Mesafeli Satış Sözleşmelerinin Vergilendirilmesi
Muharrem ÖZDEMİR
Yeminli Mali Müşavir
m.ozdemir@vdd.com.tr
1.1. Damga Vergisi Yönünden Vergilendirme
Mesafeli satış sözleşmeleri, diğer tüketici sözleşmeleri kapsamında 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun[1] 48’nci maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, mesafeli sözleşme, satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmelerdir.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun[2] 17’nci maddesinde, kanunda şekle bağlanmamış bir sözleşmenin taraflarca belirli bir şekilde yapılması kararlaştırılmışsa, belirlenen şekilde yapılmayan sözleşmenin tarafları bağlamayacağı, herhangi bir belirleme olmaksızın yazılı şekil kararlaştırılmışsa, yasal yazılı şekle ilişkin hükümlerin uygulanacağı; 14 üncü maddesinde, yazılı şekilde yapılması öngörülen sözleşmelerde borç altına girenlerin imzalarının bulunmasının zorunlu olduğu, kanunda aksi öngörülmedikçe, imzalı bir mektup, asılları borç altına girenlerce imzalanmış telgraf, teyit edilmiş olmaları kaydıyla faks veya buna benzer iletişim araçları ya da güvenli elektronik imza ile gönderilip saklanabilen metinlerin de yazılı şekil yerine geçeceği; 15 inci maddesinde, imzanın, borç altına girenin el yazısıyla atılmasının zorunlu olduğu, güvenli elektronik imzanın da, el yazısıyla atılmış imzanın bütün hukuki sonuçlarını doğuracağı hususları düzenlenmiştir.
5070 sayılı Elektronik İmza Kanununun[3] 1’nci maddesinde, kanunun amacının, elektronik imzanın hukukî ve teknik yönleri ile kullanımına ilişkin esasları düzenlemek olduğu; 2 nci maddesinde, bu kanunun elektronik imzanın hukukî yapısını, elektronik sertifika hizmet sağlayıcılarının faaliyetlerini ve her alanda elektronik imzanın kullanımına ilişkin işlemleri kapsadığı; 3/b maddesinde, elektronik imzanın, başka bir elektronik veriye eklenen veya elektronik veriyle mantıksal bağlantısı bulunan ve kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veriyi ifade ettiği; 5 inci maddesinde de güvenli elektronik imzanın elle atılan imza ile aynı hukuki sonucu doğurduğu hükme bağlanmıştır.
6728 sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun[4] 28’nci maddesi ile 488 sayılı Kanuna ekli (1) Sayılı Tablonun I. Akitlerle ilgili kâğıtlar” başlıklı bölümünün “A. Belli parayı ihtiva eden kâğıtlar” başlıklı fıkrasına yeni sözleşme türleri eklenmiştir. Bu kapsamda 10/e numaralı bent ile 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında düzenlenen mesafeli satış sözleşmelerinin Binde 9,48 oranında nisbi damga vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır.
60 Seri No’lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliğinin[5] ‘Tabloya yeni sözleşme türleri eklenmesi’ başlıklı 6’ncı maddesinin (4) numaralı fıkrasına göre, mesafeli satış sözleşmelerinin manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgelerde, belgenin güvenli elektronik imza kullanılmak suretiyle düzenlendiği anda damga vergisini doğuran olay meydana gelmektedir.
Bu bilgiler ışığında;
a) Elektronik ortamda oluşturulan ve belli parayı ihtiva eden mesafeli sözleşmeler, taraflarca 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununda tanımlanan güvenli elektronik imza ile imzalanmaları halinde damga vergisine tabi olacaktır,
b) 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında tanımlanan elektronik imza ile imzalanmamış olanlar damga vergisine tabi tutulmayacak,
c) Elektronik imza ile imzalanmış olmakla birlikte belli parayı içermeyenler de damga vergisine tabi olmayacaktır.[6]
1.2. Elektronik Ortamda Oluşturulan Mesafeli Satış Sözleşmelerinden Doğan Damga Vergisinin Beyanı
İnternet üzerinden satış işlemi ile akdedilen mesafeli satış sözleşmelerine ilişkin damga vergilerinin günlük internet satış raporlarına göre gün sonu toplamı şeklinde tek satırda damga vergisi defterine kaydedilmesi yerine düzenlenen her kâğıdın ayrı ayrı damga vergisi defterinde gösterilmesi gerekmektedir[7]
Bir ay içinde düzenlenen kâğıtlara ait damga vergisinin, Damga Vergisi Kanununun 22’nci maddesinin (a) bendi hükmü gereği ertesi ayın yirmi üçüncü günü akşamına kadar bağlı bulunulan vergi dairesine damga vergisi beyannamesi ile beyan edilip yirmi altıncı günü akşamına kadar ödenmesi gerekmektedir.
2.MESAFELİ SATIŞ SÖZLEŞMESİNDE İADE EDİLECEK ÜRÜNLERDE BELGE DÜZENİ
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 227’nci maddesinde, “Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir…” hükmüne yer verilmiştir.
Mezkûr Kanunun 229 uncu maddesinde fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olarak tanımlanmıştır.
385 sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin[8] “Kapıdan veya Mesafeli Sözleşme Düzenlenerek Yapılan Satışlarda İade İşlemlerinde Belge Düzeni” başlıklı 4’ncü bölümünde ise; “…sadece kapıdan ve mesafeli sözleşmeler düzenlenerek yapılan satışlara ilişkin iade işlemleri için Vergi Usul Kanununun mükerrer 257’nci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden iade bölümünün yer alacağı bir faturanın düzenlenmesi ve en az iki örneğinin müşteriye malla beraber gönderilmesi uygun görülmüştür.
Söz konusu faturanın alt kısmına açılacak iade bölümünde[9];
– Malı iade edenin adı soyadı, adresi, imzası
– İade edilen mala ilişkin cins, miktar, birim fiyat ve tutar yer alacaktır.
Bu şekilde düzenlenen fatura, malla beraber müşteriye gönderildiğinde müşteri malı iade etmek isterse iadeye ilişkin bölümü dolduracak ve iki örnek olan faturanın bir örneğini mal ile birlikte malı satana geri gönderecek, bir örneği kendinde kalacaktır.
Bu bilgiler ışığında; mesafeli satış sözleşmeleri kapsamında düzenlenen faturalarda ‘iade bölümünün’ yer alması halinde malın iade edilmesi durumunda bu kısmın doldurulması gerekmekte olup ayrıca gider pusulası düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.
[1] 28.11.2013 tarih ve 28835 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[2] 04.02.2011 tarih ve 27836 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[3] 23.01.2004 tarih ve 25355 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[4] 09.08.2016 tarih ve 29796 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[5] 29.09.2016 tarih ve 29842 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[6] İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 01.03.2017 tarih ve 59490 sayılı Özelgesi
[7] Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığının 22.12.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.99.16.02-Damga-1-167
[8] 01.08.2008 tarih ve 26954 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[9] Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığının 09.09.2015 tarih ve 64597866-105[229-2015]-20214