Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları
1-Karşılıklı Anlaşma Usulüne İlişkin Maddenin Genel Çerçevesi
Anlaşmaya taraf devletlerin birinde mukim olanların, taraf devletlerden herhangi birinde veya ikisinde kendilerine yönelik yapılan işlemlerin, bu anlaşma hükümlerine uygun olmadığı veya olmayacağı sonucuna varmaları durumunda, nasıl bir yol izlemeleri gerektiği bu maddede açıklanmaktadır.
Böyle bir durumla karşılaşan mükelleflerin;
√ Akit devletlerin iç mevzuatlarında öngörülen çözüm yollarıyla bağlı kalmaksızın, mukim oldukları akit devletlerin yetkili makamlarına,
√ Mükelleflerin diğer devlette uyruklukları dikkate alınarak bu diğer devletin vatandaşlarından farklı olarak aleyhte bir vergilendirmeye tabi tutulmaları durumunda ise, bu mükelleflerin bu sorunu vatandaşı oldukları devletin yetkili makamlarına
başvurma hakları bulunmaktadır.2
Diğer devlette anlaşmaya aykırı olarak vergilendirildiklerini düşünen mükelleflerin bu durumlarını mukim oldukları devlete bildirme süreleri anlaşmalarda düzenlenmiş olup, bu süreler anlaşmalara göre
değişmektedir. Anlaşmalarda yer alan bu süreleri gösteren tabloya Başkanlığımız internet sayfasından ulaşılabilir.
Yine bu madde çerçevesinde, yetkili makamların bu anlaşmanın yorumundan veya uygulanmasından kaynaklanan sorunların çözümü için de karşılıklı anlaşma usulünü kullanabilecekleri belirtilmektedir.
Bu kapsamda, anlaşmalarda eksik tanımlanmış veya tam anlaşılamayan bir tanım konusunda taraf devletlerin yetkili makamlarınca Karşılıklı Anlaşma Usulü süreci başlatılabilecektir.
Ayrıca, anlaşmanın kapsamadığı durumlarda ortaya çıkan çifte vergilendirmenin ortadan kaldırılması için yetkili makamların birbirlerine danışabilecekleri de yine bu maddede hüküm altına alınmıştır.
Söz konusu madde çerçevesinde yetkili makamların karşılıklı anlaşmaya varabilmek için yapacakları girişimlerde diplomatik yazışma kurallarının takip edilmesi koşulu bulunmamakta; yetkili makamlar birbirleriyle doğrudan temas kurmayı tercih etmektedirler.
Anlaşma hükümlerine aykırı vergilendirildiği gerekçesiyle mükellef talebinin iletildiği devletin yetkili makamı, bu sorunu kendisinin çözememesi durumunda, konu diğer devletin yetkili makamına götürülmekte ve diğer devletin yetkili makamları ile karşılıklı anlaşmaya varmak için duruma göre yazılı veya sözlü görüşmeler yapılmaktadır.
2 Son yıllarda uluslararası vergi sisteminin işleyişinin geliştirilmesi kapsamında, Karşılıklı Anlaşma Usulü mekanizmasının etkinliğini artırmak ve işleyişini daha etkili kılmak amacıyla uluslararası düzeyde bazı önlemler alınmıştır. Alınan bu önlemleri de kapsayan “Matrah Aşındırma ve Kâr Kaydırmanın Engellenmesine Yönelik Vergi Anlaşmaları ile İlgili Önlemlerin Uygulanmasına İlişkin Çok Taraflı Sözleşme”, 7 Haziran 2017 tarihinde imzaya açılmış olup Türkiye dâhil birçok ülke tarafından imzalanmıştır. İmzalanan Sözleşmenin onaylanıp yürürlüğe girmesi ile birlikte Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarında yer alan Karşılıklı Anlaşma Usulüne ilişkin madde hükümlerinin daha etkin uygulanması söz konusu olacak ve anlaşmalar uluslararası standartlara uyumlu hale gelmiş olacaktır.
Anılan Sözleşmenin Türkiye yönünden de yürürlüğe girmesinin ardından, bu Sözleşme ile değişen Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarının Karşılıklı Anlaşma Usulüne ilişkin hükümleri de etkilenecektir. Bu kapsamda:
– Anlaşmaya aykırı uygulamaya maruz kaldığını düşünen bir kişinin sadece mukim olduğu devlet yetkili makamlarına değil, diğer akit devlet yetkili makamına da, ilk bildirimden itibaren en az 3 yıl içerisinde başvuru yapabilmesini;
– Karşılıklı anlaşma sonucunun iç mevzuatta yer alan zamanaşımı süresine bakılmaksızın uygulanmasını;
– Karşılıklı Anlaşma Usulü mekanizmasının, anlaşmada yer almayan durumlarda ortaya çıkan çifte vergilendirmenin çözümü için de kullanılmasını
sağlayan hükümlerin bu anlaşmalar bakımından uygulanması mümkün olabilecektir.
