Bölüm I
Verilerin Peşinden
Ekonomik verileri niçin okumalıyız ve nasıl okumalıyız? Bu kitap bu iki sorunun cevabını aramaya yönelik bir çalışma. Ekonomik verileri niçin okumalıyız sorusuna muhtemelen herkesin bir cevabı vardır. Bu nedenle yanıtlanması nispeten kolay bir soru. Nasıl okumalıyız sorusunun cevabını ise kitap boyunca vermeye çalışacağız.
Veri veya Gösterge Nedir?
Bu iki soruyu cevaplamaya geçmeden önce, veri (data) ve göstergenin (indikatör) ne anlama geldiğini sanırım açıklamak yerinde olacak. Çünkü bu iki kavram sıklıkla birbirinin yerine kullanılmakta ve ortaya da bir kavram kargaşası çıkmaktadır. Veri, kavramsal bir referans çerçevesi olmayan sayı, kelime, olay ya da en geniş tanımıyla ham bilgi parçasıdır1 . Ölçerek ve sayarak ya da deney, gözlem veya araştırma yoluyla elde edilmektedir. Ölçüm ya da saymayla toplanan ve bir sayısal değerle ifade edilen veriler nicel veriler olarak tanımlanmakta, sayısal bir değer taşımayan veriler de nitel veriler olarak adlandırılmaktadır. Veri kendiliğinden bir anlam ifade etmemekte, sadece bir durum tespiti işlevi görmektedir.
Veriler toplandıktan sonra gruplanır, sıralanır veya bir başka şekilde işlenerek bilgiye dönüştürülürse gösterge niteliğine kavuşurlar. Bu çerçevede göstergeyi, işlenerek anlamlandırılan ve ait olduğu bütünü açıklamakta kullanılan ve bir bilgi biçimine konulmuş veri olarak da tanımlamak mümkündür2 . Veri bir tekil durum belirteci, gösterge ise benzerleri ve diğerleriyle birlikte var olan ve anlam ifade eden çoklu durum belirtecidir. Veri objektif, gösterge sübjektiftir. Bu sübjektifliktir ki aynı veriye bakan iki kişinin farklı yorumlar yapmasına, aynı veriyi farklı durumu ifade eden bir gösterge gibi değerlendirmesine yol açar. Bütün verileri gösterge olarak yorumlarken karşılaştığımız bu subjektiflik ekonomik veriler için de geçerlidir. Bu çalışmada verileri ele alırken bunları insan davranışları ve ekonomik yapının temelleriyle ilişkilendirmeye ve ekonomik konjonktürü okurken azami ölçüde objektifliği sağlamaya çalışacağız.
Ekonomik Verileri Niçin Okumalıyız?
Ekonomik verileri niçin okumalıyız? Bu soruya verilecek en kestirme cevap “ekonominin nereye gittiğini görmek için” olacaktır. Peki, ekonominin nereye gittiğini niye merak ediyoruz?