Kısmi Tevkifat YMM Rapor Yazma
NACİ KESKİN
Yeminli Mali Müşavir
Sorumlu Denetçi
naci.keskin@nacikeskin.com.tr
1. KDV TEVKİFATI
KDV Kanunun 9/1 maddesi aşağıdaki gibidir.
Mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanunî merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir. Şu kadar ki Türkiye’de ikametgâhı, işyeri kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmayanlar tarafından katma değer vergisi mükellefi olmayan gerçek kişilere elektronik ortamda sunulan hizmetlere ilişkin katma değer vergisi, bu hizmeti sunanlar tarafından beyan edilip ödenir. Maliye Bakanlığı elektronik ortamda sunulan hizmetlerin kapsamı ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye yeklidir.
Maliye Bakanlığı KDV uygulama genel tebliğinde bunu iki kısma ayırmış 2.1.2 TAM TEVKİFAT UYGULAMASI yapılacak işlemler, 2.1.3 bölümünde ise KISMİ TEVKİFAT UYGULANACAK işlemler olarak açıklanmıştır. Bizim konumuz kısmi tevkifat uygulamalarına ilişkin olacaktır.
Bilindiği KDV uygulama genel tebliğinin 2.1.3.1 bölümünde tevkifat uygulayacak alıcılar iki kısma ayrılmıştır.
a) KDV mükellefleri (sadece sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler bun kapsam dahlinde değildir.)
b) Belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın) alıcılar aşağıda belirtilmiştir.
– 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar, il özel idareleri ve bunların teşkil ettikleri birlikler, belediyelerin teşkil ettikleri birlikler ile köylere hizmet götürme birlikleri,
– Yukarıda sayılanlar dışındaki, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları,
– Döner sermayeli kuruluşlar,
– Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,
– Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları,
– Bankalar,
– Büyükşehir belediyelerinin su ve kanalizasyon idareleri,
– Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri),
– Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar,
– Türkiye Varlık Fonu ile alt fonlara devredilen kuruluşlar,
– Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar,
– Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler,
– Payları Borsa İstanbul (BİST) A.Ş.’nde işlem gören şirketler,
– Kalkınma ve yatırım ajansları.
Okul aile birlikleri ve Sağlık Bakanlığına bağlı aile hekimliği kurumları, Tebliğin (I/C2.1.3.1/b) ayrımı kapsamında değerlendirilmez.
Belirlenmiş alıcıların birbirlerine karşı yaptıkları teslim ve hizmetlerde (şirketleşenler dahil Profesyonel spor kulüplerince yapılanlar hariç), KDV tevkifatı uygulanmaz.
5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşların tevkifat uygulaması kapsamındaki alımlarına ait bedellerin, genel bütçe ödenekleri dışındaki bir kaynaktan ödenmesi tevkifat uygulamasına engel değildir.
Kısmi tevkifat uygulamasına 12 muhtelif alıcı olmak üzere ve 12 alıcı grubuna girmeyen Kısmı Tevkifat uygulamasına giren 6 ayrı alıcı grubu da bulunmaktadır. Ve en son KDV uygulama genel tebliğinde değişiklik yapan 30 seri numaralı KDV tebliğine göre bu bölüme 2.1.3.2.14 başlığı ile giren Kamu Özel iş Birliği Modeli ile Yaptırılan sağlık tesislerine ilişkin İşletme Döneminde Sunulan Hizmetlerde Tevkifat Uygulaması da girmiştir. Bu tevkifat uygulaması ise kendi arasında 19 alt başlığa ayrılmıştır.
KISMİ TEVKİFAT UYGULAMASINDA YMM YETKİLİ KILINDIĞI ALICI GRUPLARI AŞAĞIDAKİ TABLODA SIRALANMIŞTIR
| ALICI GRUBU | TEVKİFAT ORANI | TEVKİFAT UYGULANCAK GRUP | YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN RAPOR YAZIP YAZAMAYACAGI |
|---|---|---|---|
| 2.1.3.2.1 Yapım işleri ile bu işlerle birlikte ifa edilen Mühendislik-Mimarlık ve Etüt proje hizmetleri | 3/10 | b grubu | YAZABİLİR |
| 2.1.3.2.2 Etüt, Plan -Proje, danışmanlık, denetim ve benzeri hizmetler | 9/10 | b grubu | YAZAMAZ |
| 2.1.3.2.3.Makine, teçhizat, demirbaş ve Taşıtlara ait Tadil, Bakım ve Onarım Hizmetleri | 5/10 | b grubu | YAZAMAZ |
| 2.1.3.2.4 Yemek Servis Organizasyon Hizmetleri | 5/10 | b grubu | YAZAMAZ |
| 2.1.3.2.5 İşgücü Temin Hizmetleri | 9/10 | a ve b grupları | YAZAMAZ |
| 2.1.3.2.6 Yapı Denetim hizmetleri | 9/10 | a ve b grupları | YAZAMAZ |
| 2.1.3.2.7 FASON Olarak Yaptırılan tekstil ve Konfeksiyon İşleri, Çanta Ayakkabı Dikim İşleri ve bu işlere aracılık hizmetleri | 5/10 | a ve b grupları | YAZAMAZ |
| 2.1.3.2.8 Turistik Mağazalara verilen Müşteri Bulma /Götürme hizmetleri | 9/10 | a grubu | YAZAMAZ |
| 2.1.3.2.9.Spor Kulüplerine Yayın, reklam ve İsim Hakkı Gelirlerine ilişkin İşlemler | 9/10 | a ve b grupları | YAZABİLİR |
| 2.1.3.2.10.Temizlik, Çevre ve Bakım Hizmetleri | 7/10 | a ve b grupları | YAZAMAZ |
| 2.1.3.2.11 Servis Taşımacılığı | 5/10 | a ve b grupları | YAZAMAZ |
| 2.1.3.2.12 Her Türlü Baskı ve Basım İşleri | 5/10 | a ve b grupları | YAZAMAZ |
| 2.1.3.3.1 Külçe Metal teslimleri | 5/10 | a ve b grupları | YAZABİLİR |
| 2.1.3.3.2. Bakır, Çinko, Alüminyum ve Kurşun Ürünleri Teslimi | 5/10 | a ve b grupları | YAZABİLİR |
| 2.1.3.3.3.Hurda Atık Teslimleri | 5/10 | a ve b grupları | YAZABİLİR |
| 2.1.3.3.4.Metal Plastik, Lastik, Kauçuk, Cam Hurda ve Atık ile Konfeksiyon Kırpıntıdan elde edilen Hammadde teslimi | 9/10 | a ve b grupları | YAZABİLİR |
| 2.1.3.3.5.Pamuk, Tiftik, Yün ve Yapağı ile Ham Post ve Deri Teslimleri | 9/10 | a ve b grupları | YAZABİLİR |
| 2.1.3.3.6.Ağaç ve Orman Ürünleri | 5/10 | a ve b grupları | KDV Kanunun 18/1 fıkrası gereği istisnadan vaz geçerse YAZABİLİR |
Görüldüğü üzere Maliye Bakanlığının yetkisinde olan yetkilendirmede 18 kalem alıcı grubundan ancak 8 alıcı grubunda Yeminli Mali Müşavirler yetkili kılınmıştır. Vergi alacağının emniyet alınmasına 18 kalem mükelleften alım yapanları sorumlu tutarken YMM yetki verilmeyen 10 kalem işe ait alımlarda çoğunda hem vergi mükellefleri hem de kamu kurumları mevcuttur. Yetki verilmemesinin sebebi Maliye Bakanlığının inisiyatifinde olmasından mı kaynaklanmaktadır, yoksa gerekçeli bir dayanağı var mıdır? Bize göre merak konusudur. Kriter nedir?
Mal ve Hizmet teslim eden kuruluşlar içinde iş gücü ve hizmete dayanan sektörlerde KDV indirimi düşük olabilir. Ancak servis taşımacılığında araç alımı, araçların bakım, lastik, yakıt vs. giderlerinden, her türlü baskı hizmetleri ile ilgili matbaacıların kâğıt makine alımı, mürekkep, elektrik vs. giderlerden, etüd proje danışmanlık sektörleri arasında 100 -150 bilgisayarlara belediyelere, üniversitelere proje hazırlayan danışmanlık yapan firmaların bilgisayar alımları, bilgisayar sarf malzemeleri (çoğunluğu dolara bağlı), elektrik, telefon ve bilgisayar danışmanlık hizmet sözleşmeleri dolayısıyla devir KDV artmaktadır. Bu sektörlerin de KDV iade raporlarını Yeminli Mali Müşavirler rahatlıkla yazabilirler. Zaten devir KDV si olmayan işletmelerde tevkifat iadesi olamaz. Taktir Maliye Bakanlığımızındır. İş yükünü azaltabiliriz.
2.VERGİ TEVKİFATININ MAHSUBU VE İADESİ
Gelir Vergisi Kanununun 121 maddesi aşağıdaki gibidir:
“Yıllık beyannamede gösterilen gelirlere dahil kazanç ve iratlardan bu Kanuna göre kesilmiş bulunan vergiler beyannamede üzerinden hesaplanan Gelir Vergisine mahsup edilir. Mahsubu yapılan miktar Gelir Vergisinden fazla olduğu taktirde aradaki fark vergi dairesince mükellefe bildirilir ve mükellef tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde müracaatı üzerine kendine ret ve iade olunur.
Maliye Bakanlığı, iadeye mahsuben veya nakden yaptırmaya, inceleme raporuna, yeminli müşavir raporuna veya teminata bağlatmaya ve iade için aranılacak belgeyi belirlemeye yetkilidir.”
Vergi tevkifatı ile ilgili mahsuben iade ve nakit iade esasları 252 seri numaralı gelir vergisi genel tebliğ ile açıklanmıştır. Nakit iadelerle ilgili Yeminli Mali Müşavirleri ilgilendiren bölüm aşağıdaki gibidir:
“Nakden yapılacak iade taleplerinin 10 milyar (10.000 TL) lirayı aşması halinde, 10 milyar (10.000 TL) lirayı aşan kısım Vergi Usul Kanununa göre vergi inceleme yetkisi bulunanlarca yapılacak inceleme sonucunda düzenlenecek vergi inceleme raporuna göre iade edilir. 10 milyar liraya kadar olan kısım ise, dilekçe ekinde belirtilen belgelerin yer alması koşuluyla teminat aranmaksızın ve inceleme raporu beklenmeksizin iade edilir.
İade talebi teminat gösterilmesi halinde inceleme sonucu beklenmeksizin yerine getirilir. Teminat olarak 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 10 uncu maddesinin 1, 2 ve 3 numaralı bentlerinde sayılanlardan bir veya bir kaçı gösterilebilir. Banka teminat mektuplarının (süresiz-şartsız) paraya çevrilmeleri konusunda hiçbir sınırlayıcı şart taşımaması ve 4389 sayılı Bankalar Kanunu (Not: 5411 Sayılı Kanunla 4389 Sayılı Kanun mülga kılınmıştır.) hükümlerine göre faaliyette bulunan bankalar veya özel finans kurumları tarafından düzenlenmiş olması gerekir.
“Nakden iade talebinin 100 milyar (100.000 TL) liraya kadar olan kısmı mükellefle süresinde tam tasdik sözleşmesi düzenlemiş yeminli mali müşavirce düzenlenecek tam tasdik raporu uyarınca iade edilir. İade talebinin 100 milyar lirayı (100.000 TL) aşan kısmının iadesi ise denetim elemanlarınca (vergi müfettişlerince) düzenlenen vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilir.“ Denmektedir.
İlgili tebliğ 06.04.2004 tarih ve 25425 sayılı resmi gazetede yayınlanmış olup üzerinden 18 yıl geçmiştir. 100.000 TL için YMM tasdik raporuna bağlanmış olması meslek mensupları açısından güzel bir yaklaşım olmasına karşın tam tasdikinin ihtiyari olması nedeniyle mükellefi teşvik edici bir durum değildir. Şöyle ki; tüm had ve tutarların artırılması yıllarca yeniden değerleme oranına bağlanmışken 100.000 TL 18 yıldır ayni kalmıştır. Maliye Bakanlığının buradaki maksadı pek anlaşılmadığı gibi, muhtelif sebeplerle işletmelerin, iş ortaklıklarının, adi ortaklıkların veya konsorsiyumlar kar elde etmesi mümkünken Ekonomik konjonktür nedeniyle zararda etmeleri mümkündür. Bilhassa ihaleli işlerde yapılan kırımlar dolayısıyla, enflasyonist ortamda zarar edilmektedir. Tartışmaya açık olana zarar konusu haklı sebeplerin varlığı halinde zarar edilir karda.
Hak edişlerden kesilen %3 stopaj vergileri işi bitiminde ödenmesi gereken verginin çok üstünde kalması mümkündür ve yaşanmış olaylardandır. Bugün 100.000 TL Tutarı 2004 yılından 2020’ye kadar endekslersek katsayı 4.40 civarında çıkmaktadır yani rakamın bugün için 450.000-500.000 TL’ye çıkması gerekir. 2018 Yılı için net satışları 19.819.000 TL 2019 yılı için 24.294.000 TL aşanlar tam tasdiki ihtiyarı olarak yaptırabilirler. Altında kalanlar zaten yaptırmak istemezler. 100.000 TL YMM tasdik raporu ile almak için hiçbir mükellefe cazip gelmeyebilir. Bu aslında Anayasal bir sıkıntıda yaratabilir. Biz meslek mensupları isteriz ki KDV iadelerinde de alt limitlerde YMM Tam tasdik raporu aransın.
Örneğin 2020 yılı için tam tasdik sözleşmesi olmadan KDV iade alma sınırları Kanunun 1/a 11/c 13,14,15/1 b, 17/4-s,9 iadelerde 852.000 TL 29/2 maddeye göre 1.750.088 TL, 11/1/b (tam tasdik sözleşmesi olup olmamasına bakılmaksızın 224.000 TL olarak belirlenmiştir.
Sonuç olarak Yeminli Mali Müşavirler gerçekten hazinenin menfaatini düşünen kamu görevi icra eden meslek mensuplarıdır. Hiç bir meslek mensubunun (istisnalar hariç) bilerek kendine zarar verecek bir hadiseye imza atmayacağına güvencimiz tamdır.
100.000 TL tevkifat iadesinin üzerindeki tutarın vergi inceleme yoluyla alınması mümkün olduğuna göre biz 100.000 TL ye kadar olan kısmında YMM’ye güveniriz durumunun, tam tasdiki olupta milyonlarca KDV iadesi raporu yazabilen, milyonları bulan kurumlar vergisi matrahının doğruluğunu tasdik eden YMM için mükellefin nezdinde düştüğü moral bozukluğunu düşünebiliyor musunuz?
100.000 TL’nin üzerindeki tevkifat iadelerinde mükelleflerin beyan ettikleri kar/zarar hesaplarında hata yapma olasılığı beklenmektedir. Sübjektif kriterlere değil objektif kriterle bakma gerektiğine inanıyoruz. YMM’ye ait tevkifat iadesi yetki sınırının arttırılması hususu ile KDV Tevkifatında da yetkilendirmenin arttırılmasının uygun olacağını kanaatiyle. Kamu menfaatleri ön planda olmak kaydıyla açıkladığımız taleplerimizin her kesimin yararına olmasını diliyoruz.
.