Serbest Meslek Kazancı Elde Edenler
Rüknettin KUMKALE
Yeminli Mali Müşavir
rkumkale.ymm@gmail.com
Bu durumda, meslek mensuplarının tarifenin altında iş alabilecekleri ve makbuz kesebilecekleri sonucu çıkartılıyor.
Ancak biz burada konuya haksız rekabet açısından bakacağız.
Meslek mensupları arasında kıran kırana o kadar büyük bir rekabet bulunmaktadır ki, bir meslek mensubunun tarifenin altında vermiş olduğu teklife karşılık, bir başka meslek mensubu yarısına işi alabilmektedir.
Burada suçu işverene yüklememek gerekmekte, çünkü para onun cebinden çıkacak bu sebeple az para verme peşinde. Ancak düşünemediği bir nokta var, o da alacağı işin kalitesi.
Mali müşavirlik mesleği çok zor bir meslektir. Emek yoğun çalışmak gerektirmektedir. Kanunlarımızla biz meslek mensuplarına çok fazla angarya yüklenmiştir.
Anayasa’nın Zorla çalıştırma yasağı başlıklı 18. Maddesi, Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır. Şeklinde.
Angarya kelimesi Türk Dil Kurumu sözlüğünde “Bir kişiye görevi dışında yaptırılan iş” olarak tanımlanıyor.
Sayın SMMM Mehmet Ali Bayraktar 04.07.2013 tarihli ANGARYA başlıklı yazısında konuyu bakın nasıl özetliyor. (Kaynak : URL: http://www.denizlismmmo.org/yazdir.asp?ID=297) Erişim: 21.05.2017 S: 00.07
“Gerek Türk Ticaret Kanunu’nun gerekse diğer yasal düzenlemelerin son yıllarda fazlaca yapılması nedeniyle mali müşavirlerin yükü çok ağırlaştı. Üzerine yüklenen angaryalarla beli kamburlaştı, yorgun düştü. İşlerini zamanında yapamaz ve yetiştiremez oldu. İşte bu nedenle olsa gerek; verilmesi gereken beyanname ve bildirimlerin süresi ilgililerce sürekli uzatılmaya başlandı.
Bu uzatmalar meslek mensuplarına nefes aldırsa da mesleki olarak yapması gereken işler, gelecek aylara sarkıyor. O nedenle serbest muhasebeci mali müşavir kendisi ve ailesiyle geçirmesi gereken zamanı işinde harcıyor. Bu durum meslek mensuplarının hem iş, hem de yaşam kalitesini bozuyor.
Bilindiği gibi serbest muhasebeci mali müşavirler devlet ile mükellef arasında önemli bir köprü vazifesi görmekte, önemli bir işlevi yerine getirmektedir. Bu görevi yerine getirirken, üzerine yüklenen angaryaların ve gereksiz yüklerin kaldırılması gerekliliğine inanıyor, daha kaliteli bir hizmet anlayışının hâkim olmasını diliyoruz.”
Yozgat Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası Başkanı Sayın, Ahmet Bulut, 09.03.2017 tarihinde yayımlanan Muhasebeciler, angarya işlerin yüklenmesinden şikayetçi başlıklı haberde özetle (http://www.gunaydinyozgat.com/haber/2567/muhasebeciler-angarya-islerin-yuklenmesinden-sikayetci) Erişim : 21.05.2017 S: 00.12
“Mükelleflerin beyanının doğruluğunu denetleyemeyen üstelik her 4 – 5 yılda bir af getirerek mükellefleri doğru beyan vermekten imtina etmesine neden olan maliye bu işi BA, BS formları ile çözmeye çalışmakta yine meslek mensuplarına “ANGARYA” iş çıkartmaktadır. Mali Müşavirlik mesleği kamu kurumları ile mükellef arasında köprü görevi görmektedir. Ve bu köprü her geçen gün daha fazla yıpranmaktadır. Maliye ve SGK Bakanına düşen görev, köprünün yükünü hafifletmektedir. Üstüne bindirdiği yükü her geçen gün artırarak çökmesine zemin hazırlamak değil. Maliye ve SGK, personeli ile başaramadığı her türlü işi angarya olarak, mali müşavirlerin sırtına yüklemektedir. Meslek mensuplarımız bu uygulamalara itiraz ettiğinde kamu gücünü orantısız olarak kullanan bir idare ile karşılaşmaktadır. Basit istatistiki bilgilerde bile meslek mensupları binleri eski para ile milyarları bulan cezalar ile karşı karşıya bırakılmaktadır.”
Muhasebe Meslek Mensupları Arasında Yaşanan Haksız Rekabet Üzerine Bir Araştırma;
Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt: 16 – Sayı: 30, Aralık 2013 sayısında yayımlanan Yrd.Doç.Dr.Vesile ÖMÜRBEK (Süleyman Demirel Üniversitesi, İ.İ.B.F., İşletme Bölümü, Öğretim Üyesi, vesileomurbek@sdu. edu.tr) ve Tarık TÜRKOĞLU (SMMM, tariktt84@hotmail.com) tarafından yapılan Muhasebe Meslek Mensupları Arasında Yaşanan Haksız Rekabet Üzerine Bir Araştırma’da sonuç olarak özetle aşağıdaki düşüncelere yer verilmektedir. ; Kaynak : http://sbe.balikesir.edu.tr/dergi/edergi/c16s30/makale/115-149.pdf (erişim : 21.05.2017 S: 00.35)
Yaşanan haksız rekabet sorununun, hukuki ve idari boyutunun geliştirilmesi halinde oluşacak yeni ortamın muhasebe mesleğine olumlu katkılarda bulunacak ve çıkarılacak yeni bir kanunun konuyla ilgili çağdaş yaklaşımları beraberinde getirecektir. Dolayısıyla yapılan düzenlemeler haksız rekabeti önlemede önemli roller üstlenecektir.
Yapılan çalışmada meslek mensuplarının haksız rekabetten dolayı yaşadığı ekonomik ve sosyolojik sorunlar genel olarak değerlendirildiğinde başta tahsilat sorunu olmak üzere ücret üzerinden yaşanan haksız rekabetin olduğu ve meslek mensuplarının meslekleri dışındaki işlerle uğraşmalarının haksız rekabetin etkisini daha hissedilir düzeylere çıkardığı belirlenmiştir. Ayrıca meslek mensupları arasında iş yükünü, müşteri yapısını ve sayısını eşitleyecek bir çalışma planının olmamasının yaşanan haksız rekabete zemin hazırladığı meslek mensuplarınca yüksek oranlarda kabul gören diğer bir faktördür.
Araştırmanın yapılma sürecinde edinilen bilgi ve gözlemlere göre, sorunun çözümüne yönelik hazırlanan projeler ve sunulan çözüm önerilerinin yürürlüğe geçirilmesi meslek mensuplarınca talep edildiği tespit edilmektedir. Ayrıca muhasebe mesleğinde yapılacak yeni çalışmalar hakkında meslek mensuplarına yeterli bilgi verilmesinin mevcut sorunların çözümünde etkili olacağı öngörülmektedir. Aksi takdirde ise haksız rekabetin önüne geçilemeyeceği ve bu sorunun gelecekte daha ciddi sorunlara neden olacağı düşünülmektedir. Bu nedenle yapılan anket çalışmasına katılan meslek mensuplarının projelere ve çözüm önerilerine olan katılım düzeyleri genel olarak orta seviyelerde gerçekleşmiştir.
Araştırma sonuçlarında dikkat edilmesi gereken diğer bir husus ise meslek mensuplarının mevcut sorunlarının tespiti ve çözümünde güncel mevzuatlarını yetersiz gördükleri tespit edilmektedir. Bu yetersizliğin mevcut mevzuatın hazırlanma sürecinde meslek mensuplarının görüş ve düşüncelerinin kaynaklandığı belirlenmiştir. İletişimdeki bu eksikliğin mesleki sorunların oluşmasında önemli bir faktör olduğu ortaya çıkmaktadır.
Araştırma sırasında yapılan çalışmalarla birlikte edinilen izlenimlere göre haksız rekabetin meslek mensuplarının toplumda mesleki itibarlarına gölge düşürdüğü ve muhasebe mesleğinin hak ettiği saygınlığa ulaşmasını engellediği ortaya çıkmaktadır.
Yapılan araştırma sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde ise mesleki haksız rekabetin varlığının büyük oranda kabul gördüğü ortaya çıkmaktadır. Ayrıca bu sorunun meslek mensuplarına ekonomik ve sosyolojik açıdan önemli zararlar verdiği de tespit edilmiştir.
Ayrıca yaşanan haksız rekabetin, gelecekte meslek icrası sırasında daha büyük sorunlara neden olacağı ve meslek mensuplarının muhasebe mesleğinin varlığını sürdürmesine yönelik ciddi kaygılar taşıdığı belirlenmiştir.
Yukarıda belirtilen araştırmada haksız rekabet ile ilgili aşağıdaki bilgilere de yer verilmektedir.
Bu bağlamda aşağıda sayılı haller bu hususta özellikle haksız rekabet teşkil etmektedir: (Türkiye Haksız Rekabetle Mücadele Kurulu [ TÜRHAK ], 2011: 48-52)
- Meslek mensuplarının dürüstlüğü, güvenilirliği ve tarafsızlığı hakkında yanlış ve asılsız beyanlarda bulunmak,
- Meslek mensuplarının hizmetlerini ve faaliyetlerini yanlış, yanıltıcı veya yersiz açıklamalarla kötülemek, · Meslek mensupları hakkında asılsız ihbar ve şikâyette bulunmak,
- Kendisi, hizmetleri ve faaliyetleri hakkında gerçek dışı veya yanıltıcı açıklamalarda bulunmak, · Sahip olmadığı meslek unvanını kullanmak,
- Mesleki ve akademik unvan dışında sahip olunan başka unvanları kullanmak,
- Başlıklı kağıtların, kartvizit ve tabelaların reklam niteliğinde düzenlenmesini sağlamak ve bu belgelerde mesleki ve akademik unvanlar ile iletişim bilgileri haricinde bilgilerin olmasına göz yummak,
- Serbest muhasebecilik, serbest muhasebeci mali müşavirlik ve yeminli mali müşavirlik hizmeti hiçbir sıfat altında marka olarak tescil ettirilemez,
- Büro açılışlarını basın ve yayın yoluyla duyuramazlar,
- Mesleğin ilke ve kurallarının tümüne uymak koşulu ile meslek mensupları teknolojinin tüm imkanlarından faydalanabilir. İnternet kullanımına giren web sitelerinde “unvanı.tr” uzantılı siteler kullanabilirler ve bu sitelerinde her hangi bir reklam faaliyeti kabul edemez ve reklam alamazlar.
Meslek Mensupları Arasında Haksız Rekabeti Oluşturan Diğer Etmenler Meslek mensupları arasında haksız rekabeti oluşturan diğer etmenler ise şöyle sıralanmaktadır : (Arıkan, 2000:2, Arıkan, 2002:1, Ataman, 2010:18, Dede, 2007:14, Dede, 2009:31, Dilekyiğit, 2009:22, Doğan, 2010:45, Topçu, 2010:37, Yaşar, 2011:1,)
– Tahsilat sorunundan kaynaklanan haksız rekabet,
– Yıl sonunda talep edilen defter tasdik ücretinden kaynaklanan haksız rekabet,
– Meslek mensuplarının standartlarına uymamaktan kaynaklanan haksız rekabet,
– Kamu denetimindeki yetersizlikten doğan haksız rekabet,
– Meslek mensubu – mükellef çalışma planının olmamasından kaynaklanan haksız rekabet,
– Yeminli mali müşavirlerden ve denetim firmalarından kaynaklanan haksız rekabet,
– Mükelleflerin bilinç düzeyinden kaynaklanan haksız rekabet,
– Meslek mensuplarının gösterdiği fazla hoşgörüden doğan haksız rekabet,
– Mesleki mevzuattan kaynaklanan haksız rekabet, – Mali idareden ve vergi mevzuatından kaynaklanan haksız rekabet,
– Meslek örgütlerinden ve yöneticilerinden kaynaklanan haksız rekabet ve – Bağımlı olarak çalışan meslek mensuplarından kaynaklanan haksız rekabettir.
Meslek mensupları bu kadar yoğun angarya baskısında iken, bir de haksız rekabet sonucunda elde ettikleri işleri yapamamakta, daha doğrusu bu işlerin üstesinden gelmekte zorlanmaktadırlar. Her ne kadar bilgisayar düzeni içende işler yapılmakta ise de, üstlerinde bulunan angarya ile beraber bir çok yanlışlık veya işin yetiştirilememesi gibi sorunla karşı karşıya bulunmaktadırlar.
Haksız rekabet dolayısıyla iş elde edilmesi etik kurallara daha doğrusu ahlaka aykırıdır.
Meslek mensubu arkadaşından iş çalmaktır.
Siz hiç bir taksi durağı önünden iş alan, durağa bağlı olmayan bir taksi gördünüz mü?
Sonuç olarak yazımızın başlığındaki soru soralım: Serbest Meslek Kazancı Elde Edenlere Mahkemeden Güzel Haber mi?
Mahkemeden çıkan karar ile tarifenin altında makbuz kesilmesinin vergisel bir cezaya muhatap tutulmaması gerektiği güzel bir haber, ancak bunun zaten yoğun olarak mevcut haksız rekabeti daha da arttıracağından ve boyutlarını büyüteceğinden dolayı kötü bir haber.
Marifet çok iş almak değil, kaliteli iş yapmaktır.
Meslek mensuplarının fiyat kırarak iş almak yerine, kaliteli hizmet sunabilecek kadar işi alma yoluna gitmeleri gerekmektedir.