Banka ve Finans Kurumlarının Yıllık Harç Mükellefiyeti
Erdal KOYUNCU
Maliye Bakanlığı
Gelirler Kontrolörü
erdal.koyuncu@gelkont.gov.tr
İmtiyazname, ruhsatname ve diploma harçları, 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun[1] 1’inci maddesi şümulünce alınmakta olup aynı kanunun sekizinci kısmında düzenlenmiş bulunmaktadır. Harçlar Kanunu’nun sekizinci kısımında, imtiyazname, ruhsatname ve diplomalardan bu kanuna bağlı (8) sayılı tarifede yazılı olanların harca tabi olduğu hükmolunmuştur. Sözü edilen (8) sayılı tarifenin XI numaralı bölümünde ise, finans kesiminde faaliyette bulunan bir takım kurumlardan alınacak harç tutarları belirlenmiştir.
Harçlar Kanunu’na ekli (8) sayılı tarifenin XI numaralı bölümünde düzenlenen finansal faaliyet harçları[2], finans kurumlarının bazılarından kuruluş işlemi için kuruluştan önce; bazılarından ise hem kuruluşta hem de her yıl yıllık olarak tahsil edilmektedir. Ayrıca aynı tarife uyarınca, ilgili kurumların açacakları şube sayısı üzerinden de harç alınmaktadır.[3] Yıllık bazda finansal faaliyet harcı ödemesi gereken kurumlar (8) sayılı tarifenin XI numaralı bölümüne göre şunlardır: Türkiye’de kurulmuş ve kurulacak yerli bankalar ile yabancı bankaların Türkiye’de açtıkları ve açacakları merkez şubeleri; özel finans kurumları; sermaye piyasası aracı kurumları; finansal kiralama şirketleri; faktoring şirketleri; yetkili müesseseler (döviz büfeleri); sigorta ve emeklilik şirketleri ile bunların dışında kalan diğer finansal kurumlar.[4]
Yıllık bazda alınan finansal faaliyet harçları, 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 113’üncü maddesine göre ödenmektedir. Bu maddeye göre, yıllık finansal faaliyet harçları her yıl ocak ayının başında yıllık olarak tahakkuk ettirilmiş sayılır. Tahakkuk ettirilen bu harçlar ayrıca mükellefe tebliğ olunmaz ve ocak ayı içerisinde ödenir.
Banka ve finans kurumlarının 2006 yılına ait yıllık finansal faaliyet harçlarını yukarıda bahsedilen kanuni düzenleme gereği 31.01.2006 tarihine kadar ödemesi gerekmektedir. Yılbaşında otomatik olarak tahakkuk ettirilmiş sayılan bu harçlara ilişkin belirtilen tarihten sonra yapılacak ödemelerde ise, idarece 6183 sayılı Kanun’a göre gecikme zammı isteneceği gözden kaçırılmamalıdır.
[1] 17.07.1964 tarih ve 11756 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[2] 02.01.2004 tarih ve 25334 1.Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5035 sayılı
[3] 5035 sayılı Kanun’un 39’uncu maddesiyle 492 sayılı Harçlar Kanunu’na bağlı (8) sayılı
[4] Diğer finansal kurumlar, bu kurumların dışında kalan, finansal hizmet vermek üzere