Ba-Bs Formları Bilinmesi Gerekenler
Süha YILMAZ
Stajyer Avukat – Gelir Uzmanı
suhayilmaz33@gmail.com
Yazar Hakkında
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 148, 149 ve Mükerrer 257’nci maddesinde belirlenen yetkiye dair 350 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğiyle, bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin belirli bir haddi aşan mal ve hizmet alımlarını “Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)” ile; mal ve hizmet satışlarını ise “Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs)” ile bildirmeleri yükümlülüğü getirilmiş olup, 362 ve 381 ve 396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile de söz konusu yükümlülüğün 2010 yılı ve müteakip dönemlerde yerine getirilmesinde uygulanacak usul ve esaslar ile bildirim hadleri konusunda açıklamalara yer verilmiştir.
Form Ba-Bs bildirimlerinin temel amacı piyasadaki mal ve hizmet hareketlerinin takip edilmesi ile kayıt ve beyan dışı bırakılmış birtakım gelirlerin kavranmasıdır.
A- Yükümlülük Kapsamındaki Mükellefler
– Belirli bir haddi aşan mal ve hizmet alımları ile mal ve hizmet satışlarını Ba-Bs formları ile bildirme yükümlülüğü, bilanço esasına göre defter tutan mükellefleri kapsamaktadır.
Bilanço esasına göre defter tutmakta iken, işletme hesabı esasına geçen mükellefler, işletme hesabına geçtikleri hesap döneminden itibaren bildirimde bulunmayacaklardır. Buna karşın, işletme hesabına göre defter tutmakta iken, bilanço esasına geçen mükelleflerin, bilanço esasına geçtikleri hesap döneminden itibaren bildirim formu verme zorunlulukları bulunmaktadır.
Örneğin X Ltd. Şti. 15/04/2013 tarihi ile ticaret sicilinde tescil edilerek işletme hesabına göre defter tutan şahıs işletmesine dönmüştür. Bu durumda 01/04/2013-15/4/2013 tarihi arasında yapılan mal ve/veya hizmet alış/satışlarının Ltd. Şti. adına verilecek Ba ve Bs bildirim formları ile bildirilmesi gerekmektedir. Şahıs işletmesi açısından ie 15/4/2013 tarihinden itibaren Ba ve Bs bildirim formlarını verme yükümlülüğü bulunmamaktadır.
– Kurumlar vergisinden muaf olan mükellefler, muafiyetten yararlandıkları hesap döneminden itibaren Ba-Bs bildirim formu vermeyeceklerdir.
Ancak mükellefler kurumlar vergisi yönünden mükellef ise KDV mükellefiyeti olmasa bile Ba-Bs bildirimi verme yükümlülüğü bulunmaktadır.
Örneğin faktoring, sigorta şirketlerinin KDV yönünden mükellefiyetleri olmasa bile Ba-Bs bildirimi verme yükümlülüğü bulunmaktadır.
– Serbest bölgelerde faaliyet gösteren mükelleflerin de Ba-Bs bildirimi verme yükümlülüğü bulunmaktadır. Söz konusu bildirimler, bu mükelleflerin kanuni merkezleri tarafından, merkez ve şube bilgileri birleştirilerek verilecektir. Ancak, kanuni ve iş merkezi yurt dışında olup, münhasıran serbest bölgede şubesi veya temsilciliği bulunan mükellefler, bildirim formlarında merkez bilgilerini dikkate almaksızın yalnızca serbest bölgede faaliyette bulunan şubelerinin mal ve/veya hizmet alış/satışlarını bildireceklerdir.
– Kollektif şirketler ve bilanço esasına göre defter tutan adi ortaklıkların Ba-Bs bildirim formları ortaklık veya şirket adına bunların vergi kimlik numaraları kullanılarak verilecektir. Ortaklık veya şirket adına verilmesi gereken bildirimlerin ortaklardan herhangi birinin vergi kimlik numarası kullanılarak verilmesi halinde bildirim formları hiç verilmemiş kabul edilecektir.
– Birden fazla şubesi bulunan mükelleflerin bildirim formlarının merkez tarafından şube ve merkez bilgileri birleştirmek suretiyle verilmesi gerekmektedir.
B- Bildirime Konu Alış / Satışlar Ve Hadleri
– Belirlenen hadler (KDV hariç 5.000 TL ve üzeri) çerçevesinde yapılan her türlü mal ve/veya hizmet alış ve satışları, bunlara ilişkin belgenin türüne (Fatura, İrsaliyeli Fatura, Serbest Meslek Makbuzu, Müstahsil Makbuzu, Gider Pusulası, Akaryakıt Pompalarına bağlı Ödeme Kaydedici Cihaz Fişi, Sigorta Komisyon Gider Belgesi ve Yolcu Bileti gibi) bakılmaksızın Ba-Bs bildirim formlarına dahil edilecektir.
Hadlerin uygulamasında; özel matrah şekline tabi mal /hizmet alış ve satışlarında katma değer vergisi dahil tutarlar, özel tüketim vergisine tabi işlemlerde ise özel tüketim vergisi dahil tutarlar, belgelerde gelir vergisi tevkifatına da yer verilen hallerde tevkifattan önceki brüt tutarlar dikkate alınacaktır.
– Fatura düzenlenmek suretiyle alıcıya/satıcıya yansıtılan vade veya kur farkı gelirleri/giderleri de haddi aşması halinde bildirimlere dahil edilecektir.
– Yapılan mal/hizmet alışların iade edilmesi durumunda, hadleri aşan bu iadeler söz konusu kişi ve kuruma yapılan satış olarak dikkate alınıp Bs formunda bildirilmesi gerekecektir.
Yapılan satışlardan iade durumunda ise hadleri aşan bu iadeler söz konusu kişi ve kurumdan yapılan alış olarak dikkate alınıp Ba formunda bildirilmesi gerekecektir.
– Vergi mükellefiyeti olmayan şahıslara yapılan arsa, taşıt vb. varlıkların alım ve satımlarının KDV hariç tutarlarının belirtilen hadlerin üzerinde olması halinde Ba – Bs bildirim formuna dahil edilmesi gerekmektedir.
– Bankalar, Katılım Bankaları, Aracı Kurumlar, Portföy Yönetim Şirketleri, Menkul Kıymet Yatırım Fon ve Ortaklıkları, Reasürans Şirketleri, Emeklilik Şirketleri, Sigorta Şirketleri ve Acentelerin yapmış oldukları işlemlere ilişkin hizmet ve satış işlemlerinde düzenledikleri dekont ve poliçe bilgilerini Form Bs ile bildirmelerine gerek bulunmamaktadır.
Bu kurumların kendi aralarındaki işlemler sebebiyle düzenledikleri dekontlarında karşı tarafça Form Ba ile bildirilmesine de gerek bulunmamaktadır.
Bu kurumlar, diğer belgelere dayalı olarak yaptıkları mal ve hizmet alım/satımlarını hadleri aşması halinde genel esaslar çerçevesinde Ba-Bs formları ile bildirmek zorundadırlar.
Örneğin Sigorta şirketleri veya acentelerinin Sigorta Komisyon Gider Belgesi bilgileri sigorta şirketleri tarafından Btrans üzerinden Gelir İdaresi Başkanlığına bildirildiği için Ba-Bs bildirim formlarına dahil edilmemesi gerekir.
Bankaların faktoring şirketlerine devrettiği alacaklarına ilişkin faktoring şirketleri tarafından düzenlenen faturalarda yer alan banka masraflarının Ba-Bs formlarına dahil edilmesi gerekirken, BSMV’nin dahil edilmemesi gerekmektedir. [1]
– Sigorta şirketleri tarafından yapılan tazminat ödemeleri fatura ile belgelendirilen bir mal veya hizmet alımına dayanıyor ise, bu alımların genel esaslar çerçevesinde katma değer vergisi hariç tutarlarıyla Ba bildirim formuna dahil edilmesi gerekmektedir.
– Döviz alış-satışı yapan mükellefler ile yetkili müessese izin belgeli ve Altın Borsasına üye olup kıymetli maden Alış-Satışı ile uğraşan mükellefler bu işlemlerini Ba ve Bs bildirim formlarıyla bildirmelerine gerek bulunmamaktadır.
Bu kurumlar, diğer belgelere dayalı olarak yaptıkları mal ve hizmet alış ve satışlarını genel esaslar çerçevesinde Ba-Bs formları ile bildirmek zorundadırlar.
– Döviz büroları ve yetkili diğer kuruluşlardan yapılan döviz alış-satışlarının Ba ve Bs bildirim formlarına dahil edilmesine gerek bulunmamaktadır.
– Komisyoncular tarafından düzenlenen komisyon faturasında, her müşteri için ayrı ayrı olmak üzere aylık toplam satış tutarının belirtilen hadleri aşması halinde Bs formuna dahil edilerek bildirimde bulunulması gerekmektedir.
– Haldeki komisyoncudan mal satın alan ve bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin, KDV hariç alım tutarları belirtilen hadleri aşması halinde Ba formuna dahil edilerek bildirimde bulunulması gerekmektedir.
– Özel kartlar kullanılarak yapılan şehir içi yolcu taşımacılığında; anlaşmalı yolcu taşıma işletmeleri tarafından, bedeli söz konusu kartlar kullanılmak suretiyle ödenmiş bulunan taşıma hizmetlerine ilişkin olarak, elektronik ortamda tutulan ve muhafaza edilen kayıtlara istinaden, gün sonunda “muhtelif müşteriler” ibareli düzenleme zorunluluğu bulunan fatura bedellerinin hariç tutarlarının hadleri aşması halinde Bs bildirim formu ile bildirilmesi gerekmektedir.[2]
– Milli piyango, hemen kazan ve benzeri oyunlara ait biletlerin bayiler aracılığıyla satışında, bayilerin veya başbayilerin alacağı komisyon bedelleri için için düzenlenen Bilet Satış Bordrosu ile Sayısal oyunlar karşılığında ödenecek komisyon bedellerine ilişkin olarak düzenlenen Sayısal Oyun Raporu’nda yer alan komisyon tutarının hadleri aşması halinde Bs bildirim formunda, satış işlem tutarı (sayısal loto, şans topu, on numara, süper loto) toplamının Ba bildirim formunda bildirilmesi gerekmektedir.[3]
– Aktife kayıtlı araçların, taşınmazın satış tutarının belirtilen hadleri aşması halinde Bs formunda bildirilmesi gerekir.
– Bir kişi veya kuruma bir ay içindeki mal ve/veya hizmet satışları toplamının belirtilen hadleri aşması halinde, aynı mükellefe düzenlenen bedelsiz faturaların da Form Bs bildirimlerine adet sayısı olarak dahil edilmesi gerekir.[4]
– İşlemlerin KDV’nin konusuna girmemesi veya KDV’den müstesna olması Ba-Bs bildirim yükümlülüğünü ortadan kaldırmamaktadır. Bu sebeple mükelleflerin yurt dışında yapmış oldukları mal/hizmet alışları-satışları, KDV’nin konusuna girmeyen teslim ve hizmetler ile gümrük antrepo rejimi veya transit rejim kapsamında yapmış oldukları KDV’den istisna teslimler vb. satışlar ile bu şekildeki alışlarının belirtilen hadleri aşması halinde Ba-Bs bildirimine dahil edilmesi gerekmektedir.
– Mükelleflerin kendi adlarına (kendi kendilerine) düzenledikleri fatura bedellerinin belirlenen hadleri aşması durumunda bunları hem Ba, hem Bs de bildirmek zorundadır.[5]
– Transit ticaret kapsamında yapılan mal alım satımlarında fatura düzenlenmesi gerektiğinden, fatura bedellerinin belirtilen hadleri aşması halinde alış ve satışların Ba-Bs bildirim formlarına dahil edilerek bildirilmesi gerekmektedir.[6]
- Şahıs veya şirketlere yapılan aylık kira ödemelerinin belirtilen hadleri aşması halinde Ba formunda bildirilmesi gerekmektedir. Ba formuna dahil edilecek tutar stopaj öncesi brüt tutar olacaktır.
- Akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihazlar kullanılmak suretiyle gerçekleştirilen ve faturaya dönüştürülmeyen akaryakıt satışları Bs Formuyla bildirilmeyecektir. Faturaya dönüştürülen akaryakıt satışlarının ise Bs Formuyla bildirileceği tabiidir.
C- Verilme Süreleri
– Mükellefler söz konusu bildirim formlarını, aylık dönemler halinde düzenlemek ve takip eden ayın birinci gününden itibaren son günü akşamı saat 24:00’e kadar sistem üzerinden onaylamak suretiyle göndermekle yükümlüdürler.
– Mükellefiyetin terki halinde bildirim formları, işin bırakıldığı tarihi izleyen ayın son günü akşamına kadar verilmek zorundadır.
– Mükellefin ölümü halinde, bildirim formlarını verme sürelerine, Vergi Usul Kanununun 16. maddesi hükmü uyarınca üç ay eklenir.
– 213 sayılı VUK’nun 162. Maddesi ile tasfiye ve iflas hallerinde mükellefiyetin, vergi ile ilgili muamelelerin tamamen sona ermesine kadar devam edeceği hüküm altına alınmış olup söz konusu hükme göre mükellefiyetten kaynaklanan ödev ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi zorunluluğu tasfiye veya iflas kapanana kadar devam edecektir.
Bu durumda tasfiyeye giren şirketler ile iflas kararı alan şirketler için tasfiye ve iflas süresince aylık dönemler halinde tasfiye ve iflas kararının tescil edildiği tarihi izleyen ayın son günü akşamına kadar Ba-Bs formları boşta olsa verilmeye devam edecektir.
Nitekim Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun 11.4.2018 tarih ve E. 2018/114, K. 2018/233 sayılı kararı da bu yöndedir.
– 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 18. maddesi uyarınca gerçekleştirilen birleşmelerde , 19. maddesi uyarınca yapılan devirlerde (Devir hükmünde olan nev’i değişikliği durumu dahil) ve tam bölünmelerde; münfesih kurumun birleşme,devir,bölünmenin gerçekleştiği tarihe kadarki hadleri aşan mal ve hizmet satışları bunlar adına verilecek Ba-Bs formları ile birleşilen kurum veya devralan kurum tarafından takip eden ayın son günü akşamına kadar bildirilecektir.
Yine birleşmenin, devrin veya tam bölünmenin gerçekleştiği tarihten ay sonuna kadar ki hadleri aşan alış ve satışlar Ba-Bs formları ile birleşilen kurum veya devralan kurum tarafından takip eden ayın son günü akşamına kadar bildirilecektir.
Örneğin X Ltd. Şti. 12.12.2019 tarihinde tescil edilmek suretiyle nev’i değişikliği yaparak Y A.Ş’ye dönüşmesi durumunda; 01.12.2019-11.12.2019 tarihleri arasındaki alış ve satışlar 12/2019 dönemi Ba-Bs formları A.Ş tarafından Ltd. Şti.’nin unvanı ve vergi no.su ile takip eden ayın son gününe kadar verilecektir.12.12.2019-31.12.2019 tarihleri arasındaki alış ve satışlar 12/2019 dönemi Ba-Bs formları ile A.Ş unvanı ve vergi no.su ile bildirilecektir.
Örneğin Ltd. Şti.’nin 17/04/2018 tarihinde tescil edilmek suretiyle A.Ş’ye devri halinde, 01/04/2018-16/04/2018 tarihleri arasında yapılmış olan mal/hizmet alım satımlarının A.Ş tarafından Ltd. Şti.’nin unvanı ve vergi no.su ile takip eden ayın son gününe kadar verilecektir. 17/04/2018-30/04/2018 tarihleri arasındaki mal/hizmet alım satımlarının ise A.Ş tarafından, takip eden ayın son günü akşamına kadar Ba-Bs bildirim formları ile bildirilmesi gerekmektedir.
D- Bildirimlerin Doldurulmasında Uyulacak Esaslar
– Bildirimlerdeki alış/satış bedelleri, Türk Lirası (TL) olarak doldurulacak ve kuruş bilgileri gösterilmeyecektir.
– İthalat işlemlerinin form Ba ile bildirilmesinde gümrük giriş beyannamesinin kapanış tarihi, ihracat işlemlerinin form Bs ile bildirilmesinde ise, fiili ihracatın gerçekleştiği tarih dikkate alınacaktır.
– Serbest bölgelerde faaliyette bulunan mükelleflerin yurt içiyle yaptıkları alış-satış işlemlerinin bildirilmesinde; gümrük giriş veya çıkış beyannamesi düzenlenmesi hallerinde bu beyannamelerin kapanma tarihleri ve tutarları, gümrük giriş veya çıkış beyannamesi düzenlenmemesi durumlarında ise serbest bölge işlem formu tarihi ve tutarı dikkate alınacaktır.
– Bildirim formlarında alıcı veya satıcının vergi kimlik numarası, ithalat işlemlerinde “1111111111”, ihracat işlemlerinde ise “2222222222” olarak kodlanacaktır.
– Bir kişi veya kurumun birden fazla şubesinden yapılan mal ve/veya hizmet alışları, satışları muhasebe sistemi gereği ayrı ayrı takip edilse bile, birleştirilerek Ba-Bs bildirim formlarında tek satır olarak gösterilecektir.
– Bildirim verme yükümlülüğü bulunan, ancak tüm alış ve satışları belirtilen haddin altında kalan mükellefler, söz konusu formları Tablo II dışındaki tüm bilgileri doldurmak suretiyle (boşta olsa) vermek zorundadırlar.
Vergi mahkemeleri ile Danıştay kararlarında, sigorta şirketleri ve acentelerin (381 no.lu tebliğle Bs formu verme yükümlülüğü bulunmayan kurumlar arasında yer alması sebebiyle) belirtilen hadlerin üzerinde alış ve satışlarının olmaması veya vergi dairelerince böyle bir tespit olmadığı sürece boşta olsa Ba-Bs bildirim formları verme yükümlülüklerinin olmadığı belirtilmektedir.
Ancak vergi dairesi uygulamalarında ve Gelir idaresi Başkanlığının muktezalarında faktoring şirketleri, sigorta şirketleri ve acentelerin bildirim verme mecburiyetlerinin olması sebebiyle tüm alış/satışlarının belirtilen haddin altında kalsa bile boş Ba-Bs formu verme zorunluluklarının olduğu belirtmektedir.
– Mükelleflerin; Ba-Bs formlarını doldururken alış ve satış yapılan şirket veya şahısların Vergi kimlik numarası/T.C kimlik numarası alanlarını doğru bir şekilde yazmaları önemli ve zorunlu bir durumdur. Ancak şirket veya şahsa ait bilgilerin gerçekleri yansıtmadığının adli ve idari makamlar tarafından düzenlenen belgelerle tevsik edilmesi kaydıyla“ bedel, adet ve Soyadı/Adı veya Unvanı” alanının doldurulması, “Vergi kimlik numarası / T.C kimlik numarası” alanının ise boş bırakılarak Ba-Bs bildirim formlarının verilmesi gerekmektedir. [7]
Kaynaklar
- gib.gov.tr
- danistay.gov.tr
- muhasebetr.com/yazarlarimiz/sibelkaroglu/004/
Dip Notlar
[1] İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı, 20/08/2010 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.19.02-019.01-308 sayılı özelgesi
[2] Kütahya Valiliği, 28/11/2012 tarih ve 61504625-14666/8276-73 sayılı özelgesi
[3] İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı, 25.01.2019 tarih ve 11395140-105[MÜK257-2016/VUK-19691]-81055 sayılı özelgesi
[4] İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı, 30/01/2015 tarih ve 30/01/2015-67854564-1741-51 sayılı özelgesi
[5] Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı, 21/07/2014 tarih ve 77058783-105[2013/57]-182 sayılı özelgesi
[6] İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı, 08.03.2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.19.02-019.01-900 sayılı özelgesi
[7] İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı, 22.01.2019 tarih ve 11395140-105[Mük.257-2015/VUK-1-19349]-68394 sayılı özelgesi