Erdal KOYUNCU
Maliye Bakanlığı
Gelirler Kontrolörü
erdalkoyuncu@superposta.com
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun (220-226’ncı maddeleri arasında bu kanun uyarınca tutulması gereken defterlerin tasdikine ilişkin ayrıntılı düzenlemeler yer almaktadır. Kanunun 220’nci maddesinde Vergi Usul Kanunu uyarınca tutulan defterlerden hangilerinin tasdike tabi olduğu tek tek sayılarak bunların yerine kullanılacak olan defterlerin de tasdike tabi olacağı belirtilmiş ve 221, 222’nci maddelerde tasdik işleminin hangi süreler içerisinde yapılacağına yönelik bir takım hükümler vaz olunmuştur.
Vergi Usul Kanunu’nun “Tasdik Makamı” başlıklı 223’üncü maddesinde: defterlerin, iş yerinin, iş yeri olmayanlar için ikametgahın bulunduğu yerdeki noter veya noterlik görevini ifa ile yükümlü olanlar, menkul kıymet ve kambiyo borsasındaki acentalar içinse borsa komiserliği tarafından tasdik olunacağı; bu kanuna göre tasdike getirilen defterlerin tasdik makamları tarafından sosyal güvenlik ile ilgili kuruluşların mevzuat hükümlerine bağlı kalınmaksızın tasdik edileceği belirlenerek; anonim ve limited şirketlerin kuruluş aşamasında, defterlerin şirket merkezinin bulunduğu yer ticaret sicili memuru veya noter tarafından tasdik edileceği hükmolunmuştur. Yine aynı kanunun 223’üncü maddesinin devamı maddelerde, tasdikin yapılış şekli ve tasdik makamlarının bu işlemlerden maliye idaresine bilgi vermesi hususları düzenlenmiş bulunmaktadır.
Vergi mükelleflerinin kullandıkları defterlerden Vergi Usul Kanunu’na göre tasdike tabi olanlarının, anılan kanundaki esaslar çerçevesinde tasdik ettirilmesi mecburidir. Bu esaslardan biri ve belki de en çok göz önünde olanı tasdik süresidir. Mükellefler süresi içinde defterlerini tasdik ettirmedikleri takdirde, aynı kanunun 30’uncu maddesi uyarınca tuttukları defterlere itibar edilmemekte, takdir komisyonuna ya da incelemeye sevk edilerek dönem kazançları re’sen takdire konu olmaktadır. Re’sen takdir edilen veya edilmiş sayılan matrahlar üzerinden de vergi ziyaı cezası uygulanmaktadır.
Defter tasdikinde uyulması gereken esaslardan bir diğeri ise, tasdik işlemlerinin yapılacağı yerdir. Vergi Usul Kanunu’nun yukarıda bahsedilen 223’üncü maddesine göre; tasdik işlemi genel olarak mükelleflerin işyerinin, işyeri olmayanlar içinse ikametgahın bulunduğu yerde yapılmaktadır. Tasdike tabi defterlerin kanunda belirtilen yer dışında tasdik ettirilmesinin, defterlerin süresinde tasdik ettirilmemesine nazaran, Vergi Usul Kanunu’na göre herhangi bir cezası bulunmamaktadır. Bunun yanı sıra, tasdik ettirilmesi gereken yerin dışında tasdik ettirilmiş bulunan defterlerin kullanılmasında kanuni bir engel de söz konusu değildir. Mükellefler için herhangi bir cezai müeyyidesi ve engel bulunmasa da, defterlerin kanundaki esasları çerçevesinde mükelleflerin işyerlerinin (ya da ikametgahlarının) bulunduğu yerde tasdik ettirilmesinin, vergi mevzuatına uygun davranılması açısından daha doğru olacağı kanaatindeyiz.
10.01.1961 tarih ve 10703 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.