Veraset ve İntikal Vergisi İntifa Hakkı Sahibinin Kuru Mülkiyet Sahibi
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü
Sayı : 97895701-160[1-2012/5-1.4-4176]-855
Tarih : 14/06/2013
Konu : Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesinde İntifa Hakkı Sahibinin mi Kuru Mülkiyet Sahibinin mi Yaşının Dikkate Alınacağı ve verginin hesaplanmasında kullanılacak oran hk.
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, gayrimenkul üzerinde intifa hakkı olan annenizin 27/11/2011 tarihinde 89 yaşında vefat ettiğini, sizin de kuru mülkiyet sahibi olarak 59 yaşınızda olduğunuzu belirterek, veraset ve intikal vergisi beyannamesi verirken intifa hakkı sahibi olan annenizin yaşının mı yoksa kuru mülkiyet sahibi olarak sizin yaşınızın mı dikkate alınacağı, Vergi Usul Kanunu’nun 296’ncı maddesine göre hesaplamada kullanılacak oran hakkında Başkanlığımız görüşü sorulmaktadır.
7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu‘nun 1’inci maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye’de bulunan malların veraset yoluyla veya herhangi bir suretle ivazsız bir tarzda bir şahıstan diğer şahsa intikalinin veraset ve intikal vergisine tabi olduğu; aynı Kanunun 2’nci maddesinin (b) fıkrasında “Mal” tabirinin, mülkiyete konu olabilen menkul ve gayrimenkul şeylerle mameleke girebilen diğer bütün hakları ve alacakları ifade ettiği hükme bağlanmıştır.
Diğer taraftan, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 795’inci maddesinde, “İntifa hakkı, taşınırlarda zilyetliğin devri, alacaklarda alacağın devri, taşınmazlarda tapu kütüğüne tescil ile kurulur.
Taşınır ve taşınmazlarda intifa hakkının kazanılması ve tescilinde, aksine düzenleme olmadıkça mülkiyete ilişkin hükümler uygulanır.
Taşınmaz üzerindeki yasal intifa hakkı tapu kütüğüne tescil edilmemiş olsa bile, durumu bilenlere karşı ileri sürülebilir. Tescil edilmiş ise, herkese karşı ileri sürülebilir. ” hükmü yer almaktadır.
Bu hükümlere göre, başkasına ait eşya veya malvarlığı üzerinde belli bir kişiye kullanma ve yararlanma olanağı sağlayan bir sınırlı ayni hak olan ve iktisadi değer niteliğine sahip intifa hakkı, Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun 2’nci maddesinde tanımlanan mal kapsamına girmektedir.
Ayrıca intifa hakkı, Türk Medeni Kanunu’nun 797’nci maddesine göre şahsa bağlı bir hak olması nedeniyle sahibinin ölümü ile son bulmakta ve kuru mülkiyetle birleşmektedir. Diğer bir ifade ile intifa hakkı, sahibi öldüğü zaman mirasa dahil olmamakta, doğrudan kuru mülkiyet sahiplerine geçmektedir.
İntifa hakkı, üzerinde kurulduğu nesnede tam yararlanma hakkı sağlayan bir hak olduğundan, yaş ilerledikçe bu hakkı kullanma süresi azalmakta ve intifa hakkının değeri de azalmaktadır. İntifa hakkı sahibinin ölümü halinde ise intifa hakkı kuru mülkiyetle birleşmekte ve intifa hakkı sahibi bu hakkı elde eden kuru mülkiyet sahibi olmaktadır.
7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun 10’uncu maddesinde, veraset ve intikal vergisinin matrahı, intikal eden malların Vergi Usul Kanununa göre bulunan değerlere göre değerleneceği, (b) bendinde de gayrimenkullerin ticari işletmeye dahil olsun veya olmasın emlak vergisine esas olan değerle değerleneceği hükme bağlanmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 296’ncı maddesinde, “Tescile tabi bilumum hakların değeri, tesisleri sırasında tapu siciline kaydedilen bedeldir.
Tapu sicilinde bedeli gösterilmeyen haklarla birinci fıkranın dışında kalan bilumum haklar (Sınai ve edebi mülkiyet hakları ile imtiyazlar dahil) emsal bedelleriyle değerlenir.
Veraset yoluyla veya sair suretle ivazsız ve bedelsiz bir tarzda intikal eden intifa hakları aşağıdaki şekilde değerlenir:
- İntifa hakkı sahibinin yaşı intikal tarihinde yirmiyi doldurmamış olduğu takdirde gayrimenkulün emsal bedelinin onda yedisi intifa hakkının ve onda üçü çıplak mülkiyet hakkının değeri sayılır.
- İntifa hakkı sahibinin yaşı intikal tarihinde yirmiyi aşkın olduğu takdirde yukarıki bentte yazılı nispet, her tam on yıllık bir devre için çıplak mülkiyet hakkı onda bir artırılmak ve intifa hakkı onda bir indirilmek suretiyle değer tayin olunur.
- İntifa hakkı sahibinin yaşı intikal tarihinde yetmişi aşkın ise gayrimenkulün emsal bedelinin onda biri intifa hakkının ve onda dokuzu çıplak mülkiyet hakkının değeri sayılır.
- Sabit bir süre için tayin edilmiş olan intifa hakkını değeri yaş kaydı nazara alınmaksızın sürenin tam on yılı için gayrimenkul emsal bedelinin onda ikisi olarak hesaplanır.
- Ömür boyunca aylık gelir şeklinde vaki ivazsız intikallerde bu gelirin ödeneceği azami süreye göre baliğ olacağı miktar bulunarak intifa hakkı sahibinin ödemenin başladığı tarihteki yaşı elliyi aşmış ise elliden yukarı heryaş yılı için yirmide biri indirilmek suretiyle değeri tayin olunur. Ancak ömür boyunca aylık gelir, muayyen bir sermaye ödenerek tasfiye edilmiş ise bu sermaye aynen değer olarak kabul edilir.
- Hayat kaydıyla ödenen rant şeklinde vaki ivazsız intikallerde intifa hakkı sahibinin yaşı ödemenin başladığı tarihte kırkı aşmamış ise rantın bir yıllık tutarının yirmi katı değeri sayılır. İntifa hakkı sahibinin yaşı, ödemenin başladığı tarihte kırkı aşmış ise kırktan yukarı her tam on yıllık bir devre için yirmi katın dörtte biri indirilmek suretiyle rantın değeri takdir olunur. İntifa hakkı sahibinin yaşı, ödemenin başladığı tarihte yetmişi aşmış ise rantın değeri bir yıllık tutarıdır.” hükmü yer almaktadır.
Bu maddeye göre intikal tarihinde, intifa hakkının değerinin tespitinde intifa hakkı intikal eden kuru mülkiyet sahibinin (diğer bir deyişle yeni intifa hakkı sahibinin) yaşı dikkate alınacaktır. Buna göre, söz konusu olayda intifa hakkının intikali tarihinde 59 yaşında olan intifa hakkı sahibinin intifa hakkı değerinin tespitinde, anılan maddenin 2. bendinde yer alan “İntifa hakkı sahibinin yaşı intikal tarihinde yirmiyi aşkın olduğu takdirde yukarıdaki bentte yazılı nispet, her tam on yıllık bir devre için çıplak mülkiyet hakkı onda bir artırılmak ve intifa hakkı onda bir indirilmek suretiyle değer tayin olunur.”hükmüne göre işlem yapılması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.