Sahte Belge Düzenleme veya Kullanma
Şemsettin ESER
Vergi Dairesi Müdürü
Viranşehir/Şanlıurfa
esersemsettin@hotmail.com
Sahte veya Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme veya kullanma fiili dolayısıyla doğrudan veya dolaylı olarak ilgisi bulunan mükelleflerin nakden veya mahsuben KDV iade talepleri;
KDV İADESİ
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 11, 13, 14, 15, 17/4-s ve geçici maddelerinde sayılan istisna hükümleri ile 8,9,19 ve 29/2. maddelerindeki hükümler çerçevesinde doğan Katma Değer Vergisi iadelerinin talep edilmesi ve bu taleplerin yerine getirilmesine ilişkin düzenlemelere de KDV genel tebliğleri Sirküler ve İç genelgeler de yer verilmiştir.
2010 Ocak döneminden itibaren 53 nolu KDV sirküleri ile yapılan düzenleme ile KDV iade taleplerine ilişkin “İndirilecek KDV, Yüklenilen KDV, Satış Faturaları, Gümrük Çıkış Beyannamesi” listelerin Elektronik ortamda verilmesi zorunlu hale getirilmiş ve elektronik ortamda gönderilen bu listeler Gelir İdaresi Başkanlığınca Risk Analizine tabi tutularak KDV iadesi Kontrol Raporu tanzim edilmektedir. KDV iadelerinin seyri bu raporun sonucuna göre belirlenmektedir.
Bu uygulama ile KDV iadeleri daha doğru daha hızlı yapılıyor olmakla birlikte, iki alt mükellef dahil yapılan sorgulama sonucu SMİYB düzenleme veya kullanma fiili dolayısıyla doğrudan veya dolaylı olarak ilgisi olan mükellefler tespit edilmekte ve bu mükelleflerin KDV iade talepleri 84 seri nolu KDV genel tebliğin ikinci bölümünde düzenlenen Özel Esaslar çerçevesinde yerine getirilmektedir.
ÖZEL ESASA TABİ OLAN MÜKELLEFLER
Sahte veya Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme veya kullanma dolayısıyla doğrudan veya dolaylı olarak ilgisi bulunan mükelleflerden;
– Haklarında SMİYB düzenleme raporu bulunanlar ile düzenleme raporunun ait olduğu dönemdeki
– Ortakları
– Kurdukları veya ortak oldukları şirketler
– Kanuni temsilcileri
– Haklarında SMİYB kullanma raporu bulunanlar
– Haklarında olumsuz tespit bulunan mükellefler, olumsuz tespit olarak kabul edilen durumlar
– SMİYB düzenlenmesi
– SMİYB kullanılması
– Bilinen adreslerinde bulunulmaması
– Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi
– İş hacmi ve işletme kapasitesi arasında bariz nispetsizlik olması
– Haklarında KDV açısından İhtiyati Tahakkuk ve İhtiyati Haciz uygulanan mükellefler
– Kendileri hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunmamakla birlikte haklarında
– Olumsuz rapor bulunanlarda Mal ve Hizmet alanlar
– Olumsuz tespit bulunanlardan sadece olumsuz tespitin bulunduğu dönemde Mal ve Hizmet alanlar
NAKDEN VEYA MAHSUBEN İADE
Özel esasa tabi mükelleflerin gerek nakden gerekse mahsuben iade talepleri 84 seri nolu KDV genel tebliğin 2.bölümünde yapılan düzenlemeler çerçevesinde yapılmaktadır.
84 seri nolu KDV tebliğin 2. Bölümünün giriş paragrafına 87 seri nolu KDV genel tebliği ile eklenen paragrafta; “Şu kadar ki, bu kapsama giren iade hakkı sahibi mükellefin kendilerine ait vergi ve ssk prim borçları için yapacakları mahsup talepleri genel esaslara göre yerine getirilir…” Şeklinde ifadeye yer verilmiştir.
Bu düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde;
– SMİYB düzenleme veya kullanma fili nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak ilişkisi olan iade hakkı sahibi mükellefin sadece kendi Vergi ve SSK prim borcuna mahsup talepli KDV iade talepleri Genel Esasa göre,
– SMİYB düzenleme veya kullanma fili nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak ilişkisi olan iade hakkı sahibi mükellefin, Diğer mahsuben ve nakden iade talepleri Özel Esasa göre,
Sonuçlandırılmaktadır.
ÖZEL ESASTAN GENEL ESASA GEÇİŞ
Özel esastan genel esasa geçiş mükellefin özel esasa tabi olma şekline göre farklılık arz etse de genel olarak üç başlıkta durumu özetlemek mümkündür. Buna göre;
1- Yargı Kararı
Yargı kararı mükellef lehine ise, mükellefin özel esasa tabi olmasını gerektirir neden (SMİYB düzenleme veya kullanma raporu veya tespiti) her ne olursa olsun yargı kararına göre mükellef genel esasa tabi olur.
2- Olumlu Rapor, Ödeme, Teminat;
a- Olumsuz rapor SMİYB düzenlemeden dolayı ise hem olumlu rapor hem de olumsuz raporda tarhı öngörülen Vergi, Ceza ve faizlerin ödenmesi veya teminat gösterilmesi,
b- Olumsuz rapor SMİYB kullanmadan dolayı ise,
– Olumlu Rapor düzenlenmesi veya
– Olumsuz raporda tarhı öngörülen Vergi, Ceza ve faizlerin ödenmesi veya teminat gösterilmesi,
c- Olumsuz tespit SMİYB düzenleme veya kullanmadan kaynaklanıyorsa Olumlu rapor düzenlenmesi,
d- İş hacmi ile işletme kapasitesi arasındaki bariz nispetsizlikten kaynaklanan olumsuz tespit için Olumlu rapor düzenlenmesi,
e- Defter ve belge ibraz edilmemeden kaynaklanan olumsuz tespit için defter belgenin ibrazı,
f- Adreste bulunamamadan kaynaklanan olumsuz tespitler için doğru adresin bildirilerek tespit ettirilmesi, vergi ödevlerinin yerine getirilmesi veya olumlu rapor düzenlenmesi,
Halinde genel esasa geçilir.
3 – Diğer Nedenler;
a- Tarh Zamanaşımı: Haklarında rapor bulunanlardan mal veya hizmet alanlar için genel esasa geçiş nedenidir.
b- İade Talebinden Çıkarma: Haklarında olumsuz rapor veya tespit bulunanlardan mal veya hizmet alan mükelleflerin bu alışlara isabet eden kısmı iade talebinden çıkarmaları halinde iade talebi genel esaslara tabi olur.
c- İhtiyati Tahakkuk, İhtiyati Haciz: Haklarında KDV yönünden ihtiyati tahakkuk, ihtiyati haciz uygulanmış mükellefler ihtiyati haciz veya ihtiyati tahakkuka konu tutarı ödemeleri veya teminat göstermeleri halinde genel esasa tabi olurlar.
Ayrıca;
– Dış ticaret sermaye şirketlerinin,
– Sektörel dış ticaret şirketlerinin,
– Şirket ortaklarının ortaklıktan ayrılması,
– Ortaklar hakkındaki olumlu rapor v.b.
Olayın ya da mükellef şirketin yapısına göre özel esastan genel esasa geçiş ile ilgili düzenlemelere 84 seri nolu KDV genel tebliğinde yer verilmiştir.
Görüleceği üzere, gerek kendi fiili gerekse de mal veya hizmet aldığı alt mükelleflerin fiilleri nedeniyle özel esasa tabi olan mükelleflerin KDV iade talepleri ve özel esastan genel esasa geçişleri 84 seri nolu KDV tebliğinde belirtilen şartları sağlamaları halinde mümkün olabilmektedir.
Diğer taraftan, 53 nolu KDV sirküleri gereği risk analizine tabi tutulan birçok mükellef özellikle alt mükelleflerden kaynaklı nedenlerden dolayı özel esasa tabi olmakta ve her geçen gün bu sayı hızla çoğalmaktadır.
Bu nedenle, 01.12.2001 tarihinde yaklaşık on yıl önce yürürlüğe giren 84 seri nolu KDV tebliğin uygulamasında karşılaşılan sorunların örneğin;
– SMİYB düzenleme veya kullanma fiili nedeniyle özel esasa tabi olan mükellefin özel esasa tabi olduğu dönemden önceki dönemlere ilişkin iade talebinde özel esasların mı genel esasların mı uygulanacağı,
– Gerçekten mal ve hizmet alımı yapan bir mükellefin mal ve hizmet alımını yaptığı birinci ve ikinci alt mükelleflerin SMİYB düzenleme veya kullanma dolayısıyla hakkında rapor veya tespit olduğunu bilmesi pek olanaklı değildir. Bu nedenle mal ve hizmet alımının gerçek olduğunu ispat edebilen mükelleflerin genel esaslara tabi olması,
– İnceleme elemanlarının iş yükü de göz önüne alındığında Yeminli mali müşavirleri olumlu rapor düzenleyebilme yetkisi verilmesi,
– Olumsuz tespit sayılan nedenlerin sınırlandırılması
Ve benzeri hususlarının açıklandığı veya yer aldığı ve idare aleyhine mükellef lehine sonuçlanan ve müstakar hale gelen yargı kararlarını da dikkate alan yeni bir düzenleme yapılması uygulamada karşılaşılan sorunları azaltacaktır.
