Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelik
05 Eylül 2013 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 28756
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumundan:
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca bankalarca uyulması zorunlu olan sınırlamalarda ve standart oranların hesaplanmasında dikkate alınacak özkaynak ve konsolide özkaynak tutarlarının hesaplanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 44 ve 93 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte yer alan;
a) Banka: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankaları,
b) Borçlanma araçları: 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ve buna ilişkin mevzuatta düzenlenen borçlanma araçlarını,
c) Finansal kuruluş: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan finansal kuruluşları,
ç) Fon: Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunu,
d) Kanun: 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununu,
e) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunu,
f) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,
g)(Mülga:RG-23/10/2015-29511)(1)
ğ) Türkiye Muhasebe Standartları: Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından Türkiye Muhasebe Standardı ve Türkiye Finansal Raporlama Standardı adıyla yayımlanan muhasebe standartlarını
h) (Ek:RG-14/3/2018-30360)(4)TFRS 9: Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan TFRS 9 Finansal Araçlar Standardını
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Özkaynak Unsurları
Özkaynak
MADDE 4 – (1) Özkaynak; ana sermaye ve katkı sermaye toplamı üzerinden 9 uncu maddede belirtilen indirimlerin yapılması suretiyle hesaplanır.
Ana sermaye
MADDE 5 – (1) Ana sermaye, çekirdek sermaye ile ilave ana sermaye toplamından oluşur.
Çekirdek sermaye
MADDE 6 – (1) Çekirdek sermaye aşağıda sayılan kalemlerin toplamı üzerinden 9 uncu maddede belirtilen indirimlerin yapılması suretiyle bulunur.
a) Bankanın tasfiyesi halinde alacak hakkı açısından diğer tüm alacaklardan sonra gelen ödenmiş sermaye,
b) Hisse senedi ihraç primleri,
c)(Mülga:RG-23/10/2015-29511)(1)
ç) Yedek akçeler,
d) Türkiye Muhasebe Standartları uyarınca özkaynaklara yansıtılan kazançlar,
e) Dönem net kârı ile geçmiş yıllar kârı,
f)(Mülga:RG-23/10/2015-29511)(1)
g) İştirakler, bağlı ortaklıklar ve birlikte kontrol edilen ortaklıklardan bedelsiz olarak edinilen ve dönem karı içerisinde muhasebeleştirilmeyen hisseler.
(2) Yedek akçeler, bankaların 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve ilgili kanunlar ile ana sözleşmelerine göre ayırdıkları yedek akçelerin toplamından bilançoda yer alan net dönem zararı ile geçmiş yıllar zararı toplamının düşülmesi suretiyle hesaplanır.
(3) (Değişik:RG-20/1/2016-29599)(2) Türk Ticaret Kanununun 380 inci maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi kapsamında değerlendirilecek şekilde banka tarafından sağlanan finansman veya garanti karşılığında edinilen paylar ile pay sahiplerine kâr dağıtımını zorunlu kılan imtiyazlı paylara tekabül eden sermaye tutarı ve sermayenin mevzuata aykırı olarak artırıldığı tespit edilen kısmı birinci fıkranın (a) bendi kapsamında dikkate alınmaz.
(4) (Değişik:RG-23/10/2015-29511) (1) Birinci fıkranın (e) bendindeki tutarın belirlenmesinde, Kurum tarafından izin verildiği durumlarda izin verilen tutar, aksi durumda banka tarafından genel kurulda dağıtımına karar verileceği öngörülen veya genel kurulda dağıtımına karar verilen temettü tutarı dikkate alınmaz.
(5) (Mülga:RG-23/10/2015-29511) (1)
İlave ana sermaye
MADDE 7 – (1) (Değişik:RG-20/1/2016-29599)(2) İlave ana sermaye, aşağıda sayılan kalemlerin toplamı üzerinden 9 uncu maddede belirtilen indirimlerin yapılması suretiyle bulunur:
a) Dağıtılmayan kar paylarının ileriki dönemlerde dağıtılmasını zorunlu kılanlar hariç olmak üzere, çekirdek sermayeye dahil edilmeyen imtiyazlı paylara tekabül eden sermaye tutarı,
b) (a) bendinde yer alan paylara ilişkin ihraç primleri,
c) Banka yönetim kurulunun ikinci fıkradaki şartları taşıdıklarını teyit eden yazılı beyanı ile birlikte yapacağı başvuru üzerine Kurumca uygun görülen borçlanma araçları ve bunlara ilişkin ihraç primleri.
(2) İlave ana sermaye hesaplamasına dahil edilecek borçlanma araçlarının aşağıdaki şartları taşıması gerekmektedir.
a) Banka tarafından ihraç edilmiş, Sermaye Piyasası Kurulunca kayda alınmış ve bedeli nakit olarak tamamen tahsil edilmiş olmalıdır.
b) Bankanın tasfiyesi halinde; sahibine alacak hakkını mevduat sahipleri, diğer alacaklılar ve katkı sermaye hesaplamasına dahil edilen borçlanma araçlarından sonra tahsil etme yetkisi vermelidir.
c) (b) bendindeki şartın ihlalini doğuracak nitelikte hiç bir türev işlem ve sözleşmeyle ilişkilendirilmemiş ya da herhangi bir şekil ve surette doğrudan ya da dolaylı olarak teminata bağlanmamış olmalıdır.
ç) Vadesi olmamalı ve temettü veya faiz artırımı gibi geri ödemeyi teşvik edecek herhangi bir unsur içermemelidir.
d) Geri ödeme opsiyonunun bulunması halinde, bu opsiyon Kurumdan onay alınmak kaydıyla en erken ihraçtan beş yıl sonra kullanabilmelidir. Kurum tarafından verilecek onaylarda:
1) Bankanın opsiyonu kullanacağına dair bir piyasa beklentisi yaratmaması,
2) Borçlanma aracının aynı veya daha kaliteli bir borçlanma aracı ile değiştirilmesi ve bu değişimin bankanın faaliyetlerini sürdürmesinde kısıtlayıcı bir etkisinin olmaması veya
3) (Değişik:RG-23/10/2015-29511) (1) Bankanın özkaynaklarının opsiyon kullanıldıktan sonra, Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik ve 5/11/2013 tarihli ve 28812 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sermaye Koruma ve Döngüsel Sermaye Tamponlarına İlişkin Yönetmelik çerçevesinde hesaplanan sermaye yükümlülüğü ile bankaların içsel sermaye yeterliliği değerlendirme süreci sonucunda ortaya çıkan sermaye yükümlülüğünden yüksek olanın veya Kurul tarafından daha yüksek bir sermaye yükümlülüğü belirlenmiş ise bunun üzerinde olması
koşulları aranır. Vergi kanunları ve diğer düzenlemelerde önemli değişikliklerin olması halinde, Kurumun onayının alınması ve yukarıdaki diğer şartların karşılanması kaydıyla beş yıllık süre beklenmeksizin geri ödeme opsiyonu kullanılabilir.
e)(Değişik:RG-23/10/2015-29511)(1)Anaparanın geri ödenmesi Kurumun onayına bağlı olmalıdır. Kurum tarafından verilecek onaylarda (d) bendinde belirtilen koşullar aranır.
f) Bankanın faiz ve temettü ödemelerinin iptali konusunda yetkisi olmalı ve bu yetkiyi kullanması halinde, sözleşmede belirlenmiş olan tutar ile ödememe durumu da dahil olmak üzere yaptığı ödeme tutarı arasındaki farkı sonraki dönemlerde de ödeme zorunluluğu olmamalıdır. Ödemelerin iptali temerrüde düşme olarak değerlendirilmemeli, bankanın iptal edilen ödemeler üzerinde serbest kullanım hakkı olmalı ve iptalin pay sahiplerine yapılacak ödemeler hariç olmak üzere bankayı kısıtlayıcı herhangi bir etkisi bulunmamalıdır.
g) Temettü veya faiz ödemeleri temettü dağıtımının yapılabileceği kalemlerden karşılanmalıdır.
ğ) Temettü veya faiz ödemeleri bankanın kredi değerliliği ile ilişkilendirilmemelidir.
h) Banka veya bankanın kontrol ettiği veya önemli etkinliğe sahip olduğu ortaklıklar tarafından satın alınmamalı, bunlara temlik edilmemeli ve satın alımı banka tarafından doğrudan ya da dolaylı olarak finanse edilmemelidir.
ı) Yeni bir özkaynak kaleminin ihracını zorlaştırıcı özellikler taşımamalıdır.
i)(Değişik:RG-23/10/2015-29511)(1) Bankanın çekirdek sermaye yeterliliği oranının veya konsolide çekirdek sermaye yeterliliği oranının yüzde 5,125’in altına düşmesi halinde, banka bu borçlanma araçlarının değerini azaltma veya hisse senedine dönüştürme yetkisine sahip olmalıdır. Bu durumun gerçekleşmesi halinde banka derhal Kurumu bilgilendirir. Bankanın çekirdek sermaye yeterliliği oranını veya konsolide çekirdek sermaye yeterliliği oranını en az yüzde 5,125 düzeyine ulaşmasını sağlayacak kadar bir tutar, değeri azaltımı veya hisse senedine dönüştürme işlemine konu edilmelidir. Değer azaltımının sonucunda;
1) Bankanın tasfiyesi halinde, borçlanma aracını elinde bulunduranların alacak tutarı azaltılabilmeli,
2) Geri ödeme opsiyonunun kullanılması halinde ödenecek tutarı azaltılabilmeli,
3) Temettü veya faiz ödemeleri kısmen ya da tamamen iptal edilebilmelidir.
j) (Değişik:RG-23/10/2015-29511)(1)Maruz kaldığı zararlar nedeniyle Kanunun 71 inci maddesi çerçevesinde bankanın faaliyet izninin kaldırılması veya Fona devredilmesi ihtimalinin belirmesi halinde; Kurulun bu yönde alacağı karara istinaden söz konusu zarara mahsuben kayıtlardan silinebilmeli veya hisse senedine dönüştürülebilmelidir.
k)(Değişik:RG-23/10/2015-29511)(1)Doğrudan bankanın kendisi veya konsolidasyon kapsamındaki bir kuruluş tarafından ihraç edilmemesi halinde, ihraçtan elde edilen tutarlar herhangi bir sınırlamaya tabi olmaksızın bu fıkrada sayılan şartları taşıyacak şekilde bankaya veya konsolidasyon kapsamındaki kuruluşa derhal aktarılmalıdır.
(3) Banka yönetim kurulunun ikinci fıkranın (a) bendinde yer alan ihraç edilmiş ve Sermaye Piyasası Kurulunca kayda alınmış olma şartları hariç olmak üzere, fıkradaki diğer tüm şartları taşıdıklarını teyit eden yazılı beyanı ile birlikte yapacağı başvuru üzerine Kurumca uygun görülen krediler de ilave ana sermaye hesaplamasına dahil edilecek borçlanma araçları olarak dikkate alınır.
(4) (Değişik:RG-23/10/2015-29511)(1) Birinci ve üçüncü fıkra kapsamında Kuruma yapılacak başvurularda, kredi sözleşmesinin aslı veya noter onaylı örneği veya borçlanma aracının Sermaye Piyasası Kurulunca kayda alınma yazısı ve metni ibraz edilir. Kredi sözleşmesinin henüz imzalanmamış olması halinde sözleşme taslağı Kuruma ibraz edilir.
(5) (Değişik:RG-23/10/2015-29511)(1) Dördüncü fıkra uyarınca kredi sözleşme taslağının verildiği hallerde, sözleşme taslağı hükümleriyle, imzalanan sözleşme hükümleri arasında farklılık bulunması veya ibraz edilen borçlanma aracı metninde değişiklik yapılması halinde, söz konusu farklılıkların veya değişikliklerin kullanılan kredinin veya borçlanma aracının ilave ana sermaye unsuru olma niteliğini ortadan kaldırmadığına ilişkin banka yönetim kurulunun yazılı beyanının, sözleşmenin imzalandığı veya borçlanma aracının ihraç edildiği tarihi izleyen beş iş günü içinde Kuruma ibraz edilmesi zorunludur. Kurumca aksi görüş belirtilmedikçe alınan kredi veya borçlanma aracı ilave ana sermaye hesaplamasına dahil edilir.
(6) Uygulanacak faiz oranlarının kredi sözleşmesinde veya borçlanma aracının izahnamesinde açık bir şekilde belirlenmemesi ya da faiz oranının benzer kredilere veya borçlanma araçlarına göre aşırı ölçüde yüksek olması halinde, kredinin veya borçlanma aracının ilave ana sermaye hesaplamasına dahil edilmesine Kurumca izin verilmeyebilir.
(7) (Değişik:RG-23/10/2015-29511)(1) Kurumca uygun görülen borçlanma araçları ile krediler, banka kayıtlarına intikal tarihi itibarıyla ilave ana sermaye hesaplamalarına dahil edilir ve Kanunun 71 inci maddesinin uygulanmasında bankanın yükümlülükleri arasında dikkate alınmaz.
(8) Kurum ikinci fıkrada belirtilen şartlara ek olarak her bir borçlanma aracı için ilave şartlar getirebilir.
(9) (Ek:RG-6/9/2014-29111) İlave ana sermaye hesaplamasına dahil edilecek borçlanma araçlarının değerlerinin azaltılmasına/kayıtlardan silinmesine veya hisse senedine dönüştürülmesine ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.