Makine Teçhizat Teslimleri İstisnalar
Cihangir ÖZKÖK
Yeminli Mali Müşavir
cihangirozkok@hotmail.com
2018 yılında Katma Değer Vergisi Kanununda yapılan değişikliklerden birisi de makine ve teçhizat teslimlerine ilişkin istisna düzenlemeleridir. 7103 ve 7104 Sayılı Kanunlarla bu istisnalara ilişkin belirlemeler yapılmıştır.
21/03/2018 tarihinde yürürlüğe giren 7103 Sayılı Kanunun 31. Maddesi ile KDV Kanununa eklenen Geçici 39. Maddede şu hükümlere yer verilmiştir:
– “17/4/1957 tarihli ve 6948 sayılı Sanayi Sicili Kanununa göre sanayi sicil belgesini haiz katma değer vergisi mükelleflerine münhasıran imalat sanayiinde kullanılmak üzere yapılan yeni makine ve teçhizat teslimleri ile 26/6/2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamındaki teknoloji geliştirme bölgesi ile ihtisas teknoloji geliştirme bölgesinde, 28/2/2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde, 3/7/2014 tarihli ve 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun kapsamındaki araştırma laboratuarlarında Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlara, münhasıran bu faaliyetlerinde kullanılmak üzere yapılan yeni makine ve teçhizat teslimleri 31/12/2019 tarihine kadar katma değer vergisinden müstesnadır.
– Bu kapsamda yapılan teslimler nedeniyle yüklenilen vergiler, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergiden indirilir. İndirim yoluyla telafi edilemeyen vergiler, bu Kanunun 32 nci maddesi hükmü uyarınca istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine iade edilir.
– İstisna kapsamında alınan makine ve teçhizatın, teslim tarihini takip eden takvim yılının başından itibaren üç yıl içinde; imalat sanayii veya Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetleri dışında kullanılması veya elden çıkarılması hallerinde, zamanında alınmayan vergi alıcıdan, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir. Zamanında alınmayan vergiler ile vergi cezalarında zamanaşımı, verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun meydana geldiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlar.
– İmalat sanayiinde kullanılmak üzere istisna kapsamında teslim edilecek makine ve teçhizatı belirlemeye Bakanlar Kurulu, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.”
6 Nisan 2018 tarihinde yürürlüğe giren 7104 Sayılı Kanunun 4. Maddesi ile KDV Kanununun 13. Maddesinin 1. Fıkrasına (m) bendi eklenmiştir. Bent hükmü şu şekildedir:
– “ 26/6/2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamındaki teknoloji geliştirme bölgesi ile ihtisas teknoloji geliştirme bölgesinde, 28/2/2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde, 3/7/2014 tarihli ve 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun kapsamındaki araştırma laboratuvarlarında Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlara, münhasıran bu faaliyetlerinde kullanılmak üzere yapılan yeni makine ve teçhizat teslimleri (İstisna kapsamında alınan makine ve teçhizatın, teslim tarihini takip eden takvim yılının başından itibaren üç yıl içinde, Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetleri dışında kullanılması veya elden çıkarılması hallerinde, zamanında alınmayan vergi alıcıdan, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir. Zamanında alınmayan vergiler ile vergi cezalarında zamanaşımı, verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun meydana geldiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlar.),”
Yukarıda yer verilen 7103 sayılı Kanunla getirilen istisna düzenlemesi 31/12/2019 tarihine kadar geçerlidir. Düzenleme iki ayrı istisna hükmü içermektedir. Birincisi; Sanayi sicil belgesini haiz KDV mükelleflerine münhasıran imalat sanayinde kullanılmak üzere yapılan yeni makine ve teçhizat teslimlerine ilişkin istisnadır. Diğeri ise; 4691, 5746 ve 6550 sayılı Kanunlar kapsamında, Kanunda belirtilen yerlerde yapılan Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlara, münhasıran bu faaliyetlerinde kullanılmak üzere yapılan yeni makine ve teçhizat teslimlerine ilişkin istisna düzenlemesidir.
Sanayi sicil belgesini haiz KDV mükelleflerine yapılan yeni makine ve teçhizat teslimlerine ilişkin istisna hükmü hariç olmak üzere; yukarıda yer verilen 7103 Sayılı Kanunla getirilen geçici mahiyetteki Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlara yapılan makine ve teçhizat teslimlerine ilişkin istisna düzenlemesi, aynı hükümlerle 7104 Sayılı Kanunun 4. Maddesinde de yer almaktadır. Dolayısıyla, 7103 Sayılı Kanunun Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlara yapılan makine ve teçhizat teslimlerine ilişkin istisna hükmünün herhangi bir anlamı kalmamıştır. Zira, 7104 Sayılı Kanunla bu istisna hükmü kalıcı hale gelmiştir.
7103 sayılı Kanunun Geçici 39. Maddesi ile 31/12/2019 tarihine kadar geçerli makine ve teçhizat teslimlerine ilişkin istisna hükümlerinden faydalanabilmek için; teslimi yapılan KDV mükelleflerinin “Sanayi Sicil Belgesi” ne sahip olması ve teslim edilecek makine veya teçhizatın “Yeni” olması gerekmektedir. Bu kapsamda; 30/4/2018 tarihli ve 2018/11674 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki ile belirlenen sanayi sicil belgesine haiz katma değer vergisi mükelleflerinin münhasıran imalat sanayiindeki kullanımlarına yönelik istisna kapsamında teslim edilecek makine ve teçhizat listesinde yer almayan makine ve teçhizat teslimlerine istisna uygulanmaz. Ayrıca, makine ve teçhizatın aksam, parça, aksesuar ve teferruatları istisna kapsamında değerlendirilmemektedir.
İstisnanın uygulanması ile ilgili olarak KDV Genel Uygulama Tebliğinde şu açıklamalara yer verilmiştir:
“İstisna kapsamında makine ve teçhizat satın almak isteyen mükellefler, sanayi sicil belgelerini ibraz ederek alacakları makine ve teçhizatı imalat sanayiinde kullanacaklarına dair beyanlarıyla birlikte KDV yönünden bağlı oldukları vergi dairesine başvururlar. Bu başvuruyla birlikte istisna kapsamında alınacak makine ve teçhizat listesi elektronik ortamda sisteme girilir.
İlgili vergi dairesi tarafından gerekli kontroller yapıldıktan sonra şartları sağlayanlara elektronik olarak sisteme girilen makine ve teçhizatla sınırlı olmak üzere istisna belgesi (EK:28) verilir.
Vergi dairesinden alınan istisna belgesinin alıcı tarafından onaylanmış bir örneği alıcılar tarafından satıcılara verilir. Bu belge satıcılar tarafından 213 sayılı Kanunun muhafaza ve ibraz hükümlerine uygun olarak saklanır.
Söz konusu istisna belgesi kapsamında satış yapan mükellef düzenlediği faturada makine ve teçhizatın cinsi ile birlikte GTİP numarasını da belirtir. İstisna belgesi ekinin ilgili bölümünü fatura tarihi, numarası, mal miktarı ve tutarını belirtmek suretiyle onaylar ve bir örneğini alır. Teslim gerçekleştikçe alıcı ve satıcı alım/satım bilgilerini elektronik ortamda sisteme girerler.
İstisna uygulanan teslimler nedeniyle yüklenilen KDV, satıcılar tarafından indirim konusu yapılabilir. İndirim yoluyla telafi edilemeyen KDV satıcılara talep edilmesi halinde iade edilir.
İstisna kapsamındaki makine ve teçhizatın ithalat yoluyla temin edilmesi halinde söz konusu belge, ilgili gümrük idaresine ibraz edilir. İstisna belgesindeki istisna kapsamında ithal edilen makine ve teçhizata ilişkin bölüm doldurulduktan sonra ilgili gümrük idaresi tarafından bu bölüm de onaylanır.
Satıcı mükellefin iade talebi istisna belgesi ve elektronik sisteme yapılan alış ve satış girişleri esas alınmak suretiyle, iade için gerekli diğer belgeler de aranarak sonuçlandırılır.”
Son olarak; İstisna kapsamında alınan makine ve teçhizatın, teslim tarihini takip eden takvim yılının başından itibaren üç yıl içinde; imalat sanayii dışında kullanılması, elden çıkarılması veya kiralanması hallerinde, zamanında alınmayan vergi alıcıdan, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecek olup, zamanında alınmayan vergiler ile vergi cezalarında zamanaşımı, verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun meydana geldiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlayacaktır.