Türkiye-Belarus Yatırım Forumu, Belarus Cumhuriyeti Başbakanı Andrei Kobyakov, Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Belarus Sanayi Bakanı Vitali Vovk, Belarus Ulusal Yatırım ve Özelleştirme Ajansı Başkanı Natalya Nikandrova’nın katılımıyla, DEİK Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Cihad Vardan ev sahipliğinde 12 Kasım 2015 tarihinde İstanbul’da gerçekleştirildi.
DEİK/Türkiye-Belarus İş Konseyi, Belarus Ulusal Yatırım ve Özelleştirme Ajansı ve Belarus Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği işbirliğinde gerçekleştirilen forumda konuşan Belarus Cumhuriyeti Başbakanı Andrei Kobyakov, “Gelecek dönemde yeni pazarlara girmeye gayret ediyoruz. Türkiye bizim için önemli bir atlama tahtası olacak, bunun farkındayız” dedi. İstanbul’un finans merkezi olmak üzere Londra, Zürih ve Frankfurt ile rekabet ettiğini belirten Kobyakov, “Forum, dünya ekonomisinin istikrarlı olmadığı bir dönemde gerçekleştirilmektedir. Dünyanın mal ve finans pazarlarında yüksek düzeyde istikrarsızlık söz konusu. Belarus açık bir ekonomidir, ihracata yöneliktir. Pek çok ülkeye benzer olarak dış şoklara açıktır” dedi. İşletmelerinin finans, ticari, ekonomi ve yatırım alanındaki çalışmaları sayesinde, dünya pazarlarının düzensizliği içinde ek korunma önlemleri almış olduklarını vurgulayan Kobyakov, iki ülke arasında çeşitli alanlarda 1 milyar dolardan fazla yatırım gerçekleştirildiğini ifade etti. Turkcell’in 2008 yılında Belarus GSM operatörünün yüzde 80’ini satın aldığını ve Eximbank’ın ülkedeki çok büyük inşaat projelerini finanse ettiğini ve aynı şekilde Emsaş’ın da inşaat alanında önemli ekonomik faaliyetlerde bulunduğunu aktaran Kobyakov, ülkeler arasındaki ticaret hacminin 5 yıl içinde 2,5 kat arttığını söyledi. Forumun Belarus’taki yatırım koşulları hakkında taraflara daha iyi ve ayrıntılı bilgi vermesi temennisinde bulunan Kobyakov sözlerini şöyle sürdürdü: “Celalettin Rumi’nin de dediği gibi, ‘Sıradan insan için taş görünen, başkası için mücevher olabilir.’ Umarım, Belarus’un, Avrupa’nın ortasında duran bir mücevher olduğunu hepiniz göreceksiniz.”
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Türkiye ve Belarus arasındaki ticaret hacminin yaklaşık 600 milyon dolar olduğunu söyledi. İki ülkenin birbirini tamamlama konusunda bir çok avantaja sahip olduğunu belirten Zeybekci, Türkiye’nin 2015 yılının ilk yarısında en hızlı büyüyen 7. ülke olduğunu vurguladı. Dış ticaret açığını son 2 yılda beklentilerin çok üzerinde daraltan bir Türkiye olduğuna vurgulayan Zeybekci, “2014 yılında dünyadaki doğrudan yabancı yatırımların yüzde 16 düşmesine rağmen, 2014’te Türkiye’ye gelen doğrudan yabancı yatırım yüzde 4 arttı. 2015 yılının 9 ayına bakıldığında tüm dünyada doğrudan yabancı yatırımların akışı yüzde 20 civarında eksiye doğrudan giderken Türkiye’ye gelen doğrudan yabancı yatırım yüzde 33 arttı. Ya birileri Türkiye’de yaşayarak Türkiye’yi anlamıyorlar, ya da uluslararası yatırımcılar Türkiye’yi gelecek vaat eden bir ülke olarak görüyor” dedi. Dış ticaret hacmimizin bir an önce milyar dolarların üzerine çıkması gerektiğine inanıyoruz. Türkiye için enerji, ham madde ve yarı mamul geleceğimizi sürdürülebilir şekilde garanti altına almak için her türlü desteği veriyoruz. Bu desteklediğimiz yatırımlar, Belarus’ta da bundan sonra desteklenmeye devam edecektir.”
Belarus Sanayi Bakanı Vitali Vovk, Belarus ve Türkiye ile ortak işletmeler kurulması için iş birliğine hazır olduklarını söyledi. Tarım ve ziraat makinalarıalanında iş birliği yapabileceklerini belirten Vovk, bunun dışında otomotiv yedek parçasının aynı zamanda iş makinelerinin imalatı ve tamiratı konusunda da ortak girişimleri bulunduğu belirtti. Belarus şirketlerinin Türk firmalarıyla iş birliğine ve Türkiye’ye yatırım yapmaya ve Türk tarafıyla bu alanda iş birliğini geliştirmeye hazır olduklarını söyleyen Vovk, ortak imalat yaparak belki bunu üçüncü ülkelere satmanın da mümkün olacağını belirterek, “Bugünkü forumda Belarus ve Türk sanayicileri alanıdna önemli anlaşmalar imzalanacaktır. Bunun dışında Türkiye, otomotiv ve kamyon imalatı alanında Belarus’ta ortak işletmeye girmektedir” dedi.
DEİK Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Cihad Vardan, “Sadece iki ülke arasındaki ticareti artırmakla yetinmeyeceğiz. DEİK’in 120’den fazla ülkedeki iş konseyleri vasıtasıyla, iki ülke arasındaki ilişlileri üçüncü ülkelere taşımaya hazırız” dedi. Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko’nun 2010 yılında Türkiye’ye yaptığı ziyaretin, ikili ilişkilere özel bir ivme kazandırdığını hatırlatan Vardan, bu ziyaret sırasında ikili iş birliğinin çeşitli yönlerinin geliştirilmesine ilişkin anlaşmalar imzalandığını söyledi. İki ülke arasındaki ticareti artırmakla yetinmeyeceklerini belirten Vardan, DEİK’in 123 ülke bazlı, 130 iş konseyi vasıtasıyla iki ülke arasındaki ilişkileri üçüncü ülkelere taşımaya hazır olduklarını vurguladı.
Türkiye-Belarus İş Konseyi Başkanı Sefa Gömdeniz, iki ülke arasındaki havayolu seferlerinin artırılması ve bazı Türk bankalarının Belarus’ta faaliyette bulunmasının sağlanması gerektiğini söyledi. İki ülke arasında ortak sanayi bölgesinin kurulmasını önemine işaret eden Gömdeniz, lojistiğin de geliştirilmesi gerektiğini ifade etti.
Forumda 18 anlaşma imzalandı
DEİK ve Belarus Ulusal Yatırım ve Özelleştirme Ajansı arasında “İşbirliği Anlaşması” ile “Belarus TSO ve DEİK Arasında Türkiye-Belarus İş Konseyi Kuruluş Protokolünün yenilenmesine ilişkin anlaşma” imzalandı.
Diğer imzalanan anlaşmalar şunlardır:
“Belarus Kalkınma Bankası ve Borsa İstanbul arasında İyi Niyet Protokolü, Mogilev Serbest Ekonomik Bölgesi ve KOSGEB arasında İşbirliği anlaşması, Bellegprom Devlet Şirketi ve İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri (İTHİB) arasında İyi Niyet Protokolü, OAO Gomselmaş ve Paksan Makina arasında tarım aletleri üretim tesisi kurulmasına Anlaşma, BMK Holding şirketi OAO BMZ ile Eaton Corporation arasında yıllık ürün temini iş birliği anlaşması.
Mogilev Serbest Ekonomik Bölgesi Devlet Şirketi ile Türk işadamı Tayyip Uçar arasında ıslak mendil üretimi yatırım projesi anlaşması, Mogilev Serbest Ekonomik Bölgesi ve Borsa İstanbul Belarus’taki yetkili temsilcisi Ketenci Hukuk Bürosu arasında iş birliği anlaşması, Grodnoinvest Serbest Ekonomik Bölgesi İdaresi ve Borsa İstanbul Belarus’taki yetkili temsilcisi Ketenci Hukuk Bürosu arasında iş birliği anlaşması, OAO Naftan ve Neotrade firması arasında ticari iş birliği anlaşması,
OAO SvetlogorskKhimvolokno ve Armet firması arasında iş birliği anlaşması, OAO Polotsk Steklovolokno ve Onse firması arasında yıllık ürün temini anlaşması, OAO Belşina ve Gunmarlaz firması arasında yıllık ürün temini anlaşması, OAO Mogilevkhimvolokno ve Gencer Tekstil firması arasında ticari iş birliği anlaşması, Anadolu Efes ve OAO Krinitsa arasında lisanslı ürün üretimi hakkında sözleşme, OAO Kommunarka ve Çakmaklar firması arasında ticari iş birliği anlaşması ve OAO Bitebsk Liker Vodka Fabrikası ve Rey Per Şirketler Grubu arasında ticari iş birliği anlaşması.”
————————————————-
Türkiye’den Belarus’a yapılan ihracat: 132 milyon dolar (2015 Ocak-Ağustos)
Türkiye’nin Belarus’a ihraç ettiği başlıca kalemler: Sentetik filament iplikleri, diğer örme mensucat,karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarlar, domates, üzümler.
Türkiye’nin Belarus’tan yaptığı ithalat: 143 milyon dolar (2015 Ocak-Ağustos)
Türkiye’nin Belarus’tan ithal ettiği başlıca kalemler: Demir veya alaşımsız çelikten yarı mamuller, sentetik filament demetleri, potaslı mineral veya kimyasal gübreler, sentetik devamsız lifler, demir veya alaşımsız çelikten teller.
Toplam dış ticaret hacmi: 274 milyon dolar (2015 Ocak-Ağustos)
Dış ticaret dengesi : -11 milyon dolar (2015 Ocak-Ağustos)