Konaklama Tesisleri KDV Belge Düzeni
Doğan ÇENGEL
Yeminli Mali Müşavir / Bağımsız Denetçi
dogancengel@beratymm.com
Giriş
Türk Dil Kurumuna göre gecelemek geceyi bir yerde geçirmek, geceleme gecelemek işi, konaklamak ise yolculuk sırasında bir yerde durup geçici bir süre kalmak anlamına gelir.
KDVK’nın 28.maddesine göre KDV oranı % 10’dur. Bakanlar kurulunun bu oranı, çeşitli kriterleri dikkate alarak dört katına kadar artırmaya, % 1 ‘e kadar indirmeye yetkisi vardır. Bu yetki 700 Sayılı KHK ile Cumhurbaşkanına devredilmiştir. Bugün bakıldığında mal teslimleri ile hizmet ifalarına uygulanacak KDV oranları 2007/13033 Sayılı BKK ile %1 (I sayılı liste), %8 (II sayılı liste), bu iki oranın dışında kalanlar içinse %18 (genel oran) şeklinde tespit edilmiştir. %1 ve %8’lik KDV oranı uygulaması indirimli oran olarak tanımlanabilir.
Yukarıda belirtilen oranlar dışında matrahın, özel matrah şeklinde olması nedeniyle de KDV’nin daha düşük hesaplanması mümkündür. Bu uygulamaya külçe altın ve ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticaretiyle iştigal eden mükelleflerce, KDV mükellefi olmayanlardan alınarak vasfında esaslı değişiklik yapılmaksızın satılan ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmazların teslimi örnek gösterilebilir.
Geceleme Hizmetlerinde KDV Oran Uygulaması
2007/13033 sayılı BKK eki (II) sayılı listenin (B) bölümünün 25. sırasında yer alan; otel, motel, pansiyon, tatil köyü ve benzeri konaklama tesislerinde sunulan geceleme hizmetlerinde KDV oranı (% 8) olarak uygulanır.
Geceleme Hizmetinin Kapsamı
Geceleme hizmeti otel, motel, pansiyon, tatil köyü ve benzeri konaklama tesislerinde oda veya yer tahsis etmek suretiyle verilen, tesiste günlük yatma, barınma, kalma hizmetidir.
Konaklama Tesislerinin Bünyesindeki Hizmet Birimlerinde Yiyecek-İçecek Hizmetleri
Otel, motel, pansiyon, tatil köyü ve benzeri konaklama tesislerinin (üç yıldız ve üzeri oteller, tatil köyleri ve benzeri tesisler hariç) bünyesindeki; lokanta, restaurant, restaurante, alakart lokantası, kahvaltı salonu, açık yemek alanı, yemek terası, kafeterya, snack bar, vitamin bar, pasta salonu, lobi gibi mekanlarda verilen hizmetlerde (% 8) oranında KDV uygulanır. Öte yandan, konaklama tesislerinin bünyesinde yer alan ve yukarıda sayılanlar dışında kalan mekânlarda verilen yiyecek içecek hizmetleri ise genel vergi oranına tabi olacaktır.
Konaklama Tesislerinden Alınan Diğer Hizmetler
Konaklama tesislerinde geceleme hizmetinin dışında ayrıca yemek (yukarıda açıklanmıştır), eğlence, spor, ütü, kuru temizleme gibi hizmetler geceleme hizmeti satın almaksızın yararlanılması halinde bu hizmetler ayrıca tabi oldukları oranda vergilendirilir.
Geceleme hizmeti satın alanlara verilen bu hizmetlerin, konaklama tesisleri tarafından ayrıca faturalandırılması ya da geceleme hizmetine ilişkin faturada geceleme bedeli haricinde ayrıca gösterilmesi durumunda da söz konusu hizmetler ait oldukları oranda vergilendirilir. Ancak, geceleme hizmeti dışında olup mutat olarak geceleme hizmeti kapsamında sunulan hizmetlere ilişkin bedellerin, geceleme bedeline dahil edilerek geceleme, konaklama bedeli olarak tek bir bedel alınarak faturalanması durumunda geceleme hizmeti ile birlikte bu hizmetlere de geceleme bedeli kapsamında (% 8) oranında KDV uygulanır.
Konaklama İşletmelerinde Kullanılan Alkollü İçecekler
Burada alkollü içeceklerden maksat, ÖTV Kanununa ekli (III) sayılı listenin (A) cetvelinde yer alan içeceklerdir (kolalı gazozlar hariç). Her şey dahil sistemde verilen konaklama hizmetinin içerisinde alkollü içeceklerinde yer alması ve faturada sadece konaklama bedelinin belirtilmesi durumunda KDV oranı %8 uygulanır. Ancak alkollü içeceklere ait yüklenilen KDV tutarları, hesaplanan KDV tutarlarından indirilemez. Alkollü içeceklere ilişkin hizmet bedelini ayrıca fatura edilmesi (ya da faturada ayrıca gösterilmesi) halinde ise alkollü içeceklere ilişkin hizmet bedeline (% 18) KDV hesaplanır ve bu hizmete konu olan alkollü içecekler dolayısıyla yüklenilen KDV tutarı indirim konusu yapılabilir.
Bu durumda;
– Alkollü içecekler ve bunların iktisabı dolayısıyla yüklenilen KDV ayrıca açılacak yardımcı hesaplarda izlenir.
– Ay içinde tüketilen alkollü içeceklerden indirimli orana ve genel orana tabi hizmetlerde kullanılan kısımlar ayrı ayrı belirlenir.
– İndirimli oran uygulanan hizmetlerde kullanılan alkollü içeceklerin alımında yüklenilen KDV, en eski tarihli (ilk giren ilk çıkar) alış faturalarından başlanarak hesaplanır ve KDV beyannamesinin “İlave Edilecek KDV” satırında gösterilerek indirim hesaplarından çıkarılır. Bu tutar gider veya maliyet hesaplarına aktarılır.
Yurtiçi Seyahat Acentelerinin Geceleme Hizmetleri İçin Verdikleri Aracılık Hizmetleri
1618 sayılı Kanun hükümlerine göre Kültür ve Turizm Bakanlığından işletme belgesi almış seyahat acenteleri tarafından müşteriye aktarılan geceleme hizmet tutarı ve bu hizmete ilişkin aracılık bedellerine de konaklama tesislerinde verilen geceleme hizmetlerinin ait olduğu oran (%8) uygulanır.
– Geceleme hizmet bedelinin seyahat acentesi tarafından hizmeti fiilen alan kişiye aktarılmasında, aktarılan geceleme hizmeti ve buna ilişkin komisyon toplamına (% 8) KDV oranı uygulanır.
– Acentenin geceleme hizmetine aracılık karşılığında konaklama tesisine fatura düzenlemesi halinde bu faturada gösterilen bedel üzerinden de (% 8) KDV hesaplanır.
– Acentelerin müşteriye düzenlediği faturada yer alan toplam tutarın, geceleme hizmeti ile buna ilişkin komisyon ücreti dışındaki kısmı ise genel oranda KDV’ye tabidir.
– Seyahat acentelerinin indirimli oran kapsamında iade talebinde bulunmaları mümkün değildir.
Yurtdışı rezervasyon şirketlerine ödenen komisyon bedelleri
Aracılık bedellerine, konaklama tesislerinde verilen geceleme hizmetlerinin ait olduğu oranın (%8) uygulanabilmesi için seyahat acentesinin 1618 sayılı Kanun hükümlerine göre Kültür ve Turizm Bakanlığından işletme belgesi almış olması gerekmektedir. Bu nedenle yurt dışındaki şirketlere ödenen komisyon bedellerinin genel oranda (%18) KDV’ye tabi tutulması ve 2 Nolu KDV beyannamesiyle beyan edilmesi gerekir (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 13/05/2016 Tarihli, 39044742-130-57235 Sayılı Özelgesi). Ancak hemen belirtmek gerekir ki anayasanın eşitlik ilkesi gereği %8’lik oranın uygulanması gerektiği görüşleri de mevcuttur (İstanbul Yeminli Mali Müşavirler Odası 30.03.2016 Tarihli Platform Toplantısı).
Belge Düzeni
VUK’un 240/C maddesinde otel, motel ve pansiyon gibi konaklama yerleri (kazancı basit usulde tespit edilenler dahil) günlük müşteri listeleri düzenlemek ve işletmede bulundurmak zorundadır. Bu listeler odalar, bölmeler ve yatak planlarına uygun olarak müteselsil seri ve sıra numaralı olarak düzenlenerek işletmede bulundururlar. Ayrıca günlük müşteri listelerinde aşağıdaki bilgiler bulunur.
“1. Mükellefin adı, soyadı, varsa unvanı ve adresi,
2. Oda numaraları yazılmak suretiyle müşterinin adı, soyadı ve oda ücreti,
3. Düzenleme tarihi.”
Bazı Özellikli Hususlar
– Otel, motel, pansiyon, tatil köyü ve benzeri konaklama tesislerindeki indirimli orana tabi geceleme ve konaklama hizmetleri nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla telafi edilemediği için iade olarak talep edilebilecek KDV tutarlarının hesabına azami iade tutarı aşılmamak kaydıyla amortismana tabi iktisadi kıymetler nedeniyle yüklenilen vergilerden pay verilebilecektir (64 Sayılı KDV Sirküleri).
– Mülkiyeti şirketinize ait olan taşınmazdaki 16 adet bağımsız bölümün haftalık, onbeş günlük, aylık, yıllık, günlük olarak bakımları şirketinize ait olmak üzere eşyalı olarak kiraya verilmesi, işletmede bekçi, temizlik görevlisi istihdam edilmesi ayrıca talep edenlere kahvaltı verilmesi halinde 2007/13033 sayılı Kararname eki II sayılı listenin 25 inci sırası kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmadığından bu hizmetin %18 oranında KDV ye tabi tutulması gerekir (İzmir Vergi Dairesi Başkanlığının 06/07/2011 Tarihli, B.07.1.GİB.4.35.17.01-35-02-282 Sayılı Özelgesi).
– Malikleri tarafından yılın belirli zamanlarında kullanılan, geri kalan zamanlarda ise üçüncü şahıslara konaklama amaçlı sunulan tesislerin işletilmesinde konuklara düzenlenecek konaklama faturalarında uygulanması gereken katma değer vergisi (KDV) oranı, 2007/13033 sayılı BKK eki (II) sayılı listenin B/25 inci sırası kapsamında değerlendirilmesi ve konuyla ilgili KDVUGT’ndeki açıklamalar da göz önünde bulundurulmak kaydıyla (% 8)’dir (Muğla Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 14/02/2017 Tarihli, 96620903-130-14627 Sayılı Özelgesi).
– Buna göre, kiralamış olduğunuz apart otel şeklindeki dairelerin muhtelif kişilere konaklamaları için tahsis edilmesi işleminin, 2007/13033 sayılı BKK eki (II) sayılı listenin B/25 inci sırası kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmadığından, bu hizmetin genel oranda (% 18) KDV’ye tabi tutulması gerekmektedir (Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 11/06/2018 Tarihli, 76464994-130[KDV.2017.125]–112788 Sayılı Özelgesi).
– Elinizde yarım pansiyon, tam pansiyon gibi isimlerle adlandırılan ve tek bir bedel olarak fiyatlandırılan konaklama hizmetleri (%8) oranında katma değer vergisine tabi tutulacaktır. Ancak konaklama hizmeti alınmaksızın ya da ayrıca belgelendirilen veya konaklama hizmetine ilişkin belgede konaklama bedelinin dışında ayrıca fiyatlandırılan yemek hizmetleri ise genel oranda (%18) katma değer vergisine tabidir (Trabzon Vergi Dairesi Başkanlığının 12/07/2010 Tarihli, B.07.1.GİB.4.61.15.01-621-7-2010-35 Sayılı Özelgesi).
– Yurt dışı acenteyle yaptığınız sözleşme ile Türkiye’de bulunan otellerle ilgili yurt dışına reklam verme, katolog gönderme ve yurt dışındaki fuarlarda stand açılması gibi yurt dışında verilen tanıtım ve reklam hizmeti, hizmet yurt dışında yapıldığından ve hizmetten yurt dışında faydalanıldığından KDV’ye tabi bulunmamaktadır. Firmanızca yurt içi otel ve konaklama tesislerinin reklamının yapılmasına aracılık edildiğinden, yurt dışındaki firma tarafından firmanıza fatura edilen tutarların yurt içi otel ve konaklama tesislerine yansıtılması KDV’ye tabi tutulmayacaktır. Firmanızın verdiği aracılık hizmeti karşılığında aldığı komisyon tutarı ise genel hükümler çerçevesinde KDV’ye tabi olacaktır (Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 09/02/2012 Tarihli, B.07.1.GİB.4.07.16.02-KDV.ÖZG.2010.114-76 Sayılı Özelgesi).
– Otel, motel, pansiyon, tatil köyü ve benzeri konaklama tesislerinde sunulan geceleme hizmetleri %8 oranında KDV’ye tabi bulunmakta olup, hayvan konaklama hizmetlerinin 2007/13033 sayılı Kararname eki (II) sayılı listenin B/25 inci sırası kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Bu nedenle, söz konusu hizmetlerin genel oranda (%18) KDV ye tabi tutulması gerekmektedir (Adana Vergi Dairesi Başkanlığının 28/12/2011 Tarihli, B.07.1.GİB.4.01.16.02-2011-25400-KDV-103 Sayılı Özelgesi).
– Üç yıldız ve üzeri otel kapsamında yer almayan butik oteliniz bünyesindeki lokanta, birinci sınıf lokanta işletme belgesine de sahip olmadığından burada verilen yemek hizmeti % 8 oranında KDV’ye tabi tutulacaktır. Ancak, alkollü yemek hizmetinde ise alkollü içeceklere isabet eden kısmın % 18 oranında KDV’ye tabi tutulması gerekmektedir (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 01/11/2013 Tarihli, 39044742-KDV.28-1726 Sayılı Özelgesi).
Sonuç olarak;
– Otel, motel, pansiyon, tatil köyü ve benzeri konaklama tesislerinde sunulan geceleme hizmetlerinde KDV oranı (% 8) olarak uygulanır.
– Konaklama tesislerinde (üç yıldız ve üzeri oteller, tatil köyleri ve benzeri tesisler hariç) verilen ve KDVUGT’nde belirtilen kısımlarında verilen yemek içme hizmetleri KDV oranı (%8) olarak uygulanır.
– Her şey dahil sistemde verilen konaklama hizmetinin içerisinde diğer hizmetler ve alkollü içeceklerinde yer alması ve faturada sadece konaklama bedelinin belirtilmesi durumunda KDV oranı %8 uygulanır. Bu durumda alkollü içeceklere ait yüklenilen KDV tutarları, hesaplanan KDV tutarlarından indirilemez. Bu hizmetlerin ayrıca fatura edilmesi ya da fatura da ayrı kalem olarak yer alması halinde ait olduğu KDV oranı uygulanır.
– 1618 Sayılı Kanuna göre işletme belgesi almış seyahat acenteleri tarafından müşteriye aktarılan geceleme hizmet tutarı ve bu hizmete ilişkin aracılık bedellerine (%8) KDV oranı uygulanır. Ancak yurtdışı firmalara ödenen ve 2 nolu KDV beyanıyla beyan edilen komisyon tutarlarına (%18) KDV oranı uygulanır.
– Otel, motel ve pansiyon gibi konaklama yerleri (kazancı basit usulde tespit edilenler dahil) günlük müşteri listeleri düzenlemek ve işletmede bulundurmak zorundadır.
Kaynakça
– 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu ve Uygulama Genel Tebliği,
– 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu,
– 2007/13033 Sayılı BKK,
– İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 13/05/2016 Tarihli, 39044742-130-57235 Sayılı Özelgesi,
– İstanbul Yeminli Mali Müşavirler Odası 30.03.2016 Tarihli Platform Toplantı Açıklaması,
– 64 Sayılı KDV Sirküleri,
– İzmir Vergi Dairesi Başkanlığının 06/07/2011 Tarihli, B.07.1.GİB.4.35.17.01-35-02-282 Sayılı Özelgesi,
– Muğla Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 14/02/2017 Tarihli, 96620903-130-14627 Sayılı Özelgesi,
-Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 11/06/2018 Tarihli, 76464994-130[KDV.2017.125] – 112788 Sayılı Özelgesi,
-Trabzon Vergi Dairesi Başkanlığının 12/07/2010 Tarihli, B.07.1.GİB.4.61.15.01-621-7-2010-35 Sayılı Özelgesi
– Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 09/02/2012 Tarihli, B.07.1.GİB.4.07.16.02-KDV.ÖZG.2010.114-76 Sayılı Özelgesi,
– Adana Vergi Dairesi Başkanlığının 28/12/2011 Tarihli, B.07.1.GİB.4.01.16.02-2011-25400-KDV-103 Sayılı Özelgesi,
– İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 01/11/2013 Tarihli, 39044742-KDV.28-1726 Sayılı Özelgesi,