Elektronik Tebligat Çıkış
Fatih ERTÜRK
Gelir Uzmanı
fatiherturk29@hotmail.com
I-GİRİŞ
Elektronik tebligat, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tebliği gereken evrakın, Elektronik Tebligat Sistemi ile muhatapların elektronik adreslerine tebliğ edilmesini ifade etmektedir. Bu sistem sayesinde vergi dairesine gitmeden başvuru, bildirim, yazı ve dilekçelerini elektronik ortamda verebilen mükellefler, vergi idaresi tarafından kendisine yönelik yapılacak bildirimleri de elektronik ortamda alabilme imkanına kavuşmuş olmaktadır. Bu çalışmamızda Elektronik Tebligat Sisteminin kullanımına yönelik önemli hususlar ve bu sistemden çıkışın hangi şartlarda gerçekleşebileceği incelenmiştir.
II-ELEKTRONİK TEBLİGAT SİSTEMİNİN ÖZELLİKLERİ
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 21’inci maddesinde tebliğ, “Vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından mükellefe veya ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesidir.” şeklinde tanımlanmaktadır.
Yine aynı kanunun “elektronik ortamda tebliğ” başlıklı 107/A maddesinde; “Bu Kanun hükümlerine göre tebliğ yapılacak kimselere, 93 üncü maddede sayılan usullerle bağlı kalınmaksızın, tebliğe elverişli elektronik bir adres vasıtasıyla elektronik ortamda tebliğ yapılabilir. Elektronik ortamda tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılır. Maliye Bakanlığı, elektronik ortamda yapılacak tebliğle ilgili her türlü teknik altyapıyı kurmaya veya kurulmuş olanları kullanmaya, tebliğe elverişli elektronik adres kullanma zorunluluğu getirmeye ve kendisine elektronik ortamda tebliğ yapılacakları ve elektronik tebliğe ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.” hükmüne yer verilmiştir.
Söz konusu kanun maddesi hükümleri kapsamında Elektronik Tebligat uygulaması, isteğe bağlı olarak sisteme katılan mükellefler için 01.10.2015 tarihinde, zorunluluk kapsamında olan mükellefler için ise 01.04.2016 tarihinde başlamıştır. (01.01.2016 olan zorunluluk başlangıç tarihi 467 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği ile 01.04.2016 tarihine uzatılmıştır).
A- Elektronik Tebligat Yapılacak Kişiler
Elektronik tebligat sistemi kullanmak suretiyle elverişli elektronik adres kullanma zorunluluğu getirilen ve kendisine elektronik ortamda tebliğ yapılabilecek olanlar aşağıda belirtilmiştir:
a) Kurumlar Vergisi mükellefleri
b) Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunanlar (Kazançları Basit usulde tespit edilenlerle Gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler hariç)
c) İsteğe bağlı olarak kendilerine elektronik tebligat yapılmasını talep edenler
Kendisine elektronik ortamda tebliğ yapılabilecek olanlar, 456 sıra no’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğiyle belirlenen sürelerde bildirimde bulunarak elektronik tebligat adresi almak ve elektronik tebligat sistemini kullanmak zorundadır. Bu mükelleflerin dışında kendilerine elektronik tebligat yapılmasını talep eden kişiler de sistemden isteğe bağlı olarak yararlanabileceklerdir.
B-Elektronik Tebligat Sistemine Başvuru Yolları
Gerçek kişiler Gelir İdaresi Başkanlığının https://intvrg.gib.gov.tr internet adresine girerek; İnternet vergi dairesi şifresi olanlar “kullanıcı girişi” ekranından kullanıcı kodu, parola ve şifresi ile,
İnternet vergi dairesi şifresi olmayanlar ise “TC Kimlik No ile Giriş” ekranından kimlik doğrulaması ile Elektronik tebligat sistemine başvurabilmektedir.
Ayrıca gerçek kişiler, kağıt ortamında doldurdukları Elektronik Tebligat Talep Bildirimi ile bizzat vergi dairesine giderek başvuruda bulunabilmektedir.
Elektronik tebligat sistemini kullanmak zorunda olan Kurumlar Vergisi mükellefleri, E-Tebligat başvurusunu; “Elektronik Tebligat Talep Bildirimi (Şirketler ve Diğer Tüzel Kişiler İçin)” ile Kurumlar Vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine kanuni temsilcileri veya elektronik tebligat sistemi ile ilgili işlemleri yapmaya yönelik özel yetki içeren noterde verilmiş vekâletnameyle yetkili kılınan kişiler aracılığıyla yapabilmektedirler.
Zorunluluk kapsamına girmeyen ve isteğe bağlı olarak kendilerine elektronik tebligat yapılmasını talep eden tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan teşekküller ise Katma Değer Vergisi veya Gelir (stopaj) Vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine kanuni temsilcileri veya elektronik tebligat sistemi ile ilgili işlemleri yapmaya yönelik özel yetki içeren noterde verilmiş vekâletnameyle yetkili kılınan kişiler aracılığıyla elektronik tebligat sistemini kullanmak için başvuruda bulunabilirler.
C-Elektronik Tebligat Sisteminin İşleyişi
213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tebliği gereken evrak, elektronik imza ile imzalanacak ve tebligatı yapan birim adına Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından tebliğ yapılacak muhatabın elektronik tebligat adresine iletilecektir. Daha sonra, mükelleflerin başvuruları sırasında bildirdikleri cep telefonu numarasına ve/veya e-posta adresine tebliğe ilişkin bilgilendirme mesajı iletilecektir. Bu evrak ayrıca posta yoluyla gönderilmeyecektir.
Elektronik tebligat sistemi ile gönderilen belgeler, mükellefin elektronik ortamdaki adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda tebliğ edilmiş sayılacaktır.
Mükellefler tebliğ edilen evrakı www.gib.gov.tr üzerinden E-tebligat sistemine giriş yaparak görüntüleyebilmekte ve istenildiğinde evrakın çıktısını alabilmektedirler. Sistemde evraka ait gönderim tarihi ve tebliğ tarihi gibi bilgiler de yer almaktadır.
Ayrıca gerçek kişilere yapılan elektronik tebligatlar, E-Devlet portalı üzerinden de görüntülenebilmektedir.
D-Elektronik Tebligat Sisteminin Kullanımına Yönelik Önemli Hususlar
Kurumlar Vergisi mükellefleri, elektronik tebligat sistemine işe başlama tarihini takip eden 15 gün içerisinde kanuni temsilcileri veya elektronik tebligat sistemi ile ilgili işlemleri yapmaya yönelik özel yetki içeren noterde verilmiş vekâletnameyle yetkili kılınan kişiler aracılığıyla başvurmak zorundadırlar.
Gelir Vergisi mükellefleri ise mükellefiyet tesisi sırasında bizzat veya elektronik tebligat sistemi ile ilgili işlemleri yapmaya yönelik özel yetki içeren noterde verilmiş vekâletnameyle yetkili kılınan kişiler aracılığıyla başvurmak zorundadırlar.
Elektronik tebligat sistemine girme mecburiyeti bulunmayan ve isteğe bağlı olarak kendilerine elektronik tebligat yapılmasını talep eden tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan teşekküller ise Katma Değer Vergisi veya Gelir (stopaj) Vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine başvuruda bulunarak sistemi kullanabilmektedir.
Adi ortaklıklarda başvurunun ortaklardan biri tarafından yapılması yeterlidir. Ancak isterlerse her iki ortak da aktivasyon işlemi yaptırarak sistemi kullanabilmektedir.
Resmi kurumlar, kendi kanun veya yönetmeliklerinde belirlenen kanuni temsilcisini resmi yazı ile görevlendirerek E-Tebligat başvurusu yapabilmektedir.
Bağlı vergi dairesi müdürlükleri (mal müdürlükleri) ve Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı (vergi müfettişleri) 01/01/2020 tarihinden itibaren tebliği gereken evrakı Elektronik tebligat sistemini kullanarak ilgilisine göndermeye başlamıştır. (511 sıra no’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği)
Elektronik tebligat sistemine dahil olması zorunlu olan Kurumlar ve Gelir Vergisi mükellefleri, Elektronik Tebligat Talep Bildirimini süresi içerisinde idareye ibraz etmeme durumunda Vergi Usul Kanununun 148, 149 ve mükerrer 257 nci maddeleri uyarınca, yine aynı kanunun mükerrer 355 inci maddesindeki cezai müeyyide uygulanacaktır. Söz konusu ceza tutarı 2020 yılı için Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı için 1.400 TL, ikinci sınıf tüccarlar için 700 TL’dir.
Süresinde Elektronik tebligat sistemine başvuruda bulunmayan mükellefler için vergi dairesi tarafından düzenlenen ceza ihbarnamesi sonrasında re’sen oluşturulan internet vergi dairesi kullanıcı kodu, parola ve şifresi gerçek kişilerde mükellefe, tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan teşekküllerde doğrudan kanuni temsilcisine tebliğ edilerek elektronik tebligat adreslerine tebligat gönderimine başlanılmaktadır.
Sistemi kullanan mükellefler iletişim bilgilerini İnteraktif Vergi Dairesi (https://ivd.gib.gov.tr) sistemi üzerinden “ E-TEBLİGATLARIM” bölümünden güncelleyebilmektedir.
Elektronik tebligat sistemindeki adres, herhangi bir mail adresi olmayıp, sistemde mükellef adına oluşturulan kullanıcı kodu, parola ve şifre ile giriş yapılan bir uygulamadır.
Elektronik tebligat gönderildiğinde mükellefin Elektronik Tebligat Talep Bildiriminde belirtmiş olduğu telefon numarasına SMS yoluyla gönderilen bilgilendirme mesajı “Sn. mükellefimiz https://intvrg.gib.gov.tr adresine tebligat gönderilmiştir. Tebligat gönderildiği tarihi izleyen 5. günün sonunda tebliğ edilmiş sayılır.” şeklindedir.
Bilgi mesajı olarak gönderilen SMS’lerde “aktivasyonun gerçekleştiği” ve “tebligat gönderildiği” konusunda bilgi verilmekte olup, mükellefe ait özel e-posta adresine ise “okunmamış tebligat” bilgisi gönderilmektedir.
Kendisine elektronik ortamda tebligat yapılacak muhatap tarafından elektronik tebligat sistemine başvuru sırasında veya daha sonra bildirilen mobil telefon numarasına ve/veya e-posta adresine, kendisine gönderilen tebligata ilişkin bilgilendirme mesajının herhangi bir nedenle muhataba ulaşmamış olması tebligat süresini ve geçerliliğini etkilemez.” (511 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği)
Sistemde kayıtlı iletişim numarası ve e-posta adresinin mükellef veya kanuni temsilcinin bizzat kendisine ait olmaması durumu uygulamada sorunlara yol açacaktır. Örneğin iletişim bilgilerinin mükellef veya kanuni temsilciye değil de mali müşavire ait olması durumunda mali müşavirin birçok mükellef için kendi iletişim bilgisi ve e-posta adresini sisteme kayıt ettirmesi karışıklığa neden olacak, hangi mükellef adına hangi e-tebligatın geldiği anlaşılamayacak ve bu durum mali müşavirler ve mükellef arasında soruna yol açacaktır.
Bilgi mesajı olarak gönderilen SMS’ler için mükelleflerden herhangi bir ücret tahsili yapılmamaktadır.
Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tebliği gereken evrak muhataplarına elektronik tebligat sistemi ile tebliğ edilebileceği gibi Kanunda yer verilen diğer tebligat hükümlerine göre de tebliğ edilebilmektedir. Örneğin zamanaşımı vb. sebeplerle acele tebliğ edilmesi gereken bir evrak, elektronik tebligat sistemine dahil mükellefin elektronik ortamdaki adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda tebliğ edilmiş sayıldığından, bu süre beklenilmeden klasik usulde tebliğ edilebilmektedir.
III-ELEKTRONİK TEBLİGAT SİSTEMİNDEN ÇIKIŞ
Zorunlu veya ihtiyari olarak elektronik tebligat sistemine dahil olanların zorunlu olmadıkça sistemden çıkmaları mümkün değildir. Bu zorunluluk halleri; ölüm, gaiplik veya tüzel kişiliklerde ticaret sicil kaydının (nevi değişikliği ve birleşme halleri dahil) silinmesi gibi hallerdir.
Tüzel kişilerde ticaret sicil kaydının silindiği (nevi değişikliği ve birleşme halleri dahil) tarih itibarıyla, elektronik tebligat adresi sistem tarafından otomatik olarak kapatılır. Ancak bu durumun zamanında idareye bildirilmesi gerekmektedir. Ayrıca tasfiye memurları vergi dairesine başvurarak E-tebligat aktivasyon işlemlerini yaptırarak elektronik tebligat sistemine kayıt olarak sistemi kullanmaya devam edebilmektedir.
Gerçek kişilerde ise ilgilinin ölümü veya gaipliğine karar verildiğinin idare tarafından tespit edildiği durumlarda ölüm/karar tarihi itibarıyla ilgilinin elektronik tebligat adresi re’sen kapatılır. Mirasçıların bağlı olunan vergi dairesine başvurması halinde de müteveffanın elektronik tebligat adresi kullanıma kapatılır.
Gerçek kişilerde muhatabın; tüzel kişilerde ise şirketin tek kanuni temsilcisi olması durumunda ilgili kanuni temsilcinin, birden çok kanuni temsilcisi olması durumunda tüm kanuni temsilcilerin görme engelli olduklarının ispat ve tevsik edilmesi durumunda, bu mükelleflere elektronik tebligat sistemi kullanılmadan Kanunun 93 üncü ve müteakip maddelerinde belirtilen diğer tebliğ usullerine göre tebligat işlemi yapılma imkanı getirilmiştir.
IV-SONUÇ
Elektronik Tebligat Sistemi, vergi mükelleflerine büyük kolaylık sağlamakla birlikte tebliğ edilen evraka ilişkin kullanılacak vergisel hak ve yükümlülükler süreye bağlı olarak hüküm ifade edeceğinden belli aralıklarla- en azından haftada bir- sisteme giriş yapılarak okunmamış tebligatların kontrolü gerekmektedir. Mükellefin cep telefonlarına gönderilen bilgilendirme mesajının herhangi bir nedenle muhataba ulaşmamış olması tebligat süresini ve geçerliliğini etkilemeyeceği de unutulmamalıdır.
Elektronik tebligat sisteminden çıkışlar, ihtiyari veya zorunlu sisteme dahil olan gerçek kişiler için ancak ölüm, gaiplik veya görme engelli olunması durumlarında, tüzel kişilerde ise ticaret sicil kaydının (nevi değişikliği ve birleşme halleri dahil) silinmesi veya kanuni temsilcinin veya tüm kanuni temsilcilerin görme engelli olması durumlarında mümkün olacaktır.
Uygulamada özellikle gerçek kişi mükelleflerin işi terk tarihi sonrası da elektronik tebligat almaya devam ettiklerinin farkında olmadıkları bu nedenle kendilerine gelen tebligatlardan haberdar olmadıkları ortaya çıkmaktadır. Bu gibi durumlarla karşılaşmamak adına mükellefiyet sona ermiş olsa bile elektronik tebligat sistemine kayıtlı olma durumunun devam ettiği unutulmamalıdır.
NOT: Bu yazıda yapılan açıklamalar, tamamıyla yazarına ait olup, hiçbir şekilde yazarın çalıştığı kurumu bağlamaz; kurumun görüşü olarak kullanılamaz ve değerlendirilemez.
Yararlanılan Kaynaklar
– 213 sayılı Vergi Usul Kanunu
– 456, 467, 511 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri