Levent GENÇYÜREK
Maliye Başmüfettişi
9 Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi
Öğretim Görevlisi
icaret Bakanlığınca yetki belgesi verilmiş olan ve açılan ihaleyi kazan Sermaye Şirketleri Gümrük sınırları içerisinde satış yapan (free-shop) yetkili bir tek akaryakıt istasyonu ile, yurt dışına ihracata yönelik olarak çıkan araçlara mevcut depolarının tamamı kadar vergisiz akaryakıt (Mazot) satışı yapmaktaydı.
Mevcut uygulama, vergisiz satış hakkının gümrük içerisinde faaliyet gösteren tek bir firmaya verilerek bu firmaya önemli bir rant sağlanması yanında, uzun kuyrukların oluşması nedeniyle eleştiriliyordu. 02.05.2006 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 5493 sayılı yasa ile sıkıntıları aşma yolunda önemli bir adım atılmıştır.
Anılan yasa ile Özel Tüketim, Katma Değer ve Petrol Piyasası Kanunu’nda değişiklik yapılarak, Akaryakıt İstasyonu olarak yetki belgesi almış ve ruhsatlı olarak sınır bölgesinde faaliyet gösteren akaryakıt istasyonlarından ihracata yönelik yurt dışına çıkan araçların orijinal depolarına alacakları akaryakıt satışı KDV’den ve ÖTV’nden istisna edilmiştir.
Yapılan düzenlemeye göre, 1 Haziran 2006 tarihinden itibaren Bakanlar Kurulunca belirlenen sınır kapılarında (kara, deniz ve hava) Gümrük Kanununun ihracat rejimi kapsamında yurt dışına çıkarılacak eşyayı taşıyan kamyon, çekici ve soğutucu ünitesine sahip yarı römorklara (araçların ve soğutucu ünitelerin standart yakıt deposu miktarlarını aşmamak kaydıyla) alınacak motorin için ÖTV ve KDV ödenmeyecek.
Uygulama ile bir yandan ihracat ve taşımacılık sektörünün teşvik edilmesi öte yandan da sınır kapılarında faaliyet gösteren ruhsatlı birçok akaryakıt istasyonunun vergisiz satış yapabilme imkanına kavuşması ile rekabet ortamının oluşması ve sadece bir firmaya sağlanan rantın ortadan kaldırılması amaçlanmakta.
Vergisiz motorin satışları ile ilgili olarak yapılan yasal düzenlemeye ilişkin usûl ve esasları belirleme yetkisi Maliye Bakanlığı’na verilmiş olmakla birlikte, Haziran ayına girdiğimiz bu günlerde henüz daha bir belirleme yapılamamıştır.
Haziran ayı başında yürürlüğe girmesi gereken uygulamanın temel esaslarının en kısa sürede Bakanlar Kurulunca alınacak bir karar ve bundan sonra çıkarılacak tebliğ ile açıklanması yerinde olacaktır.
Bu tebliğde özellikle, Bakanlar Kurulunca belirlenmiş sınır kapılarında Gümrük Kanununun ihracat rejimi kapsamında yurt dışına çıkarılacak eşyayı taşıyan araçlara ÖTV ve KDV alınmadan verilecek motorinin teslim şekli, araçların ve soğutucu ünitelerin standart yakıt deposu miktarlarının nasıl belirleneceği, kanunla belirlenmiş sınırların aşılması durumunda uygulanacak yaptırımlar, belge düzeni ve akaryakıt istasyonlarının vergi iadesinden yararlanma şartları açıkca belirlenmelidir.
Mevcut uygulamanın bazı şirketlere haksız bir kazanç imkanı sağladığı, uzun kuyrukların oluşmasına yol açtığı ve araçların ve soğutucu ünitelerin standart yakıt deposu miktarlarına bakılmaksızın vergisiz teslim yapılması nedeniyle hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğurduğu göz önüne alındığında, 1 Haziran tarihinden itibaren yürürlüğe giren yeni sistemin daha adil ve uygulanabilir olduğunu düşünüyoruz.