T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü
Genel Sağlık Sigortası Tescil ve Prim Daire Başkanlığı
Sayı : 65275039-100-14-E.2464809
Tarih: 27/04/2016
Konu : Yurtdışına Taşınanların Genel Sağlık Sigortalılığı
GENEL YAZI
İl Müdürlüklerinden Başkanlığımıza intikal eden, yurtdışına taşınan genel sağlık sigortalılarının tescil işlemleri ile ilgili tereddütler yaşanması nedeniyle söz konusu işlemlere ilişkin yapılması gerekenler aşağıda açıklanmıştır.
Bilindiği üzere; 5510 sayılı Kanunun 60 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde; “ikametgahı Türkiye’de olan kişilerden, 60 inci maddenin diğer bentleri dışında kalan ve başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan vatandaşların, genel sağlık sigortalısı sayılacağı’’,
Kanunun 61 nci maddesinin birinci fıkrasının (1) bendinde; “(g) bendinde sayılanların diğer bentlere göre genel sağlık sigortalısı olmadıkları veya diğer bentlere göre genel sağlık sigortasından yararlanma haklarının sona erdiği tarihten itibaren bu bent kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılacağı ve Kurumca resen tescil edileceği”,
Kanunun 61 nci maddesinin dördüncü fıkrasında; “genel sağlık sigortalılığının, yerleşim yerinin Türkiye olmadığı veya 60 inci maddenin üçüncü fıkrası gereği genel sağlık sigortası kapsamı dışına çıkılan tarihten itibaren sona ereceği”
18/4/2014 tarihli ve 28976 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Genel Sağlık Sigortası Tescil, Prim ve Müstehaklık İşlemleri Yönetmeliğinin “Genel sağlık sigortalılığının ve bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünün sona ermesi” başlıklı 10 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (ğ) bendinde ise; “(g) bendinde sayılanların aynı fıkranın diğer bentleri ya da aynı maddenin diğer fıkraları kapsamına girdikleri, başka ülke mevzuatı kapsamında sağlık yardımlarından yararlanmaya hak kazandıkları veya Kanuna göre genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayıldıkları; yurt dışında yaşadığını/öğrenim gördüğünü beyan edenlerin ise yerleşim yeri adresini Adres Kayıt Sisteminde yurt dışı olarak beyan ettikleri veya öğrenim sürelerini gösteren belgelerdeki tarihler esas alınarak yerleşim yerlerini yurt dışına taşıdıkları veya yurt dışında öğrenim görmeye başladıkları tarihten itibaren tabi oldukları bent kapsamındaki genel sağlık sigortalılıklarının sona ereceği” hüküm altına alınmıştır.
Yukarıda yer alan hükümler gereği kişilerin genel sağlık sigortalısı sayılabilmeleri için Türkiye’de ikamet etmeleri veya yabancı bir ülkeden sağlık yardımı hakkı bulunmaması gerekmektedir. Bu nedenle yurtdışında ikamet eden veya yabancı ülkeden sağlık yardımlarından yararlanma hakkı olan kişiler, genel sağlık sigortası kapsamına dâhil edilmeyecektir.
Diğer taraftan, Genel Sağlık Sigortası Tescil, Prim ve Müstehaklık İşlemleri Yönetmeliğinin geçici 1 inci maddesinde; “Kanunun 92 nci maddesinde genel sağlık sigortasının zorunlu olması nedeniyle Kanunun 61 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca 60 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında tescil edilenlerden kapsama alındıkları sürelerde yurtdışında ikamet edenlerin genel sağlık sigortalılıklarının bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (ğ) bendine göre sonlandırılacağı, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önceki süreler için ise yurtdışında ikamet edenlerin yurtdışında bulunduklarını; öğrenim belgesi, çalışma belgesi, konsolosluktan alınacak belge, pasaport veya Emniyet Genel Müdürlüğünden alınacak yurt dışına gidiş-dönüş tarihlerini gösterir belgelerle Kuruma başvuruda bulunmaları halinde bu belgelerdeki süreler esas alınarak genel sağlık sigortalılıklarının sonlandırılacağı” hüküm altına alınmıştır.
“Adres Kayıt Sistemi” hakkında Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ile yazışma yapılmış olup, alman cevabi yazıda “5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 50 nci maddesinde yerleşim yeri adreslerinin tutulmasında kişilerin yazılı beyanlarının esas alınacağı ve bildirimlerin nüfus müdürlüklerine ve dış temsilciliklerimize adres beyan formuyla yapılacağı belirtilmiştir.
Adres Kayıt Sistemi Yönetmeliğinin 13’üncü maddesi gereğince adres beyan formundaki bildirimler aksi sabit oluncaya kadar geçerlidir. Nitekim Kanunun 60 ıncı maddesinde beyanlarda şüpheye düşülmesi halinde mülki idare amirinin emri ile kolluk makamları tarafından gerekli soruşturma ve incelemeler yapılarak sonucunun nüfus müdürlüklerine bildirilmesi öngörülmüştür.
Bu itibarla yerleşim yeri adresi kişinin beyanıyla belirlenmekte olup, şüphe duyulması halinde ilgiliden ilave bilgi veya belge istenmesi dış temsilciliklerimizin tasarrufundadır.” denilmektedir.
Bu çerçevede yapılan değerlendirme sonucunda, anılan mevzuat hükümleri gereği yurtdışında ikamet edenlerden, Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında tescil edilenler için, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 18/4/2014 tarihine kadar Yönetmelikte belirtilen belgelere istinaden işlem yapılacaktır. 18/4/2014 tarihi sonrası için ise başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayanlardan; destekleyici mahiyette istenilecek olan çalışma belgesi, konsolosluktan alınacak belge veya Emniyet Genel Müdürlüğünden alınacak yurt dışına gidiş-dönüş tarihlerini gösterir belgelerden birini ibraz etmek şartı ile Nüfus Müdürlükleri veya ülkemizin yurtdışı temsilciliklerinden alacakları onaylı Adres Beyan Formunda / Adres Bilgileri Raporunda yer alan taşınma tarihi esas alınarak, yurtdışma taşındığı tarihten bir gün öncesi ile genel sağlık sigortası tescil sonlandırma işlemi yapılacaktır.
Ancak yurtdışında öğrenim gören öğrenciler, yabancı bayraklı gemilerde çalışanlar ve başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunanlar bu kapsamda değerlendirilmeyecektir.
Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim.
Ahmet AÇIKGÖZ
Genel Müdür