07 Mart 2009 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 27162
Gümrük Müsteşarlığından:
MADDE 1 – 23/1/2002 tarihli ve 24649 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan TIR Uygulama Tebliği’nin 5 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 5 – a) Güzergah katetme süresi; giriş veya hareket gümrüğündeki işlemleri tamamlanıp taşıt sevk edilirken, taşıtın takip edeceği güzergahı ne kadar sürede katedeceği, mevsim ve yol şartlarına göre;
1 – Nisan-Mayıs Haziran-Temmuz-Ağustos-Eylül aylarında azami 144 saat,
2 – Ekim-Kasım-Aralık-Ocak-Şubat-Mart aylarında azami 192 saat,
olarak belirlenir.
3 – TIR karnesinin 20 No.lu bölümüne transit için belirlenen süre yazılır.
- b) Yukarıda belirtilen esaslara göre verilen süreler geçtikten sonra varış veya çıkış gümrük idaresine gelen araç için 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 241 inci maddesi hükmü uyarınca para cezası uygulanır.
Ancak, giriş veya hareket gümrük idaresince verilen transit süresinin, güvenlik sorunu, arıza, kaza, yol yapımı, yol kapanması, hastalanma veya araç şoförünün emniyeti suiistimal suçu işlemesi veya başka bir nedenle geçirilmesi halinde, ilgililerin en yakın Emniyet, Jandarma, Gümrük, Sağlık gibi ilgili mercilerden alacakları belgelerle bu durumlarını belgelendirmeleri halinde veya herkesçe bilinen olağanüstü hallerde belge aranmaksızın 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 241 inci maddesinde öngörülen para cezası uygulanmaz.”
MADDE 2 – Aynı Tebliğin 13 üncü maddesinin (a) fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“a) Müsteşarlıkça (Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü) TIR sisteminde çalışması uygun bulunarak tezkiye edilen firmalara ait araçlar dışında hiçbir araç hakkında Onay Belgesi düzenlenmez.”
MADDE 3 – Aynı Tebliğin 15 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 15 – Müsteşarlıkça (Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü), TIR Sözleşmesi gereğince TIR karnesi kapsamında uluslararası taşımacılık yapacak firmaların yetkilendirilmelerinin (tezkiye edilmeleri), tezkiye iptallerinin, adres veya unvan değişikliklerinin duyurulmasının yanı sıra, firmalara ait bu bilgilerin TIR/Transit Takip Programına veri girişleri yapılır. Ayrıca, firmalara ait bilgiler TIR Sözleşmesi’nin 9 No.lu ekinin 4 üncü maddesi gereğince Yetkilendirme Formu örneğine (MAF) uygun olarak, bir hafta içinde TIR Yürütme Kuruluna gönderilir.”
MADDE 4 – Aynı Tebliğin 21 inci maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Taşıt, Römork ve Konteynerlerin Açılıp Kontrol Edileceği Haller
MADDE 21 – Taşıt, römork ve konteynerlerden;
- a) İdare amiri tarafından gerek duyulanlar,
- b) Haklarında ihbar ya da kuvvetli bir şüphe bulunanlar veya fiziki kontrole yönlendirilenler,
- c) Mühürleri bulunmayanlar veya koparılmış ya da bozulmuş halde olanlar,
- d) Brandalı taşıtlarda brandalarında sökük, yırtık veya TIR Sözleşmesi’nin 2 No.lu ekinde belirlenen şekle aykırı yama bulunanlar,
- e) Kapalı römork veya konteynerlerde kırık, delik veya gizli bölme bulunanlar,
- f) Tartıda tespit edilen ağırlığı ile TIR karnesinde kayıtlı ağırlığı arasında farklılık olanlar veya eşya kıymeti çok düşük görülenler,
Oluşturulacak komisyon marifetiyle taşıt açılarak TIR karnesi kapsamı eşya, masrafları taşımacıya ait olmak üzere muayene edilir ve muayene sonucuna göre yapılan işlem hakkında tutanak tanzim edilir.
Yapılan muayene sonucunda, eşya TIR karnesine uygun bulunduğu takdirde (takibatı gerektiren haller dışında) taşıt tekrar mühür altına alınır. TIR karnesi ve dipkoçanlarının ilgili yapraklarına da gerekli meşruhatlar verilir.
TIR karnesi himayesinde eşya taşıyan onaylanmış bir araçta tespit edilen önemli bozukluklar (sökülen veya yırtılan brandalar ile kırılan veya delinen römork ve konteyner) bulunursa araç TIR Sözleşmesi’ndeki gerekli teknik şartlara göre gümrük idaresi denetiminde tamir edilerek onay için öngörülen duruma getirilir. Buna ilişkin olarak onay belgesinin 11 No.lu bölümü gümrük idaresince doldurulur.
- g) 1 – Türkiye üzerinden transit olarak başka ülkeye götürülmek veya Türkiye’deki bir varış gümrüğüne boşaltılmak üzere getirilen eşya için Uluslararası TIR Sözleşmesi’nin 8 inci maddesinin 5 inci fıkrasında; “Kefil kuruluşun sorumluluğu, yalnız TIR karnesinde yazılı eşyaya şamil olmayıp, aynı zamanda, bu karnede yazılı olmamakla birlikte karayolu taşıtının mühürlü kısmında veya mühürlü konteynerde mevcut eşyayı da kapsayacak, fakat başka hiçbir eşyaya şamil olmayacaktır.” denilmektedir. Bu hükme göre, giriş gümrük idaresinde karayolu taşıtının mühürlü kısmında veya mühürlü konteynerdeki eşyalardan TIR karnesinde beyan edilen miktara göre noksanlık veya fazlalık tespit edilmesi halinde bu durum tespit tutanağına bağlanarak TIR karnesi üzerinde gösterilir, aynı zamanda bu tespitle ilgili olarak TIR/Transit Takip Programına da veri girişi yapılır, TIR karnesinin varış gümrüğüne kadar kullanılacak yapraklarının “Eşya Manifestosu” bölümünde (9, 10 ve 11 No.lu bölümleri) noksanlık veya fazlalıkla ilgili miktar tespitleri kaydedilerek tasdiklenip sevk edilir.
2 – Yukarıda belirtildiği şekilde giriş gümrük idarelerince TIR karnesinde beyan edilen miktara göre tespit edilen fazlalığa ilişkin eşyanın karayolu taşıtının veya konteynerin mühürlü kısmında bile olsa gizlenerek, saklanarak veya özel olarak yapılmış zula tabir edilen yerlerde bulunması halinde bu fıkranın 1 inci bendinde belirtildiği gibi işlem yapılmayıp 5607 sayılı Kanun hükümleri gereğince takibatta bulunulur.”
MADDE 5 – Aynı Tebliğin 23 üncü maddesinin (a), (b) ve (c) fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve (c) fıkrasından sonra gelmek üzere (d) fıkrası eklenmiştir.
“a) Bilgisayar sistemi bulunan gümrük idarelerinde, TIR/Transit Takip Programına veri girişi yapılan TIR karnesi giriş yaprakları (Volet-1), çıkış yaprakları (Volet-2) ile karşılaştırılmak, karşılaştırma sonucuna göre takip ve diğer yasal işlemler yapılmak üzere söz konusu gümrük idarelerince arşivlenir.
- b) Bilgisayar sistemi bulunmayan gümrük idarelerinde işlem gören TIR karnesi giriş yaprakları (Volet-l) sisteme veri girişi yapılmak üzere; bir örneği Ek-4’te yer alan bordroya tescil sıra numarasına göre kaydedilerek, en geç yedi gün içinde bir yazı ekinde Müsteşarlıkça (Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü) belirlenen gümrük idaresine gönderilir.
Hazırlanan bordrolar gümrük idaresinde müdür ya da görevlendireceği müdür yardımcısı tarafından kontrol edilerek imzalanır ve bordroların birer nüshası açılacak dosyalarında saklanır.
Otomasyon sistemine dahil olmamakla birlikte bilişim alt yapısı tamamlanan gümrük idareleri Volet-1 veri giriş işlemini intranet (dahili web) üzerinden gerçekleştirir.
- c) Müsteşarlıkça (Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü) belirlenen gümrük idaresince TIR/Transit Takip Programı’na veri giriş işlemleri tamamlanan TIR karnesi giriş yaprakları (Volet-1) ve ekleri bir örneği Ek-4’te yer alan bordroya kayden en geç yedi gün içerisinde bir yazı ekinde giriş/hareket gümrük idaresine iade edilir.
- d) Giriş/hareket gümrük idarelerince;sevk gümrüğünden ya da Müsteşarlıkça (Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü) belirlenen gümrük idaresince veri girişi yapılarak gönderilen TIR karnesi çıkış yaprakları (Volet-2) ve ekleri Müsteşarlıkça belirlenecek esaslara uygun olarak TIR karnesi giriş yaprakları (Volet-1) ve ekleri ile karşılaştırılır ve takibi gerektirir bir husus bulunmaması halinde, giriş ve çıkış yaprakları çakıştırılarak arşivlenir. Takibi gerektirir bir husus bulunması halinde, Tebliğin 33 üncü maddesi hükmüne göre takibat işlemleri yapılır.”
MADDE 6 – Aynı Tebliğin 25 inci maddesinin (c) fıkrasının 2 nci ve 3 üncü bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“2) TIR Karnesinde kayıtlı miktara göre eksiklik veya fazlalık tespit edildiğini gösterir tutanağın imzalandığı tarihte yapılan bildirim üzerine 3 aylık bir süre verilerek, bu süre içerisinde TIR karnesi hamilinden eksiklik veya fazlalığın neden kaynaklandığının belgelendirilmesi istenir. TIR karnesi hamilince eşyanın mahrecinden yüklenmediği veya yanlışlıkla başka yere çıkarıldığı veya kaza ve avarya neticesinde kaybolduğu veya çalındığına ilişkin belgenin; eşyanın yüklendiği liman yetkilisi, çıkış acentesi, taşımacı kuruluş kamu kuruluşu ise bu kuruluştan veya yüklemede bu kurum ve kuruluşların bulunmaması halinde ihracatçı veya yüklemeyi yapan kuruluştan alınarak, eşyanın yüklendiği limandaki en büyük mülki idare amiri, gümrük idaresi, ticaret ve sanayi odaları, liman başkanlığı, konsolosluk veya büyükelçiliklerden herhangi birisine tasdik ettirilerek ibrazı gerekir. Bu madde hükmünün uygulanmasında Avrupa Birliği’nin tek bir gümrük bölgesinden oluştuğu göz önünde bulundurulur.
3) Eksikliğe ilişkin olarak verilen süre sonunda ibraz edilen belgelerin geçerli sayılmadığı veya herhangi bir belge ibraz edilmediği takdirde gümrük idaresince; eksik çıkan eşyaya isabet eden gümrük vergi ve resimleri tahakkuk ettirilerek TIR karnesi hamilinden tahsil edilir. Gümrük vergilerinin bu yolla tahsil edilememesi halinde, TIR Sözleşmesi’nin 11 inci maddesinin 1 inci fıkrasındaki süre dikkate alınarak kefil kuruluş ve diğer kurumlar nezdinde gerekli takibat yapılır.”
MADDE 7 – Aynı Tebliğin 29 uncu maddesinin (b) ve (f) fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“b) Haklarında ihbar ya da kuvvetli bir şüphe bulunanlar veya fiziki kontrole yönlendirilenler,
- f) Tartıda tespit edilen ağırlığı ile TIR karnesinde kayıtlı ağırlığı arasında farklılık olanlar veya eşya kıymeti çok düşük görülenler,
Oluşturulacak komisyon marifetiyle taşıt açılarak TIR karnesi kapsamı eşya, masrafları taşımacıya ait olmak üzere, muayene edilir ve muayene sonucuna göre yapılan işlem hakkında tutanak tanzim edilir.
1- Bu muayenede TIR karnesi ve diğer belgelerdeki kayıtların uygun bulunduğu ve herhangi bir kaçakçılık olayının olmadığının gümrükçe anlaşılması halinde TIR karnesi işlemi sonlandırılır. Taşıta tekrar mühür tatbik edilerek çıkışına izin verilir.
2- Yapılan muayene sonucu eşyada noksanlık bulunduğu takdirde TIR işlemi sonlandırılmaz, gerekli kanuni işlemlere geçilerek durum Müsteşarlığa (Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü) bildirilir.
3- Yapılan muayene sonucu eşyada fazlalık bulunduğu takdirde; Türkiye üzerinden transit olarak başka ülkeye götürülmek üzere getirilen eşya için Uluslararası TIR Sözleşmesi’nin 8 inci maddesinin 5 inci fıkrası hükmüne göre, TIR karnesinde kayıtlı eşyadan fazla tespit edilen eşya TIR karnesinin “Eşya Manifestosu” bölümünde (9, 10 ve 11 No.lu bölümlerine) gösterilip tasdiklenmek suretiyle çıkışı sağlanır.”
MADDE 8 – Aynı Tebliğin 30 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 30 – a) Varış veya çıkış gümrük idarelerince, işlemleri tamamlandıktan sonra koparılan TIR karnesi çıkış yaprakları (Volet-2) ve ekleri, bir örneği Ek-6’da yer alan bordroya tescil sıra numarasına göre kaydedilerek, en geç yedi gün içerisinde bir yazı ekinde giriş/hareket gümrük idaresine gönderilir.
Hazırlanan bordrolar gümrük idaresinde müdür ya da görevlendireceği müdür yardımcısı tarafından kontrol edilerek imzalanır ve bordroların birer nüshası açılacak dosyalarında saklanır.
- b) Bilgisayar sistemi bulunmayan varış veya çıkış gümrük idaresinde işlem gören TIR karnesi çıkış yaprak (Volet-2) asılları TIR/Transit Takip Programına veri girişi yapılmak üzere; bir örneği Ek-6’da yer alan bordroya tescil sıra numarasına göre kaydedilerek, en geç yedi gün içerisinde bir yazı ekinde Müsteşarlıkça (Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü) belirlenen gümrük idaresine gönderilir.
Hazırlanan bordrolar gümrük idaresinde müdür ya da görevlendireceği müdür yardımcısı tarafından kontrol edilerek imzalanır ve bordroların birer nüshası açılacak dosyalarda saklanır.
- c) Müsteşarlıkça (Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü) belirlenen gümrük idaresince TIR/Transit Takip Programına veri giriş işlemleri tamamlanan TIR karnesi çıkış yaprakları (Volet-2) ve ekleri, bir örneği Ek-6’da yer alan bordroya kayden en geç yedi gün içerisinde bir yazı ekinde giriş/hareket gümrük idaresine gönderilir.”
MADDE 9 – Aynı Tebliğin 32 nci maddesinin (g) fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“g) 19/1/2008 tarihli ve 26761 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 60 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği (Gümrük İşlemleri) ve 29/5/2008 tarihli ve 26890 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği (Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirleri) hükümleri çerçevesinde yetkilendirilmiş gümrük müşavirince, bir antrepoya eşya giriş ve çıkışının tespiti için AN6 kodlu tespit sözleşmesi imzalanmış olması ve bu antrepo veya geçici depolama yerinde görevli memur bulunmaması halinde, bu Tebliğin 25 inci maddesinin (b) ve (c) fıkraları ile 26 ncı maddesinin (b), (c) ve (d) fıkralarında yer alan; antrepo veya geçici depolama yerinde görevli memurlarca yapılması öngörülen boşaltma, sonlandırma ve sevk işlemleri ile 5 No.lu Ek’inde yer alan teslim tesellüm tutanağının düzenlenmesi işlemleri yetkilendirilmiş gümrük müşaviri veya yetkilendirilmiş gümrük müşavirince sosyal güvenlik mevzuatına uygun olarak çalıştırılan 1 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği (Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirleri) nin 17 nci maddesinde belirtilen şartları haiz kişilerce yapılır.
Yetkilendirilmiş gümrük müşavirleri, çalışma usul ve esasları ile yetki ve sorumlulukları bakımından 60 ve 1 Seri No.lu Tebliğlerin genel ve AN6 kodlu tespit işlemine ilişkin özel hükümlerine tabidir. Ancak TIR işlemlerine ilişkin görevlerle ilgili olarak çalışma kâğıdı ve tespit raporu düzenlenmez.”
MADDE 10 – Aynı Tebliğin 33 üncü maddesinin (a) fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve (c) fıkrasından sonra gelmek üzere (d), (e) ve (f) fıkraları eklenmiştir.
“a) Gümrük idarelerinde işlem gören TIR karneleri ile ilgili olarak yapılacak takibat işlemleri, Uluslararası TIR Sözleşmesi, 4458 sayılı Gümrük Kanunu, Gümrük Yönetmeliği ve bu Tebliğ hükümleri doğrultusunda, giriş/hareket gümrük idarelerince yerine getirilir.
- d) Çıkış/varış gümrüğünde işlem görmediği veya usulüne uygun işlem yapılmadığı anlaşılan veya takibatı gerektirir başka hususa rastlanan TIR karnesi Volet-1 ve/veya Volet-2 parçaları TIR karnesi Volet-1 tescil tarihinden itibaren 2 ay içerisinde taşıyıcı firma ve kefil kuruluşa (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği) gönderilerek ihbarda bulunulur ve TIR karnesi muhteviyatı eşyanın yurt dışı edildiğinin veya varış gümrük idaresine boşaltıldığının ispatı istenir. Bu bildirim kefil kuruluş açısından hiçbir şekilde TIR Sözleşmesi’nin 11 inci maddesinin 1 inci fıkrasında belirlenen süreleri geçemez. Aynı zamanda sevk edildiği gümrük idaresinden TIR karnesi kapsamı eşyanın işlem görüp görmediği araştırılır.
- e) Kefil kuruluşa yapılan ihbar tarihinden itibaren üç ay içerisinde muhataplarca; eşyanın yurt dışı edildiği veya varış gümrük idaresine boşaltıldığının veya sona erdirme işlemine ait resmi belge veya eşyanın başka bir gümrük rejimi altına alınmasına veya serbest dolaşıma sokulduğuna dair teyit belgesi ile TIR Sözleşmesi’nin 6 ncı maddesinde geçen uluslararası kuruluşlarca temin edilen TIR karnesinin gümrük idarelerinde işlem görmüş Volet-1 ve Volet-2 No.lu dipkoçanları ile kanıtlanmaması halinde aşağıdaki işlemler yapılır.
1- Gümrük vergileri tahakkuk ettirilerek (Karne hamilinin yabancı olması halinde İngilizce olarak hazırlanan bir yazı ekinde iadeli taahhütlü posta ile, yerli firma olması halinde ise tebliğ mazbatalı zarf ile) TIR Sözleşmesi’nin 8 inci maddesinin 7 nci fıkrası gereğince öncelikle karne hamiline tebliği, tahsilatın karne hamilinden yapılamaması durumunda TIR Sözleşmesi’nin 11 inci maddesinin 2 nci fıkrasına göre bu kez aynı tahakkukun ilk ihbar tarihinden itibaren 2 yıllık süre içerisinde kefil kuruluşa tebliğ edilerek gümrük vergilerinin tahsili sağlanır.
2- Eşyanın ve taşıtın yakalanarak en yakın gümrük idaresine teslim edilmesi ve taşıt sürücüsünün hudut polisince tutulan takip fişlerine geçilmesi için İçişleri Bakanlığı’na bildirimde bulunulur.
3- Yapılan kovuşturma sonucuna göre 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun ihlali söz konusu ise ilgili gümrük idaresine bilgi verilerek yetkili Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulur.
Yukarıda gerçekleştirilen işlemlerle ilgili olarak Müsteşarlığa (Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü) bilgi verilir.
- f) Gümrük idaresince yapılan takibat üzerine veya resen kefil kuruluş tarafından, ödeme talebinin yapıldığı tarihten itibaren iki yıl içinde karne kapsamı eşyanın yurt dışında bulunduğunu belirten ve yabancı ülkelerdeki eşyanın boşaltıldığı gümrük idaresince verilen ve eşyanın TIR karnesine uygun olarak teslim alındığını kanıtlayan belge ile noterden tasdikli Türkçe tercümesinin ibrazı halinde kayıtları kapatılır.
Bu şekilde belgelendirilen TIR karneleri ile ilgili olarak daha önce kefil kuruluştan tahsil edilen vergiler adı geçen kuruluşa iade edilir.”
MADDE 11 – Aynı Tebliğin 46 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 46 – Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğünce TIR/Transit Takip Programı ve Gümrük Veri Ambarı Sistemi (GÜVAS) üzerinde kayıtları açık görünen TIR karneleri ile ilgili takip işlemlerinin gümrük idarelerince yerine getirilip getirilmediği periyodik olarak kontrol edilir.”
MADDE 12 – Aynı Tebliğin 47, 48 ve 49 uncu maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 13 – Aynı Tebliğin 54 üncü maddesinden sonra gelmek üzere 54/A maddesi eklenmiştir.
“MADDE 54/A – Bu Tebliğin yayımı tarihinden sonra vergi takibine başlanan TIR karnelerinden kaynaklanan ve idari yargı mercileri nezdinde dava konusu edilen işlemlerle ilgili olarak, 18/2/2000 tarihli ve 23968 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 3 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği (Yetki Devri) ile değişik 8/12/1994 tarihli ve 22135 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği (Yetki Devri) uyarınca gümrük idarelerince, savunma, itiraz, temyiz, karar düzeltme, süre uzatımı dilekçeleri verilir.”
MADDE 14 – Aynı Tebliğin 5 No.lu eki ilişikte yer aldığı şekilde değiştirilmiştir.
MADDE 15 – Bu Tebliğin 9 uncu maddesi 1/9/2009 tarihinde, 5, 8, 10 ve 11 inci maddeleri 1/6/2009 tarihinde, diğer maddeleri ise yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 16 – Bu Tebliğ hükümlerini Gümrük Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür.