Site icon Alomaliye.com Güncel Mevzuat, Muhasebe, Ekonomi, Vergi, SGK Haberleri

İnşaat İşlerinde Vergileme ve Muhasebe Uygulaması-I

İnşaat İşlerinde Vergileme ve Muhasebe I

Ömer TEKİN
Yeminli Mali Müşavir
tekinymm@hotmail.com

İnşaat İşlerinde Vergileme ve Muhasebe Uygulaması-II

1-Giriş:

Son birkaç yıldır döviz kurunun ve faizlerin düşmesi emlak piyasasını hareketlendirmiş bulunmaktadır. Ayrıca bankaların konut alıcılarına düşük faizle uzun vadeli kredi imkanı tanımaları bu piyasanın gözde olmasına neden olmuştur. Bu durum müteahhitlerin tekrar inşaat işlerine girmesine neden olmuş, memleketin heryeri şantiyeye dönmüş durumdadır.

İnşaat işinin revaçta olduğu bugünlerde bu işin vergilemesi ve muhasebesindeki  inceliklerinin bilinmesi gerekmektedir.

Bilindiği üzere inşaat işleri, yapım türlerine ve yapım sürelerine göre farklılık göstermektedir. Her inşaat faaliyetinin vergilemesi ve muhasebesi farklılıklar göstermektedir. Bu nedenle her faaliyet türü önce başlık olarak belirtilip sonra konuyla ilgili vergileme ve muhasebe kaydı uygulamalı olarak açıklanmaya çalışılmıştır.

2- Kişisel Servete Dahil Arsanın, Kat Karşılığı Müteahhitlere Verilmesi Suretiyle Yaptırılan İnşaatlar :

Uygulamada karşımıza sık çıkan örneklerdendir. Vergi mükellefi olmayan kişilerin yıllar önce yatırım amaçlı olarak aldıkları arsayı, inşaat işiyle uğraşan müteahhitlere kat karşılığı anlaşarak inşaat yaptırmalarıdır. Arsa sahipleri, inşaat sonucu ortaya çıkan daire ve işyerlerinin bir kısmını inşaatı yapan müteahhite, kalan kısmını da kendisi almaktadır. Sık olarak karşımıza çıkan bu tip inşaat işinde vergileme ve muhasebe kayıtları aşağıda verilen örnek olay üzerinde açıklanmıştır.

Örnek :

Ahmet Demir 5 yıl önce yatırım amacıyla aldığı arsayı, 2005 yılında kat karşılığı müteahhitle anlaşmıştır. Müteahhit aldığı arsa  üzerine 10 adet daire, 2 adet işyeri yapacaktır. Arsa sahibine 5 daire 1 işyeri verecektir.

a- Kişisel Servete dahil arsanın Müteahhide verilmesinde vergileme:

Ahmet Demir’in kişisel  servetine dahil arsayı kat karşılığı müteahhide vermesi G.V. Kanunun 80/6. maddesi uyarınca 4 yılı geçmiş olması nedeniyle değer artış kazancı olarak vergilendirilmeyecektir.

b- Müteahhidin vergilendirilmesi:

Yukarıdaki örneğe devam edersek müteahhit yukarıdaki arsayı 2005 yılında 5 daire 1 işyeri karşılığında alarak, 2005 yılında inşaata başlamış, 2006 yılında bitirerek 10 daire ve 2 işyeri yapmıştır. Anlaşmaya göre 5 daireyi ve 1 işyerini arsa sahibine devretmiş, kalan daireleri ve 1 işyerini 2006 yılında satmıştır.

Müteahhidin yaptığı daire ve işyerlerine  yapılan giderlerin  muhasebe kayıtı ve  vergilemesi aşağıdaki gibi olacaktır.

[vc_row][vc_column][vc_message message_box_color=”juicy_pink” icon_fontawesome=”fa fa-gg”]
Alomaliye.com Personel Bordro Programı
Avans | İcra | İzin | Rapor Takibi | Teşvikler | Puantaj Hesaplama | SGK e-İşlem | e-Beyan [/vc_message][vc_column_text]

2005 yılında yapılan harcamalar:

Tutarı KDV.si
-İnşaat malzemesi 600.000 108.000
-İşcilik 200.000
-Genel Üretim Gideri 50.000 9.000
-Genel Giderler 10.000 1.000
– Pazarlama Giderleri 5.000 900
– Finasman Giderleri 20.000

Not:  Yukarıda alınan inşaat malzemesinin 500.000 YTL sini 2005 yılında inşaatta kullanmış , 100.000 YTL lik kısmı 2006 yılına devretmiştir.

Muhasebe Kayıtları:

1—————————————–/—————————————-

150- İlk madde ve Mlz. Hs.            600.000

191- İndirilecek KDV                     108.000

……………………………………………..XXX(Kasa-Satıcılar)             708.000

İnşaat malzemelerinin alış kaydı

2————————————— /—————————————–

710-    Direkt İlk Madde Mlz Giderleri.             500.000

……………………………………………..150-İlk Madde ve Mlz Hs.        500.000

İlk madde ve malzemeden yıl içinde inşaata sarfedilen kısmı

3—————————————- /—————————————

720-    Direkt İşcilik Giderleri                        200.000

730-    Genel Üretim Giderleri                       50.000

191-    İndirilecek KDV                                    9.000

770-    Genel Yönetim Giderleri                     10.000

191-    İndirilecek KDV                                    1.000

760-    Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri    5.000

191-    İndirilecek KDV                                       900

780-   Finansman Giderleri                             20.000

……………………………………………..XXX (Kasa-Satıcılar)             295.900

Yıl içinde yapılan harcamaların kaydı

4—————————————/——————————————————

151 Yarı mamul Üretim                           750.000

……………………………………………..711- Direkt İlk Madde Mlz Giderleri Yansıtma Hs..    500.000

……………………………………………..721- Direkt İşcilik Giderleri Yansıtma Hs.                200.000

……………………………………………..731- Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hs                  50.000

Devam eden inşaat hesabındaki giderlerin yıl sonu yarı mamul hesabına devri

5—————————————–/—————————————————–

711-    Direkt İlk Madde Mlz Giderleri Yansıtma Hs..     500.000

721-    Direkt İşcilik Giderleri Yansıtma Hs.                 200.000

731-    Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hs                   50.000

……………………………………………..710- Direkt İlk Madde Mlz Giderleri.             500.000

……………………………………………..720- Direkt İşcilik Giderleri                         200.000

……………………………………………..730- Genel Üretim Giderleri                          50.000

Yarı mamul hesabına atılan gider hesaplarının kapatılması

6———————————————-/————————————————-

631- Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri                    5.000

632- Genel Yönetim Giderleri                                10.000

660- Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri                      20.000

……………………………………………..771-    Genel Yöneti Giderleri Yansıtma Hs                10.000

……………………………………………..761-    Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri YansıtmaHs     5.000

……………………………………………..781-    Finansman Giderleri Yansıtma Hs                     20.000

Faaliyet giderlerinin gelir tablosu hesablarına devri

7——————————————- /———————————————————

771-Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hs                     10.000

761-Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri YansıtmaHs          5.000

781-Finansman Giderleri Yansıtma Hs                          20.000

……………………………………………..770-   Genel Yönetim Giderleri                        10.000

……………………………………………..760-    Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri           5.000

……………………………………………..780-    Finansman Giderleri  Hs                       20.000

Faaliyet giderleri hesabının kapanış kaydı

8———————————————/——————————————————

190- Devreden KDV                                            118.900

……………………………………………..191- İndirilecek KDV               118.900

KDV beyannamelerinin beyanı sırasında yapılan kayıtlar

9———————————————- / —————————————————–

690 Dönem Karı Veya Zararı                                   35.000

……………………………………………..631- Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri            5.000

……………………………………………..632- Genel Yönetim Giderleri                        10.000

……………………………………………..660- Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri              20.000

Faaliyet giderlerinin K/Z Hesabına devri kaydı

10——————————————– / ——————————————————–

692- Dönem Net Karı veya Zararı Hesabı               35.000

……………………………………………..690- Dönem Karı Veya Zararı                         35.000

Dönem K/Z hesabının Dönem net Kar Zarar hesabına devri

11——————————————-/———————————————————–

591- Dönem Net Zararı                                          35.000

……………………………………………..692- Dönem Net Karı veya Zararı Hesabı         35.000

Dönem zararının Blanço hesabına devri

—————————————- / ————————————————————–

2005 yılı Beyanıyla ilgili açıklamalar:

Yukarıdaki  kayıtlar sonucu  Müteahitin 31.12.2005 itibariyle hesap durumu özetle aşağıdaki gibidir:

150- No’lu hesabın borç bakiyesi 100.000 YTL
151- No’lu hesabın borç bakiyesi 750.000 YTL
591- Dönem Net Zararı 35.000 YTL
190- Devreden KDV 118.900 YTL dir.

Müteahhit Gelir vergisi mükellefi olup, yukarıdaki kayıtlara göre 2005 yılı için 2006 yılın Mart ayının 15’ine kadar gelir vergisi beyannamesi vermesi gerekmektedir.

Yıl içinde Geçici vergi  beyannamelerini ve KDV beyannamelerini de vermesi gerekmektedir.

Sırası gelmişken belirtelim. Müteahhidin yaptığı inşaat işi G.V. Kanunundaki yıllara  sari inşaat işi değildir. Yıllara sari inşaat işi olarak kabul edilebilmesi için;

– İşin inşaat işi olması,

– yıllara sari olması ve taahhüd edilmiş olması şartlarını birlikte taşımış olması gerekmektedir.

Örneğimizde inşaat işi 2005 de başlayıp, 2006 yılında bitmişse de yıllara sari olarak kabul edilmemektedir.

Bu iş, inşaat imalat işi gibi düşünülmesi gerekmektedir. Dolayısiyle yukarıdaki kayıtlara göre Gelir Tablosu  ve bilanço çıkartılarak gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekmektedir.

Çıkarılan Bilançoda;

– İlk Madde malzeme (stok)      :   100.000

– Yarı mamuller (stok)               :   750.000

– Dönem Net zararı                   :    35.000

– Devreden KDV                        :  118.900 YTL olarak yer almalı

Gelir tablosunda da;

Faaliyet giderlerinden kaynaklanan (Genel Yönetim Giderleri-Pazarlama Giderleri- Finansman giderleri) 35.000 YTL, dönem zararı olarak yer almalıdır.

– 2005 yılı için verilen gelir vergisi beyannamesinde 35.000 YTL zarar beyan edilmelidir.

Örnek olayımızda inşaat işi 2006 yılında da devam etmektedir. 2006 yılındaki  işlemlere geçmeden aşağıdaki hususları belirtmek gerekirse;

– 2005 yılı beyannamesinde gösterilen zarar, 2006 yılında oluşacak kardan mahsup edilecektir.

– 24 sıra no’lu KDV Genel tebiğine göre, 150 m2 den düşük konut teslimleri 1.1.1998 tarihinden önce KDV’den istisna edildiğinden bunlara isabet eden KDV’ler indirim konusu edilmeyip, indirimlerden çıkartılıp maliyete atılması gerekiyordu.

– 66 sıra no’lu KDV Genel tebliğine göre de 1.1.1998 den sonra bu teslimler  %1 KDV ‘ye tabi olup, buna ilişkin KDV indirim konusu edileceği belirtilmiştir. İndirim konusu olması gereken KDV’lerin 1.1.1998 yılından sonraki teslimlere isabet eden KDV’lerin maliyete ya da gider yazılmamasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Bu yüzden örneğimizde 2005 yılında 191- no’lu hesaplarda indirim konusu edilen KDV’ler yıl sonunda maliyete ya da giderlere atılmamıştır. Blançoda devreden KDV olarak yer almıştır.

1.1.1998 den sonraki teslimlere ilişkin 150 m2 den düşük konutlara ilişkin olup, indirimle giderilmeyen KDV’ler yıllık bazda ertesi yılın Ocak-Kasım dönemlerinde  KDV kanunun  29/2. maddesine göre  iade olarak istenmesi mümkün bulunmaktadır.

Çalışmamız devam edecek olup, bundan sonraki bölümde örnek olay üzerinde 2006 yılı işlemlerini ve  KDV iadesi hakkında da daha detaylı açıklamalar yapılacaktır. Ayrıca İnşaat işlerinde asgari işcilik uygulaması yine  örnek olay üzerinde açıklanmaya çalışılacaktır.

Exit mobile version