Emeklilik Yaşının Dolmasını Beklerken Sağlık Yardımından Yararlanamazsınız
Emekli Aylığı Bağlanmadan da Kıdem Tazminatı Ödenir. Ancak Yaşın Dolmasını Beklerken Sağlık Yardımından Yararlanamazsınız
Cumhur Sinan ÖZDEMİR
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
İş Müfettişi -Ankara
csnozdemir@gmail.com
Kıdem tazminatı hak kazanma koşulları İş Kanununda (1) belirtilmiştir. Yasa hükmü gereği; Yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi isteği ile işten ayrılması nedeniyle iş sözleşmesinin son bulması halinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin (hizmet akdinin) devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. (2)
Sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi isteği ile işten ayrılması nedeniyle iş sözleşmesinin son bulması halinde işçinin işten çıkış yaptığı tarihten geriye doğru bir yıl içinde en az 120 gün prim ödemesi var ise, (Sigortalının kendisi için 90 Gün) eş ve çocukları ile birlikte altı ay on gün daha sağlık yardımı almaya devam edecektir. Sigortalının işten çıktıktan on gün sonra SSK yönünden sigortalılığı sona erer.
Sigortalının eşi ile geçindirmekle yükümlü olduğu çocuklarının yukarıda belirtilen sağlık yardımlarından yararlanabilmeleri için, sigortalının, hastalığın anlaşıldığı tarihten önceki bir yıl içinde en az 120 gün hastalık sigortası primi ödemiş olması şarttır. (3)
Sigortalılık niteliğini yitirilenlerden, bu tarihten önceki bir yıl içinde en az 120 gün hastalık sigortası primi ödemiş olan sigortalı ile karısı ve geçindirmekle yükümlü olduğu kocası, çocukları, ana ve babalarının, bu netileğin yitirilişinden başlamak üzere altı ay içinde meydana gelecek hastalıkları halinde sağlık yardımlarından yararlanırlar. (4)
Uygulama Örnekleri: (5)
a- İşyerinde 3 yıldır çalışan 50 yaşındaki erkek işçinin emekli olabilmesi için 25 yıllık sigortalılık süresini ve 53 yaşını doldurması ve en az 5600 gün prim ödemesi gerektiğini varsayalım. İşçinin 25 yıldan beri sigortalılık süresi ve 6000 iş günüde prim ödeme gün sayısı vardır. 1475 sayılı Yasanın 14’üncü maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan koşullardan sigorta prim ödeme gün sayısı ile sigortalılık süresi koşulunu işçi yerine getirdiğinden bu hususları belgeleyen Sosyal Sigortalar Kurumundan alacağı yazıyı işverene vererek işyerinden kıdem tazminatını alarak ayrılabilir.
b- İşyerinde 3 yıldır çalışan 42 yaşındaki kadın işçinin emekli olabilmesi için 20 yıllık sigortalılık süresini ve 46 yaşını doldurması ve en az 5375 gün prim ödemesi gerektiğini varsayalım. İşçinin 20 yıldan beri sigortalılık süresi ve 5900 iş günüde prim ödeme gün sayısı vardır. 1475 sayılı Yasanın 14’üncü maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan koşullardan sigorta prim ödeme gün sayısı ile sigortalılık süresi koşulunu işçi yerine getirdiğinden bu hususları belgeleyen Sosyal Sigortalar Kurumundan alacağı yazıyı işverene vererek işyerinden kıdem tazminatını alarak ayrılabilir.
c- İşyerinde 2 yıldır çalışan 40 yaşındaki kadın işçinin emekli olabilmesi için 20 yıllık sigortalılık süresini ve 42 yaşını doldurması ve en az 5075 gün prim ödemesi gerektiğini varsayalım. İşçinin 20 yıldan beri sigortalılık süresi ve 5500 iş günüde prim ödeme gün sayısı vardır. 1475 sayılı Yasanın 14’üncü maddesinin 5’inci fıkrasında yer alan koşullardan sigorta prim ödeme gün sayısı ile sigortalılık süresi koşulunu işçi yerine getirdiğinden bu hususları belgeleyen Sosyal Sigortalar Kurumundan alacağı yazıyı işverene vererek işyerinden kıdem tazminatını alarak ayrılabilir.
Sonuç:
Prim ödeme ve sigortalılık süresi koşulunu yerine getiren bir işçi girdiği her işyerinden bir yıl çalışmak kaydı ile kendi isteği ile ayrılarak kıdem tazminatı alabilecektir. Yasa, işyeri sayısı ile ilgili bir sınırlama getirmemiştir.
Sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi isteği ile işten ayrılması nedeniyle iş sözleşmesinin son bulması halinde işçinin işten çıkış yaptığı tarihten geriye doğru bir yıl içinde en az 120 gün prim ödemesi var ise, (Sigortalının kendisi için 90 Gün) eş ve çocukları ile birlikte altı ay on gün daha sağlık yardımı almaya devam edecektir. Bu süre geçtikten sonra emekli olacağı tarihe kadar sağlık yardımından yararlanamaz.
(1) Mülga 1475 Sayılı İş Kanununun yürürlükte olan 14.maddesi. (25.08.1999 tarih, 4447 sayılı kanun ile eklenen 5.bent)
(2) 506 sayılı Kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında diğer şartları veya aynı Kanunun geçici 81. maddesine göre; 25.08.1999 Tarih ve 4447 Sayılı Kanunun 45. Maddesiyle eklenen ve 08.09.1999 tarihinden itibaren yürürlüğe giren bent.
(3) 506 sayılı SSK Madde:35
(4) 506 sayılı SSK Madde:40
(5) Ayrıntılı bilgi için 04.04.2007 tarihinde yayınlanan “Emekli Aylığı Bağlanmadan da Kıdem Tazminatı Ödenir” başlıklı yazıyı okuyunuz.