İndirimli Teminat Uygulaması Sertifikası
Dr. Murat KOÇ
Yeminli Mali Müşavir
muratkoc2005@gmail.com
Giriş
Katma Değer Vergisi’nin bugüne kadar yayımlanmış olan 123 adet tebliğ 26.04.2014 tarih ve 28983 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği ile tek bir tebliğde toplanmış 01 Mayıs 2014 tarihinden geçerli olma üzere yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
Bu tebliğde KDV Uygulamasına yönelik olarak eskiden var olan uygulamalardan bazılarında değişikliler yapılması yoluna gidilmiş, bazıları kaldırılmış ve bazıları da olduğu gibi korunmuş bulunmaktadır. Tebliğde değişikliğe uğrayan uygulamalardan bir tanesi İndirimli Teminat Uygulaması’dır. Bu çalışmamızda indirimli teminat uygulama sisteminde yeni uygulama konulan “İndirimli Teminat Uygulama Sertifikası Sistemi” açıklanmaya çalışılmıştır.
İndirimli Teminat Uygulama Sistemi Nedir?
KDV Kanununda yer alan istisna hükümlerine istinaden mükelleflerin iade hakları ortaya çıkabilmektedir.
Mükelleflerin, belli sınırı aşan ve işlem türü itibarıyla YMM raporu veya vergi inceleme raporuna bağlanan katma değer vergisi iadelerinde, henüz YMM raporu ibraz edilmeden veya vergi incelemesi yapılmadan teminat gösterilmesi halinde iade yapılmaktadır. Gösterilen bu teminat, iadeye konu işlem türüne göre vergi inceleme raporu veya YMM raporuna dayanılarak çözülmektedir.
Teminat uygulamasında asıl olan iadesi alınacak vergi tutarının %100’ü tutarında teminat alınmasıdır. Ancak çeşitli sektör ve mükellef grupları itibari ile %100 teminat uygulaması yerine değiştirilmiş teminat oranlaması uygulaması da getirilebilmektedir. Mevzuatımızda üç çeşit teminattan söz edebiliriz. Bunlar;
- Normal teminat,
- İndirimli Teminat (%4 olarak belirlenen %8 olarak belirlenen) teminat,
- Yükseltilmiş teminat,
Bu kapsamda 84 Nolu KDV Genel Tebliği’nde “İndirimli Teminat Uygulaması” düzenlenmiş bulunmakta idi. İndirimli teminat uygulamasının yasal dayanağı; Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliği’nin “Geri Verilecek Paralar” başlıklı 52’inci maddesinin 3/c. bendi ile KDV iadelerinde mükellef grupları itibariyle teminat miktarının sıfıra kadar indirilmesi hususunda verilen yetkiye dayanmaktadır.
İndirimli teminat uygulaması Katma Değer Vergisi Uygulama Genel Tebliği’nde de düzenlenmiş olup, yapılan yeni düzenleme ile indirimli teminat uygulamasından faydalanacak olan mükelleflerin sertifikası alması zorunluluğu getirilmiş bulunmaktadır.
İndirimli Teminat Uygulama Sertifikası Nedir?
İndirimli Teminat Uygulama sertifikası (İTUS); mükelleflerin KDV iadeleri işlemlerinde indirimli teminat uygulaması sisteminden yararlanmasını sağlayacak bir şekilde Vergi Dairesi başkanlıkları ve Vergi Dairesi Başkanlığı bulunmayan ilerde Defterdarlıklar tarafından verilen sertifikadır. İndirimli teminat uygulamasından faydalanabilmek için bu sertifikanın alınması zorunludur.
Daha önce, sadece ihracat istisnası kapsamında iade talep eden mükelleflerin (dış ticaret sermaye şirketlerinin, sektörel dış ticaret şirketlerinin, imalatçı-ihracatçıların, ihracatçıların ve özel finans kurumlarının) yararlanabildiği indirimli teminat uygulamasının kapsamı da yeni düzenleme ile genişletilmiş ve gerekli koşulları sağlayan ve KDV iadesi alan tüm mükelleflerin yararlanabileceği bir şekle dönüştürülmüştür.
Genel Uygulama Tebliği ile getirilen düzenleme ile; talep edilen iadenin türü (ihracat, indirimli oran, kısmi tevkifat kaynaklı iade vs.) önem arz etmeksizin iade talebi olan mükelleflerin belirlenen kriterleri taşımaları halinde Vergi Dairesi Başkanlık’larına başvurarak kendilerine İndirimli Teminat Uygulama Sistemi (İTUS) Sertifikası verilmesini talep edebilirler. Kendilerine İTUS sertifikası verilen mükellefler 1 Mayıs 2014 tarihinden itibaren teminat karşılığı talep edecekleri iadelerde indirimli teminat (%4 veya %8) sunarak, indirimli teminat uygulamasından faydalanabilirler.
İTUS Sertifikası Kapsamına Kimler Girmektedir?
İTUS sertifikası alabilmek için mükelleflerin tebliğ IV/B bölümünde belirlenmiş olan genel şartları ve özel şartları taşımaları gerekmektedir. Genel şartlar sertifika için başvuranların tamamı için belirlenmiş bulunmaktadır. Özel şartlar ise imalatçı ve imalatçı-ihracatçılar, diğer ihracatçılar ve diğer iade hakkı doğuran işlemleri yapan mükellefler bakımından ayrı ayrı belirlenmiştir. Dış ticaret sermaye şirketleri ile sektörel dış ticaret şirketlerinin İTUS sertifikası alabilmeleri için genel şartları taşımaları yeterlidir.
4.1. Genel Şartlar Nelerdir?
Mükelleflerin sahip olmaları gereken genel şartları başvuru tarihinden önceki son üç takvim yılı içinde;
- Vergi mükellefiyetinin bulunması,
- Mücbir sebep sayılan haller dışındaki nedenlerle, defter ve belgelerin ibrazından imtina edilmemiş olması,
- Gelir veya kurumlar vergisi, geçici vergi, gelir vergisi stopajı, ÖTV ve KDV (tevkifat hariç) uygulamalarından her birine ait beyanname verme ödevinin her bir vergi türü itibarıyla ikiden fazla aksatılmamış olması (süresinden sonra kendiliğinden verilen beyannameler hariç),
- Sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme veya kullanma fiili nedeniyle özel esaslara tabi tutulmamış veya tutulmuşsa genel esaslara dönülmüş olması,
- Cari takvim yılı da dahil olmak üzere son iki takvim yılına ilişkin tam tasdik sözleşmesi bulunması,
Yine başvuru tarihi itibarıyla;
- KDV iade taleplerinde özel esaslara tabi olmayı gerektiren bir durumunun bulunmaması,
- Ödenmesi gereken vergi borcunun bulunmaması (vergilerin tecil edilmiş olması bu şartın ihlali sayılmaz).
- Sertifika başvurusundan önceki, iade talebinin bulunduğu birbirini izleyen son beş vergilendirme dönemi itibarıyla haklarında yazılmış YMM ve/veya vergi inceleme raporlarının olumlu olması,
Şeklinde belirlenmiştir. Bu şartlara sahip olanlar için özel şartlardaki belirlemelere bakmak gerekecektir.
Özel Şartlar
Yukarıda belirtilen genel şartları taşıyan mükelleflerin için ayrıca birtakım özel şartlar belirlenmiş bulunmaktadır. Buna göre özel şartlar ise imalatçı ve imalatçı-ihracatçılar, diğer ihracatçılar ve diğer iade hakkı doğuran işlemleri yapan mükellefler bakımından 3 ayrı bölümde belirlenmiştir.
4.2.1. İhracat İstisnası Kapsamındaki İade Talepleri Bakımından İmalatçılar ve İmalatçı-İhracatçılar İçin Geçerli Olan Özel Şartlar
Genel şartlara ek olarak;
- İlgili sicile kayıtlı olunması,
- Ödenmiş sermayelerinin veya son bilançolarında kayıtlı ATİK’lerinin (gayrimenkuller hariç) amortisman düşülmeden önceki toplam tutarı 100.000 TL’yi aşması,
- Üretim kapasitesi ile bu kapasitenin gerektirdiği iktisadi kıymetlere sahip olduğu kapasite raporuyla teyit edilmesi,
- İmalat işinde 20 veya daha fazla işçi çalıştırılması olarak belirlenmiştir. (İşçi sayısının tespitinde bizzat imalat işinde çalışan işçiler dikkate alınır. Bunlar dışında kalan yönetici, büro personeli ve muhasebeci gibi personel dikkate alınmaz. Hesaplamada, ihracatın gerçekleştiği dönemden önceki 12 aylık ortalama esas alınır.)
4.2.2. İhracat İstisnası Kapsamındaki İade Talepleri Bakımından Diğer İhracatçılar (Hizmet İhracatı Yapanlar Hariç) İçin Geçerli Olan Özel Şartlar
Genel şartları taşıyan mükelleflerden;
- Son üç takvim yılı itibarıyla yıllık 4 milyon ABD Doları veya,
- Son beş takvim yılı itibarıyla yıllık iki milyon ABD Doları ve üzerinde ihracat yapanlara,
Bu şartları sağladıkları tarihi takip eden yılbaşından itibaren geçerli olmak üzere İTUS sertifikası verilir.
4.2.3. Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler Bakımından Geçerli Olan Özel Şartlar
Yukarıdaki kapsama girmeyen diğer bütün mükellefler için geçerli olan özel şartlar;
- Başvuru tarihinden önce vergi dairesine verilmiş olan son yıllık kurumlar vergisi veya gelir vergisi beyannamesinin ekinde yer alan bilânçoya göre en az;
- Aktif toplamı 40.000.000 TL,
- Maddi duran varlıkları toplamı 10.000.000 TL,
- Öz sermaye tutarı 20.000.000 TL,
- Net satışları 50.000.000 TL,
Cari yıl dahil, başvuru tarihinden önceki takvim yılında vergi dairesine verilmiş muhtasar beyannamelere göre aylık ortalama çalıştırılan kişi sayısı 50 veya daha fazla, (Hesaplamada işlemin gerçekleştiği dönemden önceki 12 aylık ortalama esas alınır.)
Sertifika Başvurusu Yapılacağı Birimler Ve Sertifikanın Verilme Süresi
Hem genel şartları hem de kendileri için belirlenmiş olan özel şartları taşıyan mükellefler bağlı oldukları Vergi Dairesi Başkanlığı’na (KDV Grup Müdürlükleri’ne veya Defterdarlık Gelir Müdürlükleri’ne) bir dilekçe ile başvurması halinde, ilgili birimler tarafından da gerekli inceleme ve araştırmalar yapılarak belirlenmiş şartları taşıyanlara başvuru tarihini izleyen 15 gün içinde “İTUS Sertifikası” verilecektir.
Sertifikanın Verilmesinde İhtiyaç Olan Olumlu Rapor Neyi İfade Etmektedir?
Tebliğin (IV/E) bölümünde belirtilen nitelikteki raporlar “olumlu rapor” olarak kabul edilir. YMM’lerle süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesi bulunan mükellefler hakkında iade hakkı doğuran işlemlerin bulunduğu birbirini izleyen son beş vergilendirme dönemine ait olumlu YMM raporu bulunması halinde de bu bölüm bakımından bu şart gerçekleşmiş sayılır.
Birbirini izleyen beş vergilendirme döneminden kasıt, iade hakkı doğuran işlemlerin yapıldığı birbirini izleyen dönemlerdir. Bu dönemler arasında herhangi bir dönemde vergi inceleme raporu veya YMM raporu düzenlenmesini gerektiren bir iade hakkı doğuran işlem bulunmadığı takdirde, bu dönemler, birbirini izleyen beş vergilendirme döneminin hesaplanmasında dikkate alınmaz.
Birbirini izleyen son beş vergilendirme dönemine ait olumlu raporlardan bir kısmının vergi inceleme elemanları, bir kısmının ise YMM tarafından düzenlenmiş olması halinde de bu şartın gerçekleşmiş sayılacağı tabiidir. Ancak beş olumlu rapor şartını kısmen veya tamamen YMM’lerce düzenlenen raporlarla yerine getiren mükelleflerin indirimli teminattan yararlanabilmeleri için, iade talebinde bulundukları dönem için de tam tasdik sözleşmesi yapmış olmaları gerekmektedir. Tam tasdik sözleşmesi kapsamında bulunmayan dönemlere ilişkin iade taleplerinde ise Tebliğin ilgili bölümlerinde iadeye ilişkin yer alan açıklamalara göre işlem yapılacaktır.
Son olumlu rapor vergi dairesine intikal ettikten sonra (diğer şartlar da gerçekleşmişse) raporun ilgili olduğu vergilendirme döneminden sonraki dönemlere ilişkin iade talepleri için indirimli teminat uygulamasına başlanır. Raporun ait olduğu vergilendirme döneminden sonraki dönemler için verilen teminatların, indirimli teminat tutarını aşan kısmı iade edilir.
Yukarıda belirtilen genel şartları sağlayan Dış Ticaret Sermaye Şirketi ve Sektörel Dış Ticaret Şirketi statüsündeki şirketlere başka bir şart aranmaksızın İTUS sertifikası verilir.
4760 sayılı Kanuna ekli (II) sayılı listede yer alan tarifelerdeki taşıtların ihracatını yapan, otomotiv sektöründe faaliyet gösteren dış ticaret sermaye şirketi niteliğindeki imalatçılarda, iade talebinin bulunduğu birbirini izleyen son beş vergilendirme dönemine ilişkin olumlu rapor şartı aranmaz.
İTUS Sertifikası Uygulamasına Göre İade Talepleri Nasıl Yerine Getirilecektir?
İTUS sertifikasına sahip mükelleflerin iade talepleri; iadenin teminat karşılığında talep edilmesi halinde, iade miktarının 5.000,00 TL’yi aşması durumunda belirlenen sınırı aşan kısmının (% 8)’i (dış ticaret sermaye şirketleri ve sektörel dış ticaret şirketleri için %4’ü) için teminat alınarak yerine getirilecektir.
Teminat, aksi belirtilmedikçe, iadenin yapıldığı tarihten itibaren altı ay içinde ibraz edilecek YMM raporu ile çözülür. Bu süre içerisinde YMM raporu ibraz edilmemesi halinde veya mükellefin talep etmesi durumunda teminat VİR sonucuna göre çözülür. İTUS sertifikasının iptalini gerektiren bir neden olmadığı sürece, sonraki iade taleplerinde indirimli teminat uygulaması devam edecek olup YMM raporunun da yine altı ay içinde ibraz edilmesi gerekecektir.
İTUS Sertifikasının İptal Edilebilir mi?
Kendilerine İTUS sertifikası verilen mükelleflerle ilgili olarak, aşağıdaki hususlardan herhangi birisinin gerçekleşmesi halinde İTUS sertifikası iptal edilir. Sertifikanın iptal edildiği, gerekçesiyle birlikte mükellefe bildirilir. Mükellefin, bu durumun bildirildiği tarihi içine alan ve sonraki dönemlere ait olan veya önceki dönemlere ait olup bu tarihe kadar henüz sonuçlandırılmamış iadelerinde indirimli teminat uygulanmaz.
- Özel şartlarda belirtilen koşullardan tutarlarla ilgili olanlar dışındaki şartları kaybeden mükellefler ile anılan bölümde belirtilen tutarlarda ve çalıştırılan işçi sayılarında % 25’i aşan bir azalma meydana geldiği anlaşılan mükelleflerin sertifikaları iptal edilir.
Mükelleflerin Tebliğin özel şartlarda belirlenmiş tutarlar karşısındaki durumu, yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihi, ortalama işçi sayısına ilişkin şart karşısındaki durumu ise her bir muhtasar beyannamenin verildiği tarihi izleyen 15 gün içinde mükellefin bağlı olduğu vergi dairesi müdürlüğünce/mal müdürlüğünce tespit edilir.
- Defter ve belgelerini 213 sayılı Kanundaki süreler içinde ibraz etmeyen mükelleflerin sertifikaları sürenin dolduğu günü takip eden gün iptal edilir.
- Vergi borçlarını, vadesinde ödemediği anlaşılan mükelleflere, vade tarihinden itibaren 7 gün içinde 6183 sayılı Kanunun 55 inci maddesinde öngörülen ödeme emri veya alacağın teminata bağlanmış olması halinde 56 ncı maddesinde öngörülen yazı tebliğ edilir. Tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde vergi borcunu ödemeyen mükelleflerin sertifikası iptal edilir.
Ancak, takip edilen vergi borcunun nihai yargı kararı veya düzeltme işlemiyle tamamen kaldırılması halinde; yargı kararının İdare’ye tebliğ edildiği veya düzeltme işleminin yapıldığı tarihi içine alan dönem ve izleyen dönemlerdeki iadeler ile bu tarihe kadar henüz sonuçlandırılmamış iadelerde “İTUS Uygulaması” kapsamında işlem yapılır.
- Mükellef hakkında sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenlediği veya kullandığı konusunda vergi dairesine “olumsuz rapor” intikal etmesi halinde, raporun vergi dairesine intikal ettiği tarihten sonraki ve bu tarihe kadar henüz sonuçlandırılmamış iade taleplerinde indirimli teminat hükümleri uygulanmaz ve sertifika iptal edilir.
Olumsuz rapora dayanılarak yapılan tarhiyatın nihai yargı kararları ile terkin edilmesi halinde mükellefe tekrar sertifika verilir. Yapılan tarhiyatın nihai yargı kararları ile kısmen veya tamamen onaylanması halinde mükellefin Sertifika alabilmesi için genel şartlar bölümünde belirtilen şartları tekrar sağlaması gerekir.Yargı kararından önce, mükellefin gerekli şartları yerine getirerek genel esaslara geçmesi halinde, genel esaslara tabi olduğu tarihten sonraki 24 ay süresince özel esaslara tabi olmayı gerektirecek şartların ortaya çıkmaması ve Tebliğin genel şartlar bölümünde belirtilen şartları taşıması kaydıyla, 24 aylık sürenin sonunda mükellefe tekrar sertifika verilir.
Sonuç
Katma Değer Vergisi’nin bugüne kadar yayımlanmış olan 123 adet tebliğ Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği ile tek bir tebliğde toplanmış ve uygulama alanına çeşitli yenilikler getirmiş bulunmaktadır.
Burada getirilen yeniliklerden biri de İndirimli Teminat Uygulama Sertifikası’dır. İade hakkı bulunan mükelleflerin bu sertifikayı alma haklarının bulunup bulunmadığı inceleyerek, bu hakkın bulunması durumunda gerekli başvuruları yaparak sertifikayı almaları sonrasında iade talepleri indirimli teminat alınarak yerine getirilecektir. Bu da mükelleflere finansal açıdan ihtiyaç duydukları rahatlamayı sağlayabilecektir.
EK 20: İTUS SERTİFİKASI ÖRNEĞİ
İNDİRİMLİ TEMİNAT UYGULAMASI SİSTEMİ SERTİFİKASI
T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
……VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
………ŞİRKETİ
.. / .. / 20.. tarihinde yapmış olduğunuz başvurunun değerlendirilmesi sonucunda gerekli şartları taşıdığınız anlaşıldığından, KDV iadelerinde işlemlerinizde indirimli teminat uygulaması sisteminden yararlanmanızı sağlayacak bu sertifikanın tarafınıza verilmesi Başkanlığımızca uygun bulunmuştur.
Vergi Dairesi Başkanı
Kaynakça
– 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu,
– 84 Seri Nolu KDV Genel Tebliği,
– KDV Genel Uygulama Tebliği,