Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu
Basın Açıklaması
Tarih: 16 Mart 2016
Sayı: 2016/5
Basel Bankacılık Denetim Komitesi (Komite) 1974 yılında G10 ülkelerinin katılımıyla, üye ülkelerin bankacılık alanında bilgi ve birikimlerini paylaşmalarını sağlayacak bir platform olarak oluşturulmuştur. Komite farklı ülkelerdeki sermaye yeterliliği standartlarını yeknesaklaştırmayı amaçlayan Basel Sermaye Uzlaşısını (Basel-I) 1988 yılında yayımlamıştır. Daha sonra finansal piyasalarda ve bankacılık alanındaki gelişmeleri de kapsayacak şekilde Basel-II Uzlaşısı 2004 yılında, Basel II.5 Uzlaşısı 2009 yılında, Basel III Uzlaşısı ise 2010 yılında yayımlanmıştır.
Diğer taraftan 25 Mayıs 2009 itibarıyla ülkemiz Komite üyeliğine kabul edilmiştir. Üyelik sonrası Kurumumuz Komite’nin pek çok alt çalışma grubuna katılma fırsatı bulmuş ve Komite tarafından oluşturulan Basel II.5 ve Basel III gibi oldukça önemli uluslararası standartların oluşturulması sürecine dâhil olmuştur.
Ülkemiz bankacılık sektörünün tabi olduğu düzenleyici çerçevenin uluslararası standartlar ve düzenlemelere uyumluluğunun sağlanması 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 88 inci maddesi çerçevesinde de Kurumumuzun temel amaçlarından birini oluşturmaktadır.
Ülkemizin Basel standartlarına uyum çalışmaları 1989 yılında yayımlanan ve Basel-I’i esas alan sermaye ölçüm yöntemi ile başlamıştır. Basel-II’ye uyuma ilişkin 2005 yılından itibaren muhtelif çalışmalar yürütülmüştür ve çok sayıda düzenleme hazırlanmıştır. Basel-III’e uyuma dönük olarak ise özkaynak, sermaye yeterliliği, likidite, kaldıraç ve sermaye tamponlarına ilişkin düzenlemeler 2013 – 2015 yılları arasında yürürlüğe girmiştir.
Komite üyeliği, önemli getirilerinin yanı sıra üye ülkelere bazı sorumluluklar da yüklemektedir. Komite tarafından kabul edilerek Ocak 2013’te yayımlanan Statü’nün (BCBS Charter) 5 inci Maddesinin (f) bendinde, “Komite standartlarına ilişkin ulusal kuralların ve denetim yöntemlerinin tutarlılığının ve etkinliğinin gözden geçirilmesine yönelik olarak Komite tarafından gerçekleştirilecek çalışmalara katılım sağlanması” şartı üyelerinin yükümlülükleri arasında sayılmaktadır. Ayrıca Komite standartlarına uyum sağlanacağı G-20 düzeyinde taahhüt edilmiş olup, ülkemizin Finansal İstikrar Kurulu (Financial Stability Board – FSB) üyeliği de Basel Standartlarına uyumu gerektirmektedir.
Komite tarafından 2012 yılında oluşturulmuş olan Düzenleme Tutarlılığı Değerlendirme Programı (Regulatory Consistency Assessment Programme – RCAP), Basel Standartlarının üye ülkeler tarafından zamanında ulusal mevzuatlara aktarılmasını ve uygulanan standartların tutarlılığını ve bütüncüllüğünü sağlamayı hedefleyen, her bir ülkenin ayrı ayrı değerlendirildiği ve standartların uygulanması açısından uluslararası yeknesaklık sağlanması vasıtasıyla küresel finansal istikrarın sağlanmasına katkı yapmayı amaçlayan bir programdır. Bu program, her bir ülkenin mevzuatının Basel standartlarını ne ölçüde karşıladığını değerlendirmektedir.
Ülkemiz RCAP süreci 2015 yılının Eylül ayında başlamış olup, 15 Mart 2016’da değerlendirme raporlarının yayımlanması ile son bulmuştur. Bu kapsamda bahse konu RCAP çalışması neticesinde elde edilecek ülke notumuzun mümkün olan en iyi düzeyde olabilmesini teminen RCAP süreci başlamadan önce Kurumumuzca bir ön değerlendirme çalışması yapılmış ve ilgili düzenlemeler gözden geçirilmiştir. Bu süreçte özellikle Avrupa Birliği düzenlemelerine ilişkin Komite tarafından hazırlanan RCAP raporunda ortaya konan uyumsuzluk alanları ele alınmıştır.
Ülkemiz bankacılık mevzuatının Basel standartlarına uyum durumu, Komite üyesi ülkelerden katılımla oluşturulan 16 kişilik tecrübeli bir uzman grubu tarafından gözden geçirilmiştir. Söz konusu gözden geçirme sonucunda mevzuatımızın Basel standartlarına uyum durumu notlandırılmış ve bu rapor Komite tarafından onaylanarak internet sitesi üzerinden tüm dünya kamuoyu ile paylaşılmıştır. Bu kapsamda ülkemize risk bazlı sermaye düzenlemeleri açısından verilen notlar Tablo 1’de likidite düzenlemeleri açısından verilen notlar ise Tablo 2’de yer almaktadır.