Pansiyon İşletmelerinde Vergilendirme
Rüknettin KUMKALE
Yeminli Mali Müşavir
rkumkale@yahoo.com
21.05.2005 Tarih ve 25852 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 10.05.2005 tarih ve 2005/8948 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ekinde bulunan “Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmelik”’in 22. maddesinde Pansiyonlar ile ilgili açıklamalar bulunmaktadır.
Buna göre;
Pansiyonlar, Pansiyonlar; yönetimi basit, yemek ihtiyacının idare tarafından sağlanabildiği veya müşterilerin kendi yemeklerini bizzat hazırlayabilme imkanı bulunan, en az beş odalı tesisler olarak açıklanmaktadır.
Pansiyonlar, 22. Maddeye göre, aşağıda belirtilen asgari nitelikleri taşırlar:
a) Giriş holü, emanet hizmeti,
b) Oturma, yemek ve kahvaltı ihtiyacını karşılayabilecek, yazlık tesislerde kısmen açık da olabilen, yeterli kapasitede bir salon,
c) Yemek ihtiyacının işletme tarafından verilmemesi durumunda pansiyon mutfaklarında ihtiyaca göre yeterli sayıda buzdolabı, pişirme ve ızgara donanımı, bulaşık yıkama, hazırlık ve malzeme istif yerleri, servis malzemesi dolapları,
d) İlk yardım malzeme ve gereçleri bulunan dolap.
Ayrıca 18. Maddenin personel ve mahalleri konusunu açıklayan (b) fıkrasına göre; Pansiyonlarda personel ünitesi yapılması zorunlu değildir.
06.04.1995 Tarih ve 22250 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 183 seri no lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin 5. Büyükşehir Belediye Sınırları İçinde Faaliyette Bulunan (Erzurum Ve Diyarbakır Hariç) Ve Götürü Usulde Vergilendirilen Mükelleflerden 01.05.1995 Tarihinden İtibaren Gerçek Usule Alınanlar : başlıklı bölümünün f) Eğlence ve İstirahat Yerlerini İşletenler başlıklı paragrafında Götürü usule tabi olan mükelleflerden her türlü eğlence ve istirahat yerlerini işletenler, 01.05.1995 tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirileceklerdir.
Eğlence ve istirahat yerlerinden; çay ve kırbahçesi, çayhane, kahvehane, kıraathane, bezik, briç, bilardo, pingpong, masa futbolu, tenis, minyatür golf ve benzeri spor yerleri ile kaplıca, hamam, otel, motel, pansiyon ve dansing, düğün salonu, sinema, atlı karınca, dönme dolap gibi yerler anlaşılacaktır. Hükmü bulunmaktadır.
Yukarıda belirttiğimiz “Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmelik”’de belirtilen nitelikleri bulunan pansiyonlar ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilecektir. Yönetmelik hükümlerinde dikkat edileceği üzere burada belirtilen özellikleri bulunan bir pansiyon işletmesini işletmek için bir organizasyonun gerektiği açıktır.
Bunun yanında İşyeri açma ve çalışma ruhsatı bulunan ve aktifinde kayıtlı konutları veya pansiyonları kiralayan şirketlerin de verecekleri hizmetlerinde Kurumlar Vergisi kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.
Aşağıya aldığımız Tekirdağ Vergi Dairesi Başkanlığı’nın Mayıs 2006 tarihli Özelgesinde de bu konu açıklanmaktadır.
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
Tekirdağ Vergi Dairesi Başkanlığı
(Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü)
SAYI : B.07.1.GİB.4.59.15.01/ GVK-69-2006/ …./05/2006
KONU: Pansiyonculuk Faaliyetinin Vergilendirilmesi.
İLGİ: 21.04.2006 tarihli dilekçeniz.
İlgi dilekçenizde, İlimiz …………Vergi Dairesinin …………… vergi numarasında GMSİ yönünden gelir vergisi mükellefi olduğunuzu, …… Beldesinde bulunan gayrimenkulünüzü her yıl Temmuz ve Ağustos aylarında müşterilere oda olarak kiraya verdiğinizi, 250 m2 alan üzerine inşa edilmiş olan gayrimenkulün zemin katının işyeri olarak kullanıldığı, birinci ve ikinci katlarda 10’ar adet oda bulunduğu, her odada üçer yatak, banyo, tuvalet, açık mutfak, mutfak gereçleri olduğu, söz konusu gayrimenkulün yaz sezonunda kiraya verilmesinden dolayı asayiş yönünden………Jandarma Komutanlığınca her gün için odalarda kimlerin kaldığını gösterir bir liste istendiği, buna istinaden de Valilik Makamı’nın 22.12.2005 tarihli olurlarıyla tarafınıza İl Jandarma Komutanlığınca pansiyon ruhsatnamesi verildiği, vergi dairesince bu ruhsatnameye göre pansiyonculuk faaliyetinden dolayı gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olmanız gerektiğinin 9.3.2006 tarih, 3830 sayılı yazı ile tarafınıza bildirildiğinden bahisle 103 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde yapılan açıklamalara göre bu faaliyetinizin ticari kazanç mı yoksa GMSİ olarak mı vergilendirileceği hususunda Başkanlığımızdan görüş sorulmaktadır.
Bilindiği üzere, turistik bölgelerde turistlerin taleplerine karşılık vermek üzere bazı kimseler tarafından evlerinin tamamı veya bir kısım odaları gerek möbleli gerekse möblesiz olarak belli ücret (yatak başına, oda başına gibi) karşılığında turistlere kiraya verilmektedir. Ev pansiyonculuğu olarak kabul edilen bu faaliyetle uğraşanların elde ettikleri gelirin ticari kazanç olarak mı yoksa gayrimenkul sermaye iradı olarak mı vergilendirileceği hususunda gerekli açıklamalar 103 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde yapılmış, konu ile ilgili olarak Maliye Bakanlığınca yayınlanan 29.08.1988 tarih, 53428 sayılı genel yazıda ise;
28.05.1983 gün ve 18060 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Turizm Yatırım ve İşletmeleri Nitelikleri Yönetmeliği’nin 92. maddesinde, konaklama tesisi olarak planlanıp inşaa edilmiş olan yönetimi basit, müşteriye yeme içme hizmeti veren veya müşterilerin kendi yemeklerini bizzat hazırlayabilme imkanları bulunan en az 5 odalı konaklama tesislerinin pansiyon olarak tanımlandığı, Aynı Yönetmeliğin 93. maddesinde belirtilen nitelikleri taşıyan pansiyonlara, Yönetmelik hükümlerine göre “Turizm İşletme Belgesi” verildiği, bu belge olmamakla ve Belediyeden ruhsat almamakla birlikte oturdukları evleri pansiyon olarak kullananlar pansiyonda kalanlara hizmet de sunmakta iseler, aile işletmesi şeklinde beliren bu tür pansiyonlardan elde ettikleri kazançların da ticari kazanç olarak vergilendirilmesi gerektiği, ancak oturdukları evlerinin tamamını veya bir kısmını Turizm İşletme belgesi olmaksızın ve Belediyeden ruhsat almaksızın, kira mukavelesi uyarınca, möbleli veya möblesiz olarak kiraya verenlerin, kiralama karşılığında elde ettikleri gelirin ise gayrimenkul sermaye iradı olarak vergilendirilmesi gerektiği yönünde açıklamalara yer verilmiştir.
Buna göre, 250 m2 alan üzerine inşaa edilmiş olan gayrimenkulünüzün, her ne kadar konaklama tesisi olarak planlanıp inşaa edilmemiş olsa da, sonradan yapılan değişiklikle birinci katta 10 adet, ikinci katta da 10 adet oda olmak üzere ve her odada müşterilerin kendi yemeklerini bizzat hazırlayabilme imkanları bulunacak şekilde düzenlenmiş bu odalarının kiraya verilmesinin pansiyonculuk faaliyeti olarak kabul edilmesi dolayısıyla bu faaliyetinizden elde edilen gelirin de ticari kazanç olarak vergilendirilmesi gerekmekte olup vergi dairesince bu yönde yapılan uygulamada Kanuna aykırılık bulunmamaktadır.
Bilgilerinize rica ederim.
Aşağıya aldığımız İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı, Mükellef Hizmetleri Katma Değer Vergisi Grup Müdürlüğü’nün 08.07.2013 tarihli özelgesinde ise Pansiyon/otel olarak yaptırılan binanın satışında elde edilen kazancın GV ve KDV yönünden vergilendirilmesikonu edilmektedir.
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Katma Değer Vergisi Grup Müdürlüğü
| Sayı | : | 39044742-KDV.1-997 | 08/07/2013 | |
| Konu | : | Pansiyon/otel olarak yaptırılan binanın satışında elde edilen kazancın GV ve KDV yönünden vergilendirilmesi. | ||
İlgi özelge talep formunuz ve ekinde bulunan 05/12/2011 tarihli dilekçede, İzmir İli Çeşme İlçesinde bulunan arsanız üzerine müteahhit ile yapmış olduğunuz sözleşme kapsamında iki katlı pansiyon-otel şeklinde bina yaptırdığınız belirtilerek, gayrimenkulün tarafınızca satışından elde edilen kazancın gelir vergisi ve katma değer vergisi (KDV) yönünden vergilendirilmesi hususunda bilgi talep edilmektedir.
I-GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 37 nci maddesinin birinci fıkrasında, her türlü ticari ve sınaî faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu belirtilmiş, ikinci fıkrasının (4) numaralı bendinde ise gayrimenkullerin alım, satım ve inşa işleriyle devamlı olarak uğraşanların bu işlerinden elde ettikleri kazancın ticari kazanç olduğu hükme bağlanmıştır.
Söz konusu hükümlerden de anlaşılacağı üzere, ticari faaliyet bir tür emek sermaye organizasyonuna dayanmakta olup kazanç sağlama niyet ve kastının bulunup bulunmaması böyle bir organizasyon tarafından icra edilen faaliyetin “ticari faaliyet” olma niteliğine etki etmemektedir. Ancak, bir faaliyetin ticari faaliyet sayılabilmesi için kazanç sağlama niyet ve kastı gerekmemekle birlikte, faaliyeti icra eden organizasyonun bütün unsurları ile birlikte değerlendirildiğinde kazanç sağlama potansiyeline sahip olması gerektiği ortaya çıkmaktadır.
Öte yandan, özel inşaat olarak adlandırılan organizasyonda, bu organizasyonu üstlenen kişinin organizasyon kapsamındaki faaliyetleri inşaatın yapımına ve organizasyona ilişkin her türlü işlerden (işçi ve usta temini, malzeme alımı, her türlü ödeme ve tahsilat vb.) meydana gelmektedir.
Bu durumda, özel inşaat yapımında gayrimenkullerin şahsi ihtiyaç kapsam ve sınırlarını aşması ve ticari organizasyonun şekli ve maddi unsurlarının açıkça bulunması yapılan faaliyetin ticari sayılması için yeterlidir. Dolayısıyla, şahsi ihtiyaç kapsam ve sınırlarını aşan konut inşaatı ile iş yeri inşaatının ticari faaliyet olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bu hüküm ve açıklamalara göre, İzmir İli Çeşme İlçesinde bulunan arsanız üzerine müteahhide yaptırdığınız otel-pansiyon inşaatının iş yeri inşaatı olması nedeniyle ticari bir organizasyonun, şekli ve maddi unsurları ile açıkça ortaya çıktığı kabul edilecek olup söz konusu inşa faaliyeti, ticari faaliyet sayılarak arsa sahibi olarak ticari kazanç yönünden mükellefiyetinizin tesis edilmesi gerekmektedir.
II-KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:
KDV Kanununun 1/1 inci maddesinde, ticari, sinai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye’de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV ye tabi olduğu hükme bağlanmıştır.
KDV oranları, KDV Kanununun 28 inci maddesinin Bakanlar Kuruluna verdiği yetki uyarınca yayımlanan 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile, Kararname eki I sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için %1, II sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için %8, listelerde yer almayan vergiye tabi işlemler için %18 olarak tespit edilmiştir.
Öte yandan, 60 No.lu KDV Sirkülerinin “8.2.Taşınmaz Teslimlerinde KDV Uygulaması“ başlıklı bölümünde konuyla ilgili açıklamalar yapılmıştır.
Buna göre, arsa üzerine otel-pansiyon binası yaptırarak satışı ticari faaliyet kapsamında yer aldığından bu satış işlemi KDV Kanununun 1/1 inci maddesine göre genel oranda (%18) KDV ye tabi tutulacaktır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Danıştay 3. Dairesi’nin T: 24.2.2005 tarih ve E: 2004/760 K: 2005/482 sayılı kararında pansiyon işletmeciliğine uygun şekilde ticari bir organizasyon sonucu elde edilen gelirin ticari kazanç olarak değerlendirilmesi gerektiği belirtilmektedir. Kararın özeti aşağıya alınmıştır.
Turistik bir bölgede mülkiyeti kendisine ait olan ve pansiyon işletmeciliğine uygun olarak bitişik nizam şeklinde inşa ettiği mobilyalı 12 dairesinden 10’unu günlük, aylık ve sezonluk olarak ilçe jandarma komutanlığından geçici işletme ruhsatı almak suretiyle kiraya veren kişinin elde ettiği gelir, pansiyon işletmeciliği ve dolayısıyla ticari organizasyon sonucu elde edilmiş bir gelir olup, ticari kazanç olarak vergilendirilmesi gerekmektedir.
Kabul edilebilen giderler
Gelir Vergisi Kanunun 1 inci maddesinde belirlenen esaslara göre gelir safi tutarları üzerinden vergiye tabi tutulmaktadır. Safi tutarı tespit edebilmek için, gayri safi hasılattan indirilebilecek giderler GVK`nun 40 ıncı maddesinde sayılmış olup, aşağıda açıklanmıştır.
a) Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler,
b) Hizmetli ve işçilerin iş yerinde veya iş yerinin müştemilatında iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatı, 27 nci maddede yazılı giyim giderleri,
c) İşle ilgili olmak şartıyla, mukavelenameye veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar,
d) İşle ilgili ve yapılan işin ehemmiyeti ve genişliği ile mütenasip seyahat ve ikamet giderleri,
e) Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri,
f) İşletme ile ilgili olmak şartıyla; bina, arazi, gider, istihlak, damga, belediye vergileri, harçlar ve kaydiyeler gibi ayni vergi, resim ve harçlar,
g) VUK hükümlerine göre ayrılan amortismanlar,
h) İşverenlerce, Sendikalar Kanunu hükümlerine göre sendikalara ödenen aidatlar,
i) İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları,
j) Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedeli.
SONUÇ :
“Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmelik”’de belirtilen nitelikleri bulunan pansiyonlar ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilecek ve Vergi Usul Kanunu çerçevesinde belge düzenine tabi olacaklardır.