Ali Hepşen
İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi
Finans Anabilim Dalı alihepsen@yahoo.com
DÖVİZE ENDEKSLİ KONUT KREDİLERİNİN HANGİSİ DAHA KARLI?
Tüketiciler, bankalardan sağladıkları konut kredilerinde, kendi para birimlerinden farklı para birimlerini kullanmaları durumunda döviz kuru riski ile karşı karşıya kalırlar. Aslında sıklıkla gündemde olan kur riski, kredinin vadesi boyunca döviz kurlarında öngörülmeyen değişimlerin bir sonucudur.
Kur riskinin varlığının olduğu bir ortamda, dövize endeksli konut kredileri tüketiciler tarafından tercih edilmeli midir? Eğer sorunun cevabı “Evet” ise, hangi tür döviz kredisi tüketicilere daha çok avantaj sağlar? Soruları başka bir açıdan ele alırsak, “her şey gelecek dönemler için aynı kalmak şartıyla” (yani, kredinin vadesi boyunca bugünkü kur ve faiz oranlarının sabit olduğu düşünüldüğünde), acaba Türk Lirası cinsinden krediler mi avantajlı, yoksa yabancı para (ABD Doları, Euro, İsviçre Frangı/CHF, Japon Yeni/JPY) cinsinden krediler mi? Bu arada, ülkemizde bazı bankaların sadece dolar ya da Euro cinsinden değil, İsviçre Frangı ve Japon Yeni üzerinden de kredi verdiklerini unutmayalım.
Aşağıda yer alan tablo bu soruya çözüm bulabilmek için hazırlanmıştır:
1 USD = 1,2000 YTL; 1 EURO = 1,8500 YTL; 1 CHF = 1,1300 YTL; 1 JPY = 0,011 YTL.
5 yıllık 100.000 YTL (83.000 USD; 54.000 EURO; 88.000 CHF; 9.000.000 JPY) tutarındaki bir kredi için, bankaların verdiği faiz oranları ise sırasıyla şöyledir:
YTL için yüzde 1,70; USD için yüzde 0,61; EURO için yüzde 0,71; CHF için yüzde 0,59; JPY için yüzde 0,45
| PARABİRİMİ | ALINANKREDİ | VADE | AYLIK FAİZ ORANI | AYLIKÖDEME | YTLKARŞILIĞI | TOPLAMÖDEME | YTLKARŞILIĞI | FARK |
| YTL | 100.000YTL | 5 YIL | Yüzde 1,70 | 2.672YTL | 2.672 YTL | 160.301YTL | 160.301YTL | —– |
| USD | 83.000USD | 5 YIL | Yüzde 0,61 | 1.656USD | 1.987 YTL | 99.364USD | 119.236 YTL | 41.065YTL |
| EURO | 54.000EURO | 5 YIL | Yüzde 0,71 | 1.109EURO | 2.053 YTL | 66.571EURO | 123.157 YTL | 37.145YTL |
| CHF | 88.000CHF | 5 YIL | Yüzde 0,59 | 1.746CHF | 1.973 YTL | 104.750CHF | 118.367 YTL | 41.934YTL |
| JPY | 9 MilyonJPY | 5 YIL | Yüzde 0,45 | 171.495JPY | 1.886 YTL | 10.289.721JPY | 113.187 YTL | 47.114YTL |
*Hesaplamalar 30 Temmuz 2008 itibariyle olup, hesaplamalara komisyonlar dâhil edilmemiştir.
Görüldüğü üzere önümüzdeki 5 yıl boyunca faiz oranlarının ve “paritelerin değişmeyeceğini” öngörüyorsak Türk Lirasına kıyasla yabancı para cinsinden borçlanmak daha avantajlı görünüyor. Ya da bir başka açıdan durumu ele alacak olursak, tüketicinin önümüzdeki 5 yıl için bugünden yabancı para ile borçlanması durumunda toplam ödemede Dolar için YTL karşısında 41.065 YTL’lik (% 41), Euro için YTL karşısında 37.145 YTL’lik (% 37), İsviçre Frangı için YTL karşısında 41.934 YTL’lik (% 41) ve Japon Yeni için YTL karşısında 47.114 YTL’lik (% 47) marjı ya da risk primi var.
“Paritelerin değişmeyeceğine yönelik bu risk alınır mı?” sorusunun cevabı ayrı bir tartışma konusu olmakla birlikte, Japon Yeni türünden alınan ipotekli konut kredileri Türk Lirası ve diğer döviz kredilerine kıyasla cazibesini koruduğunu söylemek mümkündür. En önemlisi de bundan sonraki süreçte siyasi istikrar nasıl şekillenir; bunun döviz piyasalarına, enflasyona ve tabii ki de faiz oranlarına yansıması nasıl olur bunu da zamana bırakmak gerekiyor.