T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü
Sayı : B.13.2.SGK.0.10.04.00/73-031/811
Tarih: 01.08.2012
Konu : Kurum alacaklarının terkini ve zamanaşımı
| SGK Genelgesi 2018/32 – 2012/27 sayılı Genelgede Değişiklik |
GENELGE
2012/27
1- Genel Açıklamalar
16/5/2006 tarihli ve 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde; “Kurum yararının bulunması halinde; yılı merkezi yönetim bütçe kanununda gösterilen miktara kadar olan hak ve alacakların terkinine karar vermek, …” Yönetim Kurulumuzun görevleri arasında sayılmıştır. Bu doğrultuda, Yönetim Kurulumuzun 9/4/2010 tarihli ve 2010/69 sayılı kararı ile her bir işyeri bazında ayrı ayrı olmak üzere, 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkarılan işyerlerine ilişkin olup,
1) Yılı merkezi yönetim bütçe kanununda gösterilen miktara kadar olan, zamanaşımına uğramış veya tahsili imkansız hale gelmiş sigorta primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve bunların tahsili için yapılan masraflar toplamından oluşan,
2) Zamanaşımına uğramamış olmakla birlikte tahsili için yapılacak giderlerin alacaktan fazla olduğu anlaşılan sigorta primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı toplamı 20 TL’ye (20 TL dahil) kadar olan,
Kurum alacaklarının terkini için sosyal güvenlik il müdürlüklerine yetki verilmesine karar verilmiştir.
Diğer taraftan, 21/12/2011 tarihli ve 6260 sayılı 2012 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun “Çeşitli Kanunlara Göre Bütçe Kanununda Gösterilmesi Gereken Parasal Sınırlara Ait Cetvel” bölümünün (ğ) bendinde; 5502 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasına göre Kurumun hak ve alacaklarının terkin tutarı, 330,00 TL olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla Yönetim Kurulumuzca alınan Kararın (1) numaralı maddesinin uygulanması ile ilgili olarak 2012 yılı içinde 330,00 TL, takip eden yıllarda ise anılan cetvelde ilgili yıllar için belirlenmiş olan tutar esas alınacaktır.
Ayrıca 6111 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin beşinci fıkrasında, “5510 sayılı Kanun kapsamından çıkarılan işyerlerine ilişkin olup işyerine ait borcun tamamının ödeme süresi 31/12/2010 veya önceki bir tarihe ilişkin olduğu halde ödenmemiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ve idari para cezası asılları toplamı 50 lirayı aşmayan alacaklar ile tutarına bakılmaksızın bu alacaklara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’ilerinin ve aslı ödenmiş olan fer’i alacaklardan tutarı 100 lirayı aşmayanların tahsilinden vazgeçilir.” hükmü yer almaktadır.
Buna göre, gerek Yönetim Kurulumuzca alınan 2010/69 sayılı Karara ve 6111 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin beşinci fıkrasına istinaden yapılacak olan sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası alacaklarının terkin işlemleri, gerekse takip ve tahsil görevi Kurumumuza verilmiş olan diğer kamu alacaklarının (işsizlik sigortası primi, eğitime katkı payı, özel işlem vergisi ve damga vergisi alacaklarının) terkin işlemleri ile ilgili olarak yapılacak işlemler aşağıda açıklanmıştır.
2- Sigorta Primi, İşsizlik Sigortası Primi ve İdari Para Cezası Alacaklarının Terkini
Sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası alacaklarının terkin edilip edilemeyeceği, 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkartılmış olan işyerlerinden kaynaklanan borçların ödeme vadesinin 31/12/2010 tarihinden önce veya sonra olduğuna bakılarak belirlenecektir.
2.1- Ödeme vadesi 31/12/2010 veya önceki bir tarihte sona ermiş olan alacaklar yönünden terkin işlemleri
Ödeme vadesi 31/12/2010 veya önceki bir tarihte sona ermiş olan sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası alacaklarının terkin edilip edilemeyeceği hususu, 6111 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin beşinci fıkrasında veya Yönetim Kurulumuzca alınan 2010/69 sayılı Kararda belirtilen şartların oluşup oluşmadığına bakılarak tespit edilecektir.
Buna göre, ödeme vadesi 31/12/2010 veya önceki bir tarihte sona ermiş olan alacakların;
a) 6111 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin beşinci fıkrasına istinaden terkin edilebilmesi için,
– İşyerinin 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkartılmış olması,
– İşyerinden kaynaklanan alacakların tamamının ödeme vadesinin 31/12/2010 veya önceki bir tarihte sona ermiş olması,
-Ödeme vadesi 1/1/2011 tarihinden sonraki sürelere tekabül eden borcun bulunmaması,
-Sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası alacak aslı toplamının 50,00 TL’yi (bu tutara bağlı fer’i alacağın miktarına bakılmayacaktır) ve aslı ödenmiş olan fer’i alacak olması halinde 100 TL’yi aşmaması,
b) Yönetim Kurulumuzca alınan 2010/69 sayılı Kararın 1 inci maddesine istinaden terkin edilebilmesi için,
– İşyerinin 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkartılmış olması,
-Alacakların zamanaşımına uğramış olması veya tahsilinin imkansız hale gelmiş
olması,
-Sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası alacak aslı, bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı ve bunların tahsili için yapılan masraflar toplamının, terkin işleminin yapılacağı tarih itibariyle, yılı merkezi yönetim bütçe kanununda gösterilen miktarda veya bu miktarın altında olması,
c) Yönetim Kurulumuzca alınan 2010/69 sayılı Kararın 2 nci maddesine istinaden terkin edilebilmesi için,
– İşyerinin 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkartılmış olması,
– Zamanaşımına uğramamış olmakla birlikte, tahsili için yapılacak giderlerin alacaktan fazla olduğu anlaşılan sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası alacak aslı ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı toplamının, terkin tarihi itibariyle 20,00 TL veya bu miktarın altında olması,
gerekmektedir.
Dolayısıyla, ödeme vadesi 31/12/2010 veya önceki bir tarihte sona ermiş olan sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası alacaklarının terkin edilebilmesi için yukarıda öngörülen üç durumdan birinin gerçekleşmiş olması icap etmektedir.
Örnek 1- 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkartılmış olan bir işyerinin, 14/2/2012 tarihi itibariyle, 2008/Ekim ve Kasım aylarına ilişkin 40,00 TL sigorta prim aslı ile 16,00 TL gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun ve 4,00 TL işsizlik sigortası prim aslı ile 1,60 TL gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunduğu varsayıldığında,
– Söz konusu işyerinin 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkartılmış olması,
– Alacakların ödeme vadesinin 31/12/2010 tarihinden önce sona ermiş olması,
-1/1/2011 tarihinden sonraki sürelere ilişkin borcun bulunmaması,
– Alacak aslı toplamının 50,00 TL’nin altında olması,
nedeniyle söz konusu alacaklar, zamanaşımına uğrayıp uğramadığı üzerinde durulmaksızın 6111 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin beşinci fıkrasına göre terkin edilecektir.
Örnek 2- 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkartılmış olan bir işyerinin, 21/2/2012 tarihi itibariyle, 2004/Şubat ayına ilişkin 55,00 TL sigorta prim aslı ile 130,00 TL gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun, 10,00 TL işsizlik sigortası prim aslı ile 24,00 TL gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun ve 10/3/2004 tarihi itibariyle tebliğ edilmiş 20,00 TL idari para cezası aslı ile 48,00 TL gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunduğu varsayıldığında,
– Söz konusu işyerinin 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkartılmış olması,
– Alacakların tamamının zamanaşımına uğramış olması,
– Alacak aslı ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı toplamının 2012 yılı için 330,00 TL’nin altında (55,00 + 130,00 + 10,00 + 24,00 + 20,00 + 48,00 = 287,00 TL) olması,
nedeniyle söz konusu alacaklar, Yönetim Kurulumuzca alınan 2010/69 sayılı Kararın 1 inci maddesi uyarınca terkin edilecektir.
2.2- Ödeme vadesi 31/12/2010 tarihinden sonra sona ermiş alacaklar yönünden terkin işlemleri
Ödeme vadesi 31/12/2010 tarihinden sonra sona ermiş olan sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası alacaklarının terkin edilip edilemeyeceği hususu, Yönetim Kurulumuzca alınan 2010/69 sayılı Kararda belirtilen şartların oluşup oluşmadığına bakılarak tespit edilecektir.
Buna göre, ödeme vadesi 31/12/2010 tarihinden sonra sona ermiş olan alacakların; a) Yönetim Kurulumuzca alınan 2010/69 sayılı Kararın 1 inci maddesi uyarınca terkin edilebilmesi için;
– İşyerinin 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkartılmış olması,
– Alacakların zamanaşımına uğramış olması veya tahsilinin imkansız hale gelmiş olması,
– Sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası alacak aslı ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı ile bunların tahsili için yapılan masraflar toplamının, terkinin yapılacağı tarih itibariyle, yılı merkezi yönetim bütçe kanununda gösterilen miktarda veya bu miktarın altında olması,
b) Yönetim Kurulumuzca alınan 2010/69 sayılı Kararın 2 nci maddesi uyarınca terkin edilebilmesi için;
– İşyerinin 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkartılmış olması,
– Zamanaşımına uğramamış olmakla birlikte, tahsili için yapılacak giderlerin alacaktan fazla olduğu anlaşılan sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası alacak aslı ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı toplamının terkin tarihi itibariyle 20,00 TL veya bu miktarın altında olması,
gerekmektedir.
Dolayısıyla, ödeme vadesi 31/12/2010 tarihinden sonra sona ermiş olan alacakların terkin edilebilmesi için, yukarıda öngörülen iki durumdan birinin gerçekleşmiş olması gerekmektedir.
2.3- Ödeme vadesi hem 31/12/2010 tarihinden önce hem de 31/12/2010 tarihinden sonra sona ermiş alacaklar yönünden terkin işlemleri
Aynı işyerinde ödeme vadesi hem 31/12/2010 tarihinden önce, hem de 31/12/2010 tarihinden sonra sona eren sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası alacaklarının bulunması halinde, bu alacakların terkin edilip edilemeyeceği Yönetim Kurulumuzca alınan 2010/69 sayılı Kararda belirtilen şartların oluşup oluşmadığına bakılarak 2.2 nolu bölümde belirtildiği şekilde yapılacaktır.
2.4- Terkin Yetkisi
Yönetim Kurulumuzun 9/4/2010 tarihli ve 2010/69 kararı ile Kurum alacaklarının terkin yetkisi sosyal güvenlik il müdürlüklerine verilmiştir.
Bu bağlamda, Yönetim Kurulumuzun kararına istinaden, sosyal güvenlik il müdürlüklerince terkin işlemlerine onay verilebilmesi için öncelikle, terkin edilecek Kurum alacakları sosyal güvenlik merkezlerince sosyal güvenlik il müdürlüklerine bildirilecek, sosyal güvenlik il müdürlüklerince uygun görülmesi halinde terkin işlemlerinin yapılması hususu sosyal güvenlik merkezlerine bildirilecektir.
Diğer taraftan, 6111 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin beşinci fıkrasına istinaden yapılacak terkin işlemleri yönünden, sosyal güvenlik il müdürlüklerince sosyal güvenlik merkezlerine herhangi bir yetki devrine gerek olmaksızın, söz konusu terkin işlemlerinin sosyal güvenlik merkezlerince yapılması mümkün bulunmaktadır.
2.5- Terkin edilen alacakların Sayıştay Başkanlığına bildirilmesi
Gerek Yönetim Kurulumuzca alınan 2010/69 sayılı Karar uyarınca, gerekse 6111 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca terkin edilen sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası alacaklarının Sayıştay Başkanlığına bildirilmesi gerekmektedir.
Dolayısıyla, sosyal güvenlik merkezlerince terkin edilen Kurumumuz alacakları, ilgili sosyal güvenlik il müdürlüğüne, ilgili sosyal güvenlik il müdürlüğünce de her yılın Aralık ayında Sayıştay Başkanlığına Ek-1’de yer alan yazı ile bildirilecektir.
3- Eğitime Katkı Payı, Özel İşlem Vergisi ve Damga Vergisi Alacaklarının Terkini
Eğitime katkı payı, özel işlem vergisi, damga vergisi ve bunlara ilişkin gecikme zammı borçlarının terkinine ilişkin işlemler 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri doğrultusunda yürütülecektir.
Bu bağlamda, zamanaşımına uğramış veya zamanaşımına uğramamış olmakla birlikte tahsili imkansız veya alacağın tahsili için yapılacak giderlerin alacaktan fazla olduğu anlaşılan eğitime katkı payı, özel işlem vergisi ve damga vergisi borçları aşağıda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde terkin edilebilecektir.
3.1- 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkarılmış işyeri dosyalarında mevcut eğitime katkı payı, özel işlem vergisi ve damga vergisi alacaklarının zamanaşımı nedeniyle terkini
6183 sayılı Kanunun 102 nci maddesinde, amme alacağının, vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren beş yıl içinde tahsil edilememesi halinde zamanaşımına uğrayacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu nedenle, eğitime katkı payı, özel işlem vergisi ve damga vergisi borçları, yasal ödeme süresinin sona erdiği tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren beş yıllık süre içinde tahsil edilemediği takdirde zamanaşımına uğramış olacaktır.
Örnek 3- (A) Limited Şirketinin 16/3/2002 tarihinde Kurumumuza vermiş olduğu prim belgelerinden dolayı tahakkuk etmiş eğitime katkı payı ve özel işlem vergisi borçlarının ödeme vadesi 31/3/2002 tarihinde sona erdiğinden, söz konusu alacaklar 31/12/2007 tarihinde zamanaşımına uğramış olacaktır.
5345 sayılı Gelir İdaresi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin (o) bendinde, “Terkini gereken vergiler ile tahsili zamanaşımına uğrayan Hazine alacaklarının kanunlar gereğince terkin edilmesiyle ilgili işlemlerin yerine getirilmesini sağlamak” Gelir İdaresi Başkanlığının görevleri arasında sayılmıştır.
Bu itibarla, zamanaşımına uğramış eğitime katkı payı, özel işlem vergisi ve damga vergisi borçlarının terkin edilebilmesi için, söz konusu alacaklara ilişkin Ek-2’de yer alan yazının 1 asıl 2 suret olarak tanzim edilerek, Gelir İdaresi Başkanlığından terkin izni alınmak üzere, sosyal güvenlik merkezince ilgili sosyal güvenlik il müdürlüğüne bildirilmesi, sosyal güvenlik il müdürlüğünce de aylık periyotlarda Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü İşverenler Prim Daire Başkanlığına gönderilmesi gerekmektedir.
Gelir İdaresi Başkanlığınca terkin izni verilen zamanaşımına uğramış eğitime katkı payı, özel işlem vergisi, damga vergisi ve bunlara ilişkin gecikme zammı borçları, Kurumumuza bildirilmesini müteakip terkin işlemi yapılmak üzere sosyal güvenlik il müdürlüklerine, sosyal güvenlik il müdürlüklerince de sosyal güvenlik merkezlerine bildirilecektir.
Diğer taraftan, zamanaşımına uğramış olması nedeniyle Gelir İdaresi Başkanlığınca terkin edilmesi uygun görülen damga vergisi, eğitime katkı payı ve özel işlem vergisi borçları ünitece terkin edilmesinin ardından her yılın Aralık ayında ilgili sosyal güvenlik il müdürlüğünce Ek-3’de yer alan yazı ile Sayıştay Başkanlığına bildirilecektir.
3.2- 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkarılmış işyeri dosyalarında mevcut eğitime katkı payı, özel işlem vergisi ve damga vergisi alacaklarının zamanaşımına uğramamış olmasına rağmen, tahsil imkansızlığı veya alacağın tahsili için yapılacak giderlerin alacaktan fazla olması nedeniyle terkini
6183 sayılı Kanunun “Tahsil imkansızlığı sebebiyle terkin” başlıklı 106 ncı maddesinde, ”Yapılacak takip sonunda tahsili imkansız veya tahsili için yapılacak giderlerin alacaktan fazla bulunduğu anlaşılan ve 213 sayılı Kanun kapsamına giren amme alacaklarında 10 Türk Lirasına (10 Türk Lirası dahil), diğer amme alacaklarında 20 Türk Lirasına (20 Türk Lirası dahil) kadar amme alacakları, amme idarelerinde terkin yetkisini haiz olanlar tarafından tahsil zamanaşımı süresi beklenilmeksizin terkin olunabilir. Bakanlar Kurulu, bu tutarları topluca veya ayrı ayrı on katına kadar artırmaya yetkilidir.
Maliye ve Gümrük Bakanı, yukarıdaki fıkra hükmüne göre terkin edilecek amme alacağının miktarını belirlemeye yetkilidir.
Terkin selahiyetini haiz olanlar bu selahiyetlerin tamamını veya bir kısmını mahalli makamlara bırakabilirler.”
hükmü yer almaktadır.
6183 sayılı Kanunda yer alan bu hükme istinaden, 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkarılmış işyeri dosyalarında mevcut eğitime katkı payı, özel işlem vergisi ve damga vergisi borçları ile bunlara ilişkin gecikme zammı toplamının her bir alacak türü ve dönemi itibariyle 10,00 TL veya altında olması ve yapılacak takip sonunda söz konusu alacakların tahsilinin imkansız veya tahsili için yapılacak giderlerin alacaktan fazla olduğunun anlaşılması halinde, söz konusu alacaklar ilgili ünitece terkin edilecektir.
Örnek 4- (D) Anonim Şirketinin Kurumumuza vermiş olduğu prim belgelerinden dolayı tahakkuk etmiş damga vergisi borçlarının,
Dönemi Borç aslı Gecikme zammı Toplam 2007/3 1,53 1,47 3,00 TL
2007/4 4,09 3,83 7,92 TL
şeklinde olduğu varsayıldığında, her bir alacak türü ve dönem itibariyle borç aslı ve
gecikme zammı toplamının 10,00 TL’nin altında olduğu göz önüne alınarak, bahse konu
işyerinin 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkarılmış olması ve söz konusu alacakların tahsili için yapılacak giderlerin alacaktan fazla olması nedeniyle, söz konusu alacaklar ilgili ünitece terkin edilebilecektir.
Tahsil imkansızlığı veya alacağın tahsili için yapılacak giderlerin alacaktan fazla olması nedeniyle ilgili Ünitece terkin edilen eğitime katkı payı, özel işlem vergisi ve damga vergisi alacaklarının Gelir İdaresi Başkanlığına bildirilmesine gerek bulunmadığından, bahse konu alacakların terkinine ilişkin bilgilerin Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü İşverenler Prim Daire Başkanlığına bildirilmesine de gerek bulunmamaktadır. Ancak, terkin edilen alacaklara ilişkin bilgilerin Sayıştay Başkanlığına bildirilmesi gerektiğinden, terkin edilen alacakları gösterir bilgiler ilgili sosyal güvenlik il müdürlüğünce her yılın Aralık ayında Ek-3’de yer alan yazı ile Sayıştay Başkanlığına bildirilecektir.
4- Sigorta Primi ve İşsizlik Sigortası Primlerinde Zamanaşımı Zamanaşımı süresi, işverenlerce kendiliğinden düzenlenen ve yasal süresi içinde Kuruma verilen veya yasal süresi dışında verilmekle birlikte incelemeye sevk edilmeksizin işleme konulan aylık sigorta primleri bildirgelerinden/aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden primler için ayrı, mahkeme kararlarına, denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan tespitlere ya da kamu kurum ve kuruluşlarından alınan yazılara istinaden düzenlenen aylık sigorta primleri bildirgelerinden/aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden primler için ayrı hesaplanacaktır.
Diğer taraftan, 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun “İşsizlik sigortası primleri ile sosyal güvenlik primlerine ilişkin hükümler” başlıklı 49 uncu maddesindeki, “İşsizlik sigortası primleri ile ilgili olarak; 5510 sayılı Kanunun 80, 82, 86, 88, 89, 90, 91, 93 ve 100 üncü madde hükümleri uygulanır. ” hükmüne istinaden, işsizlik sigortası primleri hakkında da sigorta primlerinin tabi olduğu zamanaşımı hükümleri dikkate alınacaktır.
4.1- İşverenlerce kendiliğinden düzenlenen ve yasal süresi içinde Kuruma verilen veya yasal süresi dışında verilmekle birlikte incelemeye sevk edilmeksizin işleme alınan prim belgelerinden dolayı tahakkuk eden sigorta primi ve işsizlik sigortası primlerinin tahsilinde dikkate alınacak zamanaşımı süresi
a) Ödeme vadesi 30/9/2008 veya öncesinde sona eren prim alacakları yönünden İşverenlerce kendiliğinden düzenlenen ve yasal süresi içinde Kuruma verilen veya yasal süresi dışında verilmekle birlikte incelemeye sevk edilmeksizin işleme alınan aylık sigorta primleri bildirgelerinden/aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden ve ödeme vadesi 7/12/1993 ve öncesinde sona eren primler yönünden dikkate alınacak zamanaşımı süresi, söz konusu dönemde 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununda sigorta primlerinin zamanaşımı ile ilgili özel bir düzenlemenin bulunmaması nedeniyle genel hükümlere tabi bulunmaktadır. Dolayısıyla, ödeme vadesi 7/12/1993 ve öncesinde sona eren alacakların zamanaşımı süresi 22/4/1926 tarihli ve 818 sayılı Borçlar Kanunundaki hükümlere göre hesaplanacaktır.
506 sayılı Kanunun mülga 80 inci maddesinin 3917 sayılı Kanunla 8/12/1993 tarihi itibariyle değiştirilmesi ile birlikte, Kurumumuzun süresi içinde ödenmeyen prim ve diğer alacakları yönünden 8/12/1993 tarihinden itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerinin uygulamasına geçilmiş ve ödeme vadesi 8/12/1993 ve sonrasında sona eren Kurum alacakları, 6183 sayılı Kanunun 102 nci maddesinde öngörülen zamanaşımı hükümlerine tabi tutulmuştur.
Ancak, 506 sayılı Kanunun mülga 80 inci maddesinde 6/7/2004 tarihinde yürürlüğe giren 5198 sayılı Kanunla yapılan değişiklik ile 6183 sayılı Kanunun 102 nci maddesi hükmünün uygulanması hariç tutulmuş ve bu nedenle Kurum alacaklarının zamanaşımı süresinin hesaplanmasında 6183 sayılı Kanun hükümlerinin dikkate alınmasına ilişkin uygulamaya ödeme vadesi 5/7/2004 tarihi itibariyle sona eren alacaklarla birlikte son verilmiştir.
Dolayısıyla, 5198 sayılı Kanun ile 506 sayılı Kanunun mülga 80 inci maddesinde yapılan düzenleme ile birlikte ödeme vadesi 6/7/2004 ila 30/9/2008 tarihleri arasında sona eren alacakların zamanaşımı süresi yönünden, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununda herhangi bir düzenlemenin bulunmaması nedeniyle yine genel hükümlerde yer alan, başka bir ifade ile Borçlar Kanunundaki zamanaşımı süreleri uygulanır hale gelmiştir.
818 sayılı Borçlar Kanununda zamanaşımı ile ilgili olarak,
128 inci maddesinde, “Müruru zaman alacağın muaccel olduğu zamandan başlar, alacağın muacceliyeti bir ihbar vukuuna tabi ise müruru zaman bu haberin verilebileceği günden itibaren cereyan eder.”
130 uncu maddesinde, “Müddetlerin hesabında müruru zamanın başladığı gün nazarı itibare alınmaz ve müruru zaman ancak müddetin son günü kullanılmaksızın geçtiği surette vaki olmuş olur.”
6183 sayılı Kanunun 102 nci maddesinin birinci fıkrasında ise, “Amme alacağı, vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar. Para cezalarına ait hususi kanunlarındaki zamanaşımı hükümleri mahfuzdur.”
hükümleri yer almaktadır.
Buna göre, ödeme vadesi 30/9/2008 veya öncesinde sona eren sigorta primi ve işsizlik sigortası primlerinin zamanaşımı süresi, ödeme vadesi;
– 7/12/1993 ve öncesinde sona eren alacaklar için, Borçlar Kanunu hükümlerine istinaden, ödeme süresinin sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren on yıl,
– 8/12/1993 ila 5/7/2004 tarihleri arasında sona eren alacaklar için, 6183 sayılı Kanun hükümlerine istinaden, alacağın ödeme süresinin sona erdiği tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren beş yıl,
– 6/7/2004 ila 30/9/2008 tarihleri arasında sona eren alacaklar için, Borçlar Kanunu hükümlerine istinaden, ödeme süresinin sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren on yıl,
olarak dikkate alınacaktır.
Örnek 5- Özel nitelikteki işyeri işverenlerince 2002/Ağustos ayına ilişkin yasal süresi içinde düzenlenen aylık sigorta primleri bildirgelerinden dolayı tahakkuk eden primlerin ödeme süresi 30/9/2002 tarihinde sona ermektedir. Ödeme süresi 30/9/2002 tarihi itibariyle sona eren alacaklar, 6183 sayılı Kanuna göre ödeme süresinin sona erdiği tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren beş yıllık zamanaşımı süresine tabi olduğundan, beş yıllık zamanaşımı süresi 1/1/2003 tarihinde başlayıp, zamanaşımını kesen veya durduran hallerin bulunmaması halinde 31/12/2007 tarihinde sona ermiş olacaktır.
Örnek 6- Özel nitelikteki işyeri işverenlerince 2005/Haziran ayına ilişkin yasal süresi içinde düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden primlerin ödeme süresi 31/7/2005 tarihinde sona ermektedir. Ödeme vadesi 31/7/2005 tarihi itibariyle sona eren alacak, Borçlar Kanununa göre ödeme süresinin sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren on yıllık zamanaşımı süresine tabi olduğundan, on yıllık zamanaşımı süresi, 1/8/2005 tarihinde başlayıp zamanaşımını kesen veya durduran hallerin bulunmaması halinde 31/7/2015 tarihinde sona erecektir.
b) Ödeme vadesi 1/10/2008 veya sonrasında sona eren prim alacakları yönünden
5510 sayılı Kanunun 93 üncü maddesinin,
İkinci fıkrasında; “Kurumun prim ve diğer alacakları ödeme süresinin dolduğu tarihi takip eden takvim yılı başından başlayarak on yıllık zamanaşımına tâbidir. … Bu alacaklar için 89 uncu madde gereğince hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı, 88 inci maddede belirtilen ödeme süresinin son gününü takip eden günden itibaren uygulanır.”