6736 Sayılı Kanunun Yapılandırma Hükümleri
Mahmut Bülent YILDIRIM
Yeminli Mali Müşavir
b.yildirim@vdd.com.tr
6736 Sayılı “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun” 03.08.2016 tarihinde kabul edilerek 19/08/2016 tarihli ve 29806 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış ve yürürlüğe girmiştir.
Bilindiği üzere kanun düzenlemesi ana hatları itibariyle;
– Kamu alacaklarının yeniden yapılandırılması,
– 2011-2012-2013-2014 ve 2015 yılları için matrah artırımı yapılması,
– Yurt dışında para, altın, döviz vs. gibi kıymeti bulunanların milli ekonomiye kazandırılması,
– İşletme kayıtlarının düzeltilmesine olanak sağlaması ,
gibi çok geniş bir mükellef kitlesini ilgilendiren düzenlemeyi kapsamaktadır.
Bilindiği üzere kanundan faydalanmak üzere başvuru süresinin yaklaşık bir ay kalmasından hareketle henüz başvuruda bulunmamış olan mükelleflere hatırlatma amaçlı olarak , kamu alacaklarının yapılandırılması yönüyle ele alınacaktır.
II-KAMU ALACAKLARININ YAPILANDIRILMASI
Kanun ilk dört maddesi kamu alacaklarının yapılandırılmasını düzenlemektedir. Bilindiği üzere kanun milat olarak 30.06.2016 tarihini almış ve bu tarih de dahil olmak üzere bu tarihten önce tahakkuk etmiş olan kamu alacakları yeniden yapılandırma kapsamına alınmıştır.
II.1-KANUN KAPSAMINA GİREN ALACAKLAR
30 Haziran 2016 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere ait vergi, resim, harç ve bunlara ilişkin cezalar ile gecikme faizi ve gecikme zammı alacakları,
30 Haziran 2016 tarihinden (bu tarih dâhil) önce verilen askerlik, seçim, trafik, nüfus, karayolu taşıma, otoyollar ve köprülerden ihlalli geçiş idari para cezaları ile RTÜK idari para cezaları,
Kanunun yayımlandığı 19/08/2016 tarihi itibariyle vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş olan vergi dairelerince takip edilen vergi dışındaki diğer amme alacakları (ecrimisil, öğrenim ve katkı kredisi alacakları gibi)
Alacaklar yapılandırma kapsamına giren alacaklardır.
II.2-ALACAKLARIN HUKUKİ DURUMU İTİBARIYLE SINIFLAMA
– Kesinleşmiş Alacaklar
– Kesinleşmemiş veya Dava Safhasında Bulunan Alacaklar
– İnceleme ve Tarhiyat Safhasında Bulunan İşlemler
II.2.1.-KESİNLEŞMİŞ ALACAKLAR
Kanunun 2. Maddesinde düzenlenmiş olup; düzenlemeye göre, vergi borç asıllarının tamamının, gecikme faizi ve gecikme zammı yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın, Vergi aslına bağlı olmayan cezaların (usulsüzlük ve özel usulsüzlük) %50’sinin ödenmesi gerekmektedir.
Buna göre, kesinleşmiş vergi borçlarında, vergi aslına bağlı olan (vergi ziyaı) cezaların tamamı kaldırılmakta, Vergi aslına bağlı olmayan cezaların (usulsüzlük ve özel usulsüzlük) %50’si kaldırılmakta, Gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacakların tamamı kaldırılmaktadır.
Kesinleşmiş İdari Para cezalarında, vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş idari para cezalarının tamamı tahsil edilecek, ayrıca faiz, gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutar tahsil edilecektir. Faiz, gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacakların tamamı silinerek tahsilinden vazgeçilecektir.
Kanun kapsamına giren kesinleşmiş olan diğer alacaklarda ise, asıllarının tamamı tahsil edilecek, faiz, gecikme faizi ve zammı yerine Yİ-ÜFE oranı esas alınarak güncellenen tutar tahsil edilecektir. Faiz, gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacakların tamamı silinerek tahsilinden vazgeçilecektir.
II.2.2-KESİNLEŞMEMİŞ VEYA DAVA SAFHASINDA BULUNAN ALACAKLAR
Bu kanun kapsamında, kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacaklar kanunun 3. Maddesinde düzenlenmiştir. Alacağın bulunduğu safhaya göre şu şekilde bölümleyebiliriz;
II.2.2.1-Dava Açma süresi henüz geçmemiş ya da ilk derece mahkemesinde devam eden ihtilaflar;
Bu durumda Vergi aslının %50’sinin, gecikme faizi ve zammı yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın ödenmesi gerekmektedir.
Vergi aslına bağlı olmayan Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük cezalarında ise % 25 inin ödenmesi gerekmektedir.
İdari para cezalarında da cezanın % 50 sinin ödenmesi gerekmektedir. Kalan % 50 nin tahsilinden vazgeçilmektedir.
II.2.2.2-Temyiz Aşamasında Bulunan Alacaklar;
Vergi mahkemesindeki karar mükellef lehine sonuçlanmış ve dava temyiz aşamasında ise, Vergi aslının %20’sinin, gecikme faizi ve zammı yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda vergi aslının % 80 i ile gecikme faizi ve gecikme zammının tahsilinden vazgeçilecektir.
Vergi aslına bağlı olmayan Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük cezalarında ilk karar mükellef lehine ise, % 10 unun ödenmesi gerekmektedir.
İdari para cezalarında ilk karar mükellef lehine ise, % 20 sinin ödenmesi suretiyle % 80 inin tahsilinden vazgeçilmektedir.
Vergi mahkemesindeki karar mükellef aleyhine sonuçlanmış ve dava temyiz aşamasında ise, Vergi aslının tamamı ile, gecikme faizi ve zammı yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda gecikme faizi ve gecikme zammının tahsilinden vazgeçilecektir.
Vergi mahkemesi kararı tasdik veya tadilen tasdik ise, tasdik edilen kısmın tamamı ödenecek terkin edilen kısmın ise % 20 si ödenecektir. Burada da yine, gecikme faizi ve zammı yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın ödenmesi gerekmektedir.
Vergi aslına bağlı olmayan Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük cezalarında tasdik veya tadilen tasdik kararı varsa, tasdik edilen kararın % 50 si, terkin edilen kararın ise % 10 u ödenecektir.
İdari para cezalarında tasdik veya tadilen tasdik kararı varsa, tasdik edilen kararın tamamı, terkin edilen kararın ise % 20 si ödenecektir.
II.2.2.3-İnceleme ve Tarhiyat Safhasında Bulunan İşlemler:
Söz konusu düzenleme kanunun 4. Maddesinde yer almaktadır. Düzenlemeye göre, 30/06/2016 tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak 19/08/2016 tarihinden önce başlanıldığı halde tamamlanmamış olan vergi incelemeleri ile tarh, tahakkuk ve takdir işlemlerine, bu kanunun matrah ve vergi artırımlarına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla, devam edilecektir.
Mükellef hakkında devam etmekte olan vergi incelemesi 30 Eylül 2016 tarihine kadar tamamlanamaz ise, mükellefin artırdığı matrahlar geçerli olacaktır.
Mükellef hakkında devam etmekte olan vergi incelemesi 30 Eylül 2016 tarihine kadar tamamlanır ise, tarhiyata ilişkin ihbarnamenin mükellefe tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde vergi dairesine başvurulması halinde yapılandırmadan faydalanılacaktır. tarhedilen vergi ve cezaların aslının %50’sinin, gecikme faizi ve zammı yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın ödenmesi gerekmektedir.
Bu durumda;
Tarh edilen verginin %50’sinin,
Kanunun yayımlandığı tarihe kadar (19/08/2016) hesaplanan gecikme faizi yerine Yİ-ÜFE tutarının,
Kanunun yayımlandığı tarihten sonrası için hesaplanacak gecikme faizinin,
Vergi aslına bağlı olmayan (usulsüzlük ve özel usulsüzlük) cezanın %25’inin ödenmesi halinde,
Vergi aslının kalan %50’sinin,
Vergi aslına bağlı olan (vergi ziyaı) cezaların tamamının,
Vergi aslına bağlı olmayan cezaların (usulsüzlük ve özel usulsüzlük kalan %75’inin Gecikme faizinin tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
Bu madde hükümlerinden yararlanılabilmesi için madde kapsamında ödeme başvurusunda bulunulan alacağa ilişkin dava açılmaması şarttır.
Yapılandırma başvurusunda bulunmak isteyen mükellefler için son başvuru tarihi 30 Ekim 2016‘dır.
Yapılandırma başvuruları Gelir İdaresi Başkanlığı internet adresinden (www.gib.gov.tr) üzerinden ya da vergi dairesine şahsen veya posta ile yapılabilir.
Birden fazla vergi dairesine borcu olanlar her bir vergi dairesine ayrı ayrı başvuracaklardır.
Peşin veya taksitler şeklinde ödeme yapılabilecektir. Peşin ödemeler ilk taksit ödeme süresinin son günü olan 30 Kasım 2016 tarihine kadar yapılacaktır. Peşin ödemelerde Yİ-ÜFE oranları üzerinden % 50 oranında indirim yapılacaktır.
Yapılandırılan borçlar 6, 9, 12 veya 18 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden biri seçilerek ödenebilir ve ilk taksit 30 Kasım 2016 tarihine kadar kalan taksitler de ikişer aylık dönemler halinde ödenecektir.
Taksitle yapılacak ödemelerde aşağıdaki katsayılar uygulanacaktır.
— Altı eşit taksit için (1,045)
— Dokuz eşit taksit için (1,083)
— Oniki eşit taksit için (1,105)
— Onsekiz eşit taksit için (1,15)
Yapılandırmanın devamı için ilk iki taksidin süresinde ödenmesi şarttır. Bir takvim yılında ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilecektir.
Bir diğer önemli husus da yapılandırılan borçlarla ilgili olarak mükellefin normal beyanıyla beyan edip tahakkuk etmiş vergilerinin de süresinde ödenmesi şarttır.
Ayrıca mükelleflerin yapılandırılan borçlarına dava açmamaları, açtıkları dava var ise de bunlardan vazgeçmeleri gerekmekte bunları da yazılı olarak vergi dairesine bildirmeleri gerekmektedir.
III-SONUÇ
6736 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun un yapılandırma hükümlerinden faydalanacaklar için son başvuru tarihi 30 Ekim 2016 dır. Düzenleme, özellikle ekonomik sıkıntılar nedeniyle kamuya olan borçlarını ödemekte zorlanan mükellefler için büyük bir avantaj sağlamaktadır. Bu tür düzenlemeler her ne kadar vergisel ödevlerini zamanında yerine getiren mükellefler için olumsuz bir etki yapsa da, ulusal ve uluslararası piyasalardaki riskler ve olumsuzluklar dolayısıyla bir çok mükellefin vergi borçlarını ödemekte zorlandığı da bir gerçektir. Bu yazımızda kanunun yapılandırma hükümlerinin genel bir hatırlatılması yapılmış olup kanuni düzenlemede matrah artırımı, kayıtların düzeltilmesi, stok affı, varlıkların yurda getirilmesi şeklinde özetleyeceğimiz bir çok düzenlemenin bulunduğu da gözden kaçırılmamalıdır.