Emekli Aylığı Bağlanmadan da Kıdem Tazminatı Ödenir
Cumhur Sinan ÖZDEMİR
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
İş Müfettişi -Ankara
csnozdemir@gmail.com
Kıdem tazminatı hak kazanma koşulları İş Kanununda (1) belirtilmiştir. Yasa hükmü gereği; Yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle iş sözleşmesinin son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir.(2)
Kendi istekleriyle işlerinden ayrıldıklarını ilgili işverence düzenlenen sigortalı hesap fişleri(3) ile belgelendiren bu gibi sigortalılara, talepleri halinde işyerlerine ibraz edilmek üzere Sosyal Sigortalar Kurumu ilgili müdürlüğünce aşağıdaki yazı verilecektir.(4)
|
SOSYAL SİGORTALAR KURUMU …………………… SİGORTA MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı : B.13.1.SSK.4. Konu : Kıdem Tazminatı
İşinden ayrıldığı ……../………/…………… tarihi itibariyle, sigortalık süresi …….. yıl, ……. ay ve ………… gün, prim ödeme gün sayısı ……… olan …………………… sigorta sicil numaralı …………………………………………………’ya, 506 sayılı Kanunun …………………. maddesi gereğince ……. yaşını dolduracağı ……/…../…….. tarihinden sonra tahsis talebinde bulunması halinde yaşlılık aylığı bağlanacaktır.
Bu yazı, adı geçenin isteği ve 4447 sayılı Kanunla 1475 sayılı İş Kanunun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasına eklenen 5 inci bend gereğince kıdem tazminatını almasına esas olmak üzere verilmiştir.
Bilgi edinilmesini rica ederiz.
Şef Müdür Yardımcısı
|
UYGULAMAYI ÖRNEKLERSEK;
I. İşyerinde 3 yıldır çalışan 50 yaşındaki erkek işçinin emekli olabilmesi için 25 yıllık sigortalılık süresini ve 53 yaşını doldurması ve en az 5600 gün prim ödemesi gerektiğini varsayalım. İşçinin 25 yıldan beri sigortalılık süresi ve 6000 iş günüde prim ödeme gün sayısı vardır. 1475 sayılı Yasanın 14’üncü maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan koşullardan sigorta prim ödeme gün sayısı ile sigortalılık süresi koşulunu işçi yerine getirdiğinden bu hususları belgeleyen Sosyal Sigortalar Kurumundan alacağı yazıyı işverene vererek işyerinden kıdem tazminatını alarak ayrılabilir.
II. İşyerinde 3 yıldır çalışan 50 yaşındaki erkek işçinin emekli olabilmesi için 25 yıllık sigortalılık süresini ve 53 yaşını doldurması ve en az 5600 gün prim ödemesi gerektiğini varsayalım. İşçinin 25 yıldan beri sigortalılık süresi ve 6000 iş günüde prim ödeme gün sayısı vardır. 1475 sayılı Yasanın 14’üncü maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan koşullardan sigorta prim ödeme gün sayısı ile sigortalılık süresi koşulunu işçi yerine getirdiğinden bu hususları belgeleyen Sosyal Sigortalar Kurumundan alacağı yazıyı işverene vererek işyerinden kıdem tazminatını alarak ayrılabilir. Bu işçi ayrıldığının ertesi gün başka bir işe girdi ve en az bir yıl çalıştı. İşçi sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısındaki koşulları yerine getirdiğinden bu yeni işverenine de bu koşulları yerine getirdiğini ispat ederek kıdem tazminatını alarak işyerinden ayrılabilir.
III. İşyerinde 3 yıldır çalışan 42 yaşındaki kadın işçinin emekli olabilmesi için 20 yıllık sigortalılık süresini ve 46 yaşını doldurması ve en az 5375 gün prim ödemesi gerektiğini varsayalım. İşçinin 20 yıldan beri sigortalılık süresi ve 5900 iş günüde prim ödeme gün sayısı vardır. 1475 sayılı Yasanın 14’üncü maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan koşullardan sigorta prim ödeme gün sayısı ile sigortalılık süresi koşulunu işçi yerine getirdiğinden bu hususları belgeleyen Sosyal Sigortalar Kurumundan alacağı yazıyı işverene vererek işyerinden kıdem tazminatını alarak ayrılabilir.
IV. İşyerinde 4 yıldır çalışan 49 yaşındaki erkek işçinin emekli olabilmesi için 25 yıllık sigortalılık süresini ve 52 yaşını doldurması ve en az 5525 gün prim ödemesi gerektiğini varsayalım. İşçinin 25 yıldan beri sigortalılık süresi ve 5750 iş günüde prim ödeme gün sayısı vardır. 1475 sayılı Yasanın 14’üncü maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan koşullardan sigorta prim ödeme gün sayısı ile sigortalılık süresi koşulunu işçi yerine getirdiğinden bu hususları belgeleyen Sosyal Sigortalar Kurumundan alacağı yazıyı işverene vererek işyerinden kıdem tazminatını alarak ayrılabilir.
V. İşyerinde 2 yıldır çalışan 40 yaşındaki kadın işçinin emekli olabilmesi için 20 yıllık sigortalılık süresini ve 42 yaşını doldurması ve en az 5075 gün prim ödemesi gerektiğini varsayalım. İşçinin 20 yıldan beri sigortalılık süresi ve 5500 iş günüde prim ödeme gün sayısı vardır. 1475 sayılı Yasanın 14’üncü maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan koşullardan sigorta prim ödeme gün sayısı ile sigortalılık süresi koşulunu işçi yerine getirdiğinden bu hususları belgeleyen Sosyal Sigortalar Kurumundan alacağı yazıyı işverene vererek işyerinden kıdem tazminatını alarak ayrılabilir.
SONUÇ:
Kıdem tazminatı alabilmek için emekli aylığının bağlanması şart değildir. 506 sayılı Kanunun 60 ve Geçici 81 inci maddelerinde öngörülen prim ödeme gün sayısı ile sigortalılık süresini tamamlayan sigortalı kendi isteğiyle işten ayrılması halinde yaşını doldurmasını beklemeden kıdem tazminatı alabilir. Diğer bir ifadeyle yaşlılık aylığı bağlanması için gerekli olan sigorta prim ödeme gün sayısı ile sigortalılık süresi koşulundan her ikisini de yerine getiren işçiler işyerinde en az bir yıl çalıştıktan sonra kendi istekleri ile işten ayrılmaları halinde kıdem tazminatına hak kazanacaklardır.
Prim ödeme ve sigortalılık süresi koşulunu yerine getiren bir işçi girdiği her işyerinden bir yıl çalışmak kaydı ile kendi isteği ile ayrılarak kıdem tazminatı alabilecektir. Yasa, işyeri sayısı ile ilgili bir sınırlama getirmemiştir.
(*) ( Kıdem Tazminatının Ödenmesi İçin Emekli Aylığı Bağlanması Şart Değildir) Yazının güncellenmiş halidir.
(1) Mülga 1475 Sayılı İş Kanununun yürürlükte olan 14.maddesi. (25.08.1999 tarih, 4447 sayılı kanun ile eklenen 5.bent)
(2) 506 sayılı Kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında diğer şartları veya aynı Kanunun geçici 81. maddesine göre; 25.08.1999 Tarih ve 4447 Sayılı Kanunun 45. Maddesiyle eklenen ve 08.09.1999 tarihinden itibaren yürürlüğe giren bent.
(3) Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği Madde:22/Sigortalı Hesap Fişi; İşten ayrılan sigortalıların veya ölen sigortalıların hak sahiplerinin malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından tahsis yapılması için Kuruma başvurmaları halinde işveren, sigortalının Aylık Prim ve Hizmet Belgesini henüz Kuruma göndermediği süreye ait çalışmasını göstermek üzere Ek 11’de bulunan Sigortalı Hesap Fişini düzenlemek ve bu belgeyi, durumun kendisine bildirildiği tarihten itibaren en geç yedi gün içinde Kuruma vermek zorundadır. Bu fişler, üç nüsha olarak düzenlenir. İlk iki nüshası Kuruma gönderilir, üçüncü nüshası işverence saklanır.Sigortalı hesap fişine kaydedilen bilgiler, ayrıca Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde de gösterilir.Sigortalıların son çalışmalarının Kurumca hemen bilinmesini gerektiren diğer hallerde de yukarıda belirtildiği şekilde işlem yapılır. Yönetmelik 16.01.2004 tarih, 25348 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
(4) SSK Tahsisler Daire Başkanlığı 10.09.1999 tarihli 12-99 sayılı Genelge