Teknoparklara Ne Kadar Hazırız
Talha APAK
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi/Öğretim Görevlisi
Alomaliye.com Yayın Kurulu Başkanı
t.apak@apakymm.com
TEKNOPARK olarak anılan “Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu” 2001 yılından beri ülkemizde uygulanmakta. Bu Kanunun amacı, üniversiteler, araştırma kurum ve kuruluşları ile üretim sektörlerinin işbirliği sağlanarak, teknolojik bilgi üretmek, üründe ve üretim yöntemlerinde yenilik geliştirmek, ürün kalitesini veya standardını yükseltmek, verimliliği artırmak, üretim maliyetlerini düşürmek, teknolojik bilgiyi ticarileştirmek, teknoloji yoğun üretim ve girişimciliği desteklemek, küçük ve orta ölçekli işletmelerin yeni ve ileri teknolojilere uyumunu sağlamaktır.
SERBEST BÖLGELERDEN FARKLI
Bir zamanlar serbest bölgelere de çok fazla ilgi vardı. Herkes gidip buralarda bir şirket kurdu ya da şube açtı ve yüksek oranda karlar elde edip hiç vergi ödemeden ciddi kazanç sağladı. Daha sonra, Maliye serbest bölgelerdeki vergi kayıpları ile ilgili incelemeler başlattı. Şirketler çok ciddi vergi ve vergi cezaları ödemek zorunda kaldı. Aynı durum günümüzde, yatırımcıların yeni gözdesi olan teknoloji geliştirme bölgeleri için de geçerli. Bölgelere yoğun talep var, öyle ki yer bulmak çok zor. Ancak, şirketler teknopark faaliyetlerini ve vergi planlamalarını doğru yapamazlarsa ileriki süreçlerde vergisel riskler kaçınılmaz olacaktır.
Genel olarak kuruluşu, ortaklık yapısı, yönetim biçimi bakımından farklı organizasyonlarla yapılanan teknoparklar, temelde, taraflardan bir veya birkaçının ağırlık taşımasına göre şekil (model) almakta. Kurulan teknoparkların özel statüde, yerel yönetimlere ya da üniversitelere bağlı olması onların kâr amaçlı olup olmamasını da beraberinde getiriyor.
BİRÇOK AVANTAJI VAR
Başta kurumlar vergisi (KV) ve gelir vergisi (GV) istisnaları olmak üzere bölgelerde yapılan bazı faaliyetlerin Katma Değer Vergisi’nden (KDV) istisna edilmesi ve sigorta primi işveren payının yarısının beş yıl süreyle Maliye Bakanlığı bütçesinden karşılanması, yatırımcıları teknoparklara yöneltiyor. Bölgede muafiyet ve istisnaların uygulanmasına ilişkin esaslar şöyle sıralanabilir. Bölgede faaliyet gösteren “yönetici şirketlerin” ve Kanunun uygulanması ile ilgili her türlü faaliyetleri sonucunda elde ettikleri kazançları 31/12/2023 tarihine kadar kurumlar vergisinden müstesnadır. Şirket, Kanunun uygulanması ile ilgili düzenlenen kâğıtlardan ve yapılan işlemlerden dolayı damga vergisi ve harçtan da muaftır.
Bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu Bölgedeki yazılım ve/veya Ar-Ge faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları 31/12/2023 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden müstesnadır.
Bölgede çalışan ve Yönetmeliğe göre tanımlanmış Ar-Ge ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri 31/12/2023 tarihine kadar her türlü vergiden istisnadır.
Atık su arıtma tesisi işleten Bölgelerden, belediyelerce atık su bedeli alınmaz.
Bölgede yer alan girişimcilerin yürüttükleri yazılım ve/veya Ar-Ge projesi kapsamında çalışan Ar-Ge personelinin, Bölgede yürüttüğü görevle ilgili olarak yönetici şirketin onayıyla, Bölge dışında geçirdiği sürelere ait bu çalışmaları kapsamında elde ettikleri ücretlerinin; üniversite bünyesinde kadrolu olan öğretim elemanları için yüzde 50’si, diğer Ar-Ge personeli için yüzde 25’i gelir vergisinden müstesnadır.
Bu Kanuna göre teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyette bulunan girişimcilerin kazançlarının gelir veya kurumlar vergisinden istisna bulunduğu süre içinde münhasıran bu Bölgelerde ürettikleri ve sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetleri Katma Değer Vergisinden müstesnadır.
Yönetici şirket ve Bölgede faaliyet gösteren girişimciler ile Bölgede çalışan Ar-Ge ve destek personelinin yararlandıkları istisna ve muafiyetleri yönünden Maliye Bakanlığınca denetlenir. Bu denetim, yönetici şirketlerin sorumluluğunu kaldırmaz. Henüz başlangıç aşamasındaki teknopark deneyimlerimizin orta vadede olgunluğa erişerek, ülkemiz ekonomisi için katkılar sağlaması bekleniyor. Bu nedenle ilgililerin teknoparklara sıcak bakmasının yanında, tarafların gönüllü ve bilinçli katılımları da önemli.
Para Dergisinden İktibas Edilmiştir.