik kazandırmak, okulların ve maddi imkânlardan yoksun öğrencilerin zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak üzere; ayni ve nakdi bağışları kabul edip maddi katkı sağlamak amacıyla sosyal ve kültürel etkinlikler ve kampanyalar düzenleyebildikleri gibi okulların bünyesinde bulunan kantin, açık alan, salon ve benzeri yerleri işletebilir veya işlettirebilirler.
Devlete ait okullarda okul aile birlikleri, kantin, açık alan, salon ve benzeri yerleri, eğitim-öğretimi aksatmayacak şekilde öncelikle işletmecilere kiralama usulü ile işlettirir veya işletebilirler. Bu yerler, Devlet İhale Kanunu uyarınca pazarlık usulü ile kiraya verilir ve kiralamada taraflarca sözleşme düzenlenir.
Kantin ve benzeri yerlerin kiralanmasında yapılacak ihalelerde, katılımcılardan ustalık belgesi istenir. Ancak katılımcıların hiç birisinin ustalık belgesi bulunmaması durumunda sertifika, kurs bitirme belgesi, kalfalık veya iş yeri açma belgelerinden en az birine sahip olma şartı aranır. Kantin ve benzeri yerlerde, alanlarında mesleki ve teknik eğitim diploması, sertifika, kurs bitirme belgesi, kalfalık, ustalık ve iş yeri açma belgelerinden en az birine sahip, eğitim-öğretim ortamına ve öğrenci psikolojisine uyum sağlayabilecek kişiler istihdam edilir.
Kiraya verilen yerler bizzat yüklenici tarafından çalıştırılır ve başkası tarafından çalıştırılamaz, resmi veya gayri resmi devir ve temlik yapılamaz. Kantinin işletilmesinde ödeme kaydedici cihaz (yazar kasa) kullanılır.
Okullarda kantin, açık alan, salon ve benzeri yerlerin okul aile birliklerince işletilmesi halinde, işletilen yerin gayri safi hasılatının %1’i birlikçe, işletmecilere kiraya verilmesi hâlinde ise elde edilecek gayri safi gelirin %3’ü işleten kişi veya kurumca Hazineye arz bedeli olarak ödenir. Arz bedelinin ödenmesinin takibinden okul müdürü ve birlik yönetim kurulu başkanı sorumludur. Okulların kantin, açık alan, salon ve benzeri yerlerinden sağlanan kira gelirlerinden arz bedeli düşüldükten sonra kalan net işletme gelirlerinin % 80’i birliğin, % 10’u ilçe millî eğitim müdürlüğünün, % 10’u il milli eğitim müdürlüğünün ilgili banka hesaplarına aktarılır.
Okul-aile birlikleri tarafından yapılan kiralamalar katma değer vergisine tabidir. Okul-aile birliğinin başka faaliyetleri nedeniyle gerçek usulde katma değer vergisi mükellefiyetinin bulunmaması halinde katma değer vergisi, kiralayan tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilecektir. Bu kapsamdaki kiralamalarda, kiraya veren birlik tarafından beyanname verilmeyeceği tabidir. ,
Kiralama yerine, kantin, açık alan, salon ve benzeri yerleri kendileri işleten okul aile birliklerinin katma değer vergisi mükellefi olma ve beyanname vermek zorunluluğu bulunmaktadır.
Diğer taraftan, Okul aile birliklerince büro ve temizlik işlerinde veya kantin vb. yerlerde istihdam edilen personele ödenen ücretler üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılması zorunludur.