Ali Hepşen
İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi
Finans Anabilim Dalı
TÜRK LİRASI KREDİLER NE KADAR PAHALI?
Tüketiciler, bankalardan sağladıkları konut kredilerinde, kendi para birimlerinden farklı para birimlerini kullanmaları durumunda döviz kuru riski ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Kur riski, kredinin vadesi boyunca döviz kurlarında öngörülmeyen değişimlerin bir sonucudur. 2000’li yıllara kadar yoğun olarak kullanılan döviz kredilerinin hacminde özellikle 2001 Şubat kriziyle birlikte önemli azalışlar meydana gelmiştir. Bunda, döviz kurunun serbest bırakılmasıyla birlikte, kurda yaşanan hızlı artışın önemli payı vardır.
Acaba son birkaç yılda kurlarda, isteyerek ya da istemeyerek de olsa, yaşanan durağanlaşma döviz cinsinden kredileri yeniden cazip kılabilir mi? Soruyu başka bir açıdan ele alırsak, her şey gelecek dönemler için aynı kalmak şartıyla (yani, kredinin vadesi boyunca bugünkü kur ve faiz oranlarının sabit olduğu düşünüldüğünde), acaba Türk Lirası cinsinden krediler mi avantajlı, yoksa yabancı para (ABD Doları, Euro, İsviçre Frangı/CHF, Japon Yeni/JPY) cinsinden krediler mi? Bu arada, ülkemizde bazı bankaların sadece dolar ya da Euro cinsinden değil, İsviçre Frangı ve Japon Yeni üzerinden de kredi verdiklerini unutmayalım.
Aşağıda yer alan tablo bu soruya çözüm bulabilmek için hazırlanmıştır:
1 USD = 1,3000 YTL; 1 EURO = 1,7500 YTL; 1 CHF = 1,0600 YTL; 1 JPY = 0,011 YTL.
10 yıllık 100.000 YTL (77.000 USD; 57.000 EURO; 94.000 CHF; 9.000.000 JPY) tutarındaki bir kredi için, bankaların verdiği faiz oranları ise sırasıyla şöyledir:
YTL için yüzde 1,5; USD için yüzde 0,67; EURO için yüzde 0,59; CHF için yüzde 0,52; JPY için yüzde 0,39
| PARABİRİMİ | ALINANKREDİ | VADE | AYLIK FAİZ ORANI | AYLIKÖDEME | YTLKARŞILIĞI | TOPLAMÖDEME | YTLKARŞILIĞI | FARK |
| YTL | 100.000 YTL | 5 YIL | Yüzde 1,5 | 2.533 YTL | 2.533 YTL | 151.980 YTL | 151.980 YTL | —– |
| USD | 77.000 USD | 5 YIL | Yüzde 0,67 | 1.563 USD | 2.032 YTL | 93.780 USD | 121.914 YTL | 30.066 YTL |
| EURO | 57.000 EURO | 5 YIL | Yüzde 0,59 | 1.131 EURO | 1.979 YTL | 67.860 EURO | 118.755 YTL | 33.225 YTL |
| CHF | 94.000 CHF | 5 YIL | Yüzde 0,52 | 1.828 CHF | 1.938 YTL | 109.680 CHF | 116.261 YTL | 35.719 YTL |
| JPY | 9 Milyon JPY | 5 YIL | Yüzde 0,39 | 168.525 JPY | 1.854 YTL | 10.111.500 JPY | 111.227 YTL | 40.753 YTL |
* Hesaplamalara komisyonlar dâhil edilmemiştir.
Görüldüğü üzere önümüzdeki 5 yıl boyunca faiz oranlarının ve paritelerin değişmeyeceğini öngörüyorsak yabancı para cinsinden borçlanmak daha avantajlı görünüyor. Ya da bir başka açıdan durumu ele alacak olursak, tüketicinin önümüzdeki 5 yıl için bugünden yabancı para ile borçlanması durumunda toplam ödemede Dolar için YTL karşısında 30.066YTL’lik, Euro için YTL karşısında 33.225 YTL’lik, İsviçre Frangı için YTL karşısında 35.719 YTL’lik ve Japon Yeni için YTL karşısında 40.753 YTL’lik marjı var.
Paritelerin değişmeyeceğine yönelik bu risk alınır mı, bunu da tüketicilere bırakmak gerekiyor.