İhracat Bedellerinin Yurda Getirilmesi
Talha APAK
Öğretim Görevlisi
Yeminli Mali Müşavir
t.apak@apakymm.com
Giriş
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanun gereğince, Türk parasının kıymetinin korunması hususunda kararlar alınmasına Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır.
Bakanlar Kurulu bu yetkisini kullanarak; Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ile konunun esaslarını belirlemiştir. Bu karar gereği tebliğler düzenlemeye de Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanlık yetkili bulunmaktadır.
Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanlık da bu yetkisini kullanarak; Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ’ler ile konunun uygulama esaslarını belirlemektedir. Türk parası kıymetini koruma hakkında kararlar ve bu kararlara ilişkin tebliğler uyarınca Merkez Bankası’nca çıkarılan genelgeler de tebliğ hükmündedir. [www.alomaliye.com İhracat bedellerinin Yurda Getirilmesi, Terkini ve Mahsubu Konusunda Yapılan Son Düzenlemeler, Talha APAK, 15 Şubat 2007]
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ve bu karara ilişkin Tebliğ’ler, bu güne kadar bir çok değişikliğe uğramış bulunmakta olup en son değişiklik 8 Şubat 2008 tarih, 26781 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar, 2008/13186 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile düzenlenmiş ve yayımı tarihinde yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
Yeni düzenlemedeki en önemli değişiklik; ticari amaçlarla ihraç edilen malların bedelinin ihracatçılar tarafından yurda getirilerek bankalara, Türk parası olması halinde tevsiki, döviz ise satılması zorunluluğu kaldırılarak, 8 Şubat 2008 tarihinden itibaren ihracat bedellerinin tasarrufu serbest bırakılmıştır.
Eski ve Yeni Düzenlemenin Karşılaştırılması
İhracat ve ihracat bedellerinin yurda getirilmesi, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar’ın 8’inci maddesinde düzenlenmiş bulunmaktadır.
a) Eski Düzenleme
İhracat
Madde 8
Ticari amaçlarla ihraç edilen malların bedelinin, bu Karar’da öngörülen özel haller ile Bakanlıkça uygun görülen mücbir sebeplerden kaynaklanan gecikmeler hariç, fiili ihraç tarihinden itibaren en çok 180 gün içinde ihracatçılar tarafından yurda getirilerek bankalara, Türk parası olması halinde tevsiki, döviz ise satılması zorunludur.
Ancak;
Söz konusu ihracat dövizlerinin en az % 70 inin fiili ihraç tarihinden itibaren 90 gün içerisinde getirilerek bankalara satılması halinde bakiye % 30 una tekabül eden kısmı üzerinde ihracatçı serbestçe tasarruf edebilir.
b) Yeni Düzenleme
İhracat
Madde 8
İhracat bedellerinin tasarrufu serbesttir. Bakanlık ihtiyaç duyulması halinde ihracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin düzenleme yapmaya yetkilidir.
Sonuç
Bilindiği gibi, 9 Şubat 2007 tarihinde yapılan düzenleme ile, İthalat taahhüt hesaplarının takibi yapılmasına son verilmesi konusundaki önemli değişiklik sonrası, 8 Şubat 2008 tarihinden itibaren ihracat bedellerinin yurda getirilmesinin ihracatçının tasarrufuna bırakılması da çok önemli bir değişiklik olarak kambiyo ve dış ticaret mevzuatımızda yerini almış bulunmaktadır.
Kambiyo mevzuatımızda;
Daha önceki düzenlemelerde, her bir gümrük beyannamesi bazında 100.000 USD yi aşan ihracat bedellerinin yurda getirilmesi zorunlu iken (en az %70 inin fiili ihraç tarihinden itibaren 90 gün içerisinde getirilmesi, %30 una tekabül eden kısmı üzerinde ihracatçı serbestçe tasarruf edebilir) 8 Şubat 2008 tarihinden itibaren ihracat bedellerinin her bir gümrük beyannamesi bazında tutarına bakılmaksızın ihracatçının tasarrufunun serbest bırakılması ile, ihracatçılar bundan böyle ihracat bedellerini diledikleri tarihlerde ve diledikleri miktarlarda yurda getirebileceklerdir.
Ayrıca,
Daha önceki düzenlemelerde, zamanında getirilemeyen ihracat bedelleri için %5 ceza uygulamasına da böylece son verilmiş bulunmaktadır.
Ancak;
Kambiyo mevzuatına göre, ihracat bedellerinin 8 Şubat 2008 tarihinden itibaren ihracatçının tasarrufunun serbest bırakılması ile, diğer mevzuatımıza (vergi ve muhasebe) göre ihracat bedellerinin hiç getirilmeyeceği, getirilen dövizlerin Döviz Alım Belgesine (DAB) bağlanamayacağı veya Vergi Usul Kanununa (VUK) göre değerlemeye tabi tutulamayacağı anlamı taşımamalıdır.
32 Sayılı Kararın değişen 8’inci maddesinin son paragrafına göre; “Bakanlık ihtiyaç duyulması halinde ihracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin düzenleme yapmaya yetkilidir.” denilmektedir. Yapılan son düzenleme ile, ihracatçılar kambiyo mevzuatına göre bir çok sıkıntılı ve bürokratik işlemden kurtulmuş olmalarına rağmen, ihracat bedellerinin serbest bırakılması sonucu muhasebeleştirme işlemlerine ve özellikle KDV iade işlemlerine yönelik uygulamada sıkıntı yaşanmaması için Maliye Bakanlığı’nca çıkarılarak yeni bir tebliğe ihtiyaç bulunmaktadır.