Sigorta Primlerine Uygulanan Zamanaşımı Süreleri
Fatih ÇOŞKUN
Sosyal Güvenlik Denetmeni
fatihsgk.uzman@hotmail.com
Sosyal Güvenlik Kurumunun prim alacakları ve idari para cezaları hakkında uyguladığı zamanaşımı süreleri geçmişe dönük olarak değişiklik göstermekte birlikte mahkeme kararı ile denetim sonucu ortaya çıkan prim alacaklarında farklı durumlar söz konusudur. Bilindiği üzere zamanaşımına uğrayan borçlara eksik borçlar denilmekte olup tahsili zorlanamaz fakat istenildiği zaman ise ödenebilir. SGK, zamanaşımına girmiş borçların rıza ile ödenmesini kabul eder ve bu borçları icra servislerine intikal ettirmez. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından gönderilen yazılarda belirtilen borçlarınızın zamanaşımına uğrayıp uğramadığını kontrol etmeli, aynı zamanda bu borçlarınız ile ilgili zamanaşımını kesen ve durduran durumlara da dikkat etmelisiniz.
İlk önce İşveren tarafından Kuruma süresinde verilen veya yasal süresi dışında verilmesine rağmen Kurum tarafından işleme alınan (Denetime sevk edilmeyen) aylık prim ve hizmet belgeleri ile tahakkuk etmiş sigorta primleri (işsizlik sigortası primleri dahil) hakkında zamanaşımı hususunu inceleyelim. Primler ile ilgili zamanaşımı hesaplamalarında her zaman primlerin ödenmesi gereken en son gün dikkate alınacaktır. Aşağıdaki tabloda primlerin dönemler itibariyle kaç yıllık zamanaşımı sürelerine tabi olduğu görülecektir.
Tablo – 1 Primler Zamanaşımı Süreleri
|
Dönem |
Uygulanacak Kanun |
Zamanaşımı Süresi |
|---|---|---|
| 07/12/1993 ve Öncesi | Borçlar Kanunu | 10 Yıl – Takip Eden Günden İtibaren |
| 08/12/1993 – 05/07/2004 | 6183 Sayılı Kanun | 5 Yıl – Takip Eden Takvim Yılından İtibaren |
| 06/07/2004 – 30/09/2008 | Borçlar Kanunu | 10 Yıl – Takip Eden Günden İtibaren |
| 01/10/2008 ve Sonrası | 5510 Sayılı Kanun | 10 Yıl – Takip Eden Takvim Yılından İtibaren |
Dipnot: Borçlar Kanunu’na göre hesaplamalarda takip eden günden zamanaşımı süresi hesaplanırken diğer Kanunlara göre hesaplamalarda takip eden takvim yılı olduğu unutulmamalıdır.
Örnek 1: Özel nitelikteki bir işyerinin 2006/10. aya ait APHB’si süresi içerisinde Kuruma verilmiştir. 2006/10. ay belgedeki tahakkuk eden primlerin son ödeme tarihi 30/11/2006 dır. Tarihi yukarıdaki tablodan bulalım. (10 Yıl – takip eden günden itibaren) 30/11/2006 tarihini takip eden gün 01/12/2006 bu tarihte zamanaşımı başlayacak olup bu tarihi 10 yıl ileri götürdüğümüzde zamanaşımı süresi 30/11/2016 tarihinde son bulacaktır. (Zamanaşımını kesen veya durduran haller dışlanmıştır.)
Örnek 2: Özel nitelikteki bir işyerinin 2008/12. aya ait APHB yasal süresi dışında verilmiş olmakla beraber Kurum tarafından 2009/03. ayda denetime sevk edilmeden işleme alınmıştır. Belgenin Kurum tarafından hangi tarihte işleme alınmasının bir önemi bulunmamaktadır. 2008/12. ay primlerinin son ödeme tarihi 31/01/2009 tarihidir, tarihi yukarıdaki tablodan bulalım. (10 Yıl- Takip Eden Takvim Yılından İtibaren) 31/01/2009 tarihinin takip eden yıl 2010, zamanaşımı 01/01/2010 tarihinde başlayıp 31/12/2019 tarihinde bitecektir. (Zamanaşımını kesen veya durduran haller dışlanmıştır.)
Mahkeme Kararı – Denetim ve Teftiş Sonucu İşleme Konulan APHB’de Yer Alan Primler
Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin Mahkeme Kararı, Denetim ve Teftiş Sonucu, Bankalar ve Diğer Kurumlardan elde edilen tespitler neticesinde düzenlenmesi halinde Belgede yer alan primlerin zamanaşımı süreleri aşağıdaki tabloda gösterilen tarihte başlayacak süresi ise başlangıç tarihindeki Kanuna göre belirlenecektir.
Tablo -2 APHB’sinin Beyan Harici Ortaya Çıkması Durumu
|
Nedeni |
Başlangıç Tarihi |
Süresi |
|---|---|---|
| Mahkeme Kararı | Kararın Kesinleşme Tarihinden İtibaren | İlgili Kanun |
| Denetim ve Teftiş | Rapor Tarihinden İtibaren | İlgili Kanun |
| Diğer Kamu Denetimleri Sonucu | Denetim Sonucunun Kuruma İntikal Tarihinden İtibaren | İlgili Kanun |
| Bankalar ve Diğer Kamu İdarelerinden Elde Edilen Bilgiler | Bilgi ve Belgenin Kuruma İntikal Tarihinden İtibaren | İlgili Kanun |
Örnek 3: Özel nitelikteki bir işyeri hakkında denetim sonucu 13/05/2018 tarihinde düzenlenen rapor ile (X) kişisi adına 2000/Ocak, Şubat ve Mart aylarına hizmet kazandırılmış olup söz konusu APHB hakkında zamanaşımı şu şekilde hesaplanacaktır. Öncelikle 13/05/2018 tarihine Tablo-1 de baktığımızda; (5510 Sayılı Kanuna göre 10 Yıl) zamanaşımı 13/05/2018 tarihinde başlayacak ve 12/05/2028 tarihinde ise bitecektir. (Zamanaşımını kesen veya durduran haller dışlanmıştır.)
Dipnot: Denetime sevk edilen Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin işleme alınmasına karar verilen denetim raporlarının tarihleri zamanaşımının başlangıcı sayılacaktır.
Alomaliye.com Kamu İşçi Maaş Hesaplama Programı
(Fiyatlarımızda Kamu Yararı Gözetilmiştir)
2018/32 Sayılı Genelge İle Yapılan Değişiklikler
Kurum tarafından işverene yazı gönderilmeden önce işyerine ait tüm borçlar taranacak ve zamanaşımına girmiş borçlar servis tarafından tespit edilecektir, tespit edilecek bu borçlar hakkında işverene “Borç Bilgilendirme Formu” gönderilerek borcunu tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde ödemesi istenecektir. Borç ödenmediği takdirde dosya icra servisine gönderilmeyecek ama sistem kayıtlarında görülecektir. Tarafınıza bir ödeme emri geldi ve borcunuzun gerçekte zamanaşımına uğradığını gördünüz, bu durumda hemen ödeme emrine itiraz edeceksiniz ve itiraz komisyonunca durum incelenecek, borcunuz zamanaşımına girdiyse icra takip dosyanız ilgili servise iade edilecektir. Borçlarınızın tamamı değil de bir kısmı zamanaşımına uğradıysa sadece o kısım içinde itiraz edebilirsiniz.
Zamanaşımına uğrayan borçlar ödenmeye zorlanamamasına rağmen tamamen de ortadan kaybolmamaktadır. Bu borçlar;
- Kurumca verilecek borcu yoktur yazılarında, borç sorgulamalarında,
- Primlerini kendileri ödeyen sigortalıların sağlık hizmetlerinden yararlanmasında,
- Kurumca uygulanan teşvik, destek ve indirimlerde,
- Borç Döküm Formunda,
- İlişiksizlik Belgesi verilmesi,
İşverenin veya sigortalıların borçları olarak dikkate alınmaktadır.