2020 Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması
Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) harcaması 2020 yılında 54 milyar 957 milyon TL’ye yükseldi
Gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcaması 2020 yılında bir önceki yıla göre 9 milyar 3 milyon TL artarak 54 milyar 957 milyon TL’ye yükseldi.
Gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcaması, 2019-2020
Ar-Ge harcamasının gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) içindeki payı %1,09 oldu
Gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcamasının GSYH içindeki oranı 2019 yılında %1,06 iken, 2020 yılında 5 trilyon 46 milyar 883 milyon TL’lik GSYH içindeki oranı %1,09’a yükseldi.
Ar-Ge harcamasının GSYH içindeki payı, 2009-2020
En fazla Ar-Ge harcaması mali ve mali olmayan şirketler tarafından yapıldı
Ar-Ge harcamalarında mali ve mali olmayan şirketler %64,8 ile en büyük paya sahip olurken, bunu %28,4 ile yükseköğretim takip etti. Kar amacı olmayan kuruluşlar tarafından yapılan Ar-Ge harcamalarının da dâhil olduğu genel devlet Ar-Ge harcamalarının toplam Ar-Ge harcamaları içindeki payı ise %6,8 oldu. Ar-Ge harcamaları içerisinde personel harcamaları %52,8 ile en büyük harcama kalemini oluşturdu.
Sektörlere göre Ar-Ge harcaması, 2020 Harcama gruplarına göre Ar-Ge harcaması, 2020
(*) Kâr amacı olmayan kuruluşlar da dâhildir.
Mali ve mali olmayan şirketler Ar-Ge finansmanında %57,2 ile ilk sırada yer aldı
Ar-Ge harcamalarının 2020 yılında %57,2’si mali ve mali olmayan şirketler tarafından finanse edilirken genel devlet Ar-Ge harcamalarının %28,4’ünü, yükseköğretim %12,3’ünü, yurt dışı kaynaklar %2,0’ını ve yurt içi diğer kaynaklar %0,1’ini finanse etti.
Sektörlere göre finans kaynakları dağılımı, 2020
Tam zaman eşdeğeri cinsinden 199 bin 371 Ar-Ge personeli çalıştı
Tam zaman eşdeğeri (TZE) cinsinden 2020 yılında toplam 199 bin 371 kişi Ar-Ge personeli olarak çalıştı. Sektörler itibari ile dağılımına bakıldığında ise TZE cinsinden toplam Ar-Ge personelinin 2020 yılında %65,3’ü mali ve mali olmayan şirketlerde, %29,9’u yükseköğretimde ve %4,7’si kar amacı olmayan kuruluşların da dâhil edildiği genel devlet sektöründe yer aldı.
TZE cinsinden kadın Ar-Ge personelinin oranı %31,9 oldu
TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel sayısı, 2020 yılında 63 bin 655 kişi ile toplam Ar-Ge personel sayısının %31,9’unu oluşturdu. Sektörler itibari ile TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel oranı mali ve mali olmayan şirketlerde %26,0, kar amacı olmayan kuruluşların da dâhil edildiği genel devlette %30,1, yükseköğretimde ise %45,1 oldu.
TZE cinsinden Ar-Ge insan kaynağının cinsiyete göre sektör içi dağılımı, 2020
(*) Kâr amacı olmayan kuruluşlar da dâhildir.
Ar-Ge personelinin %32,1’i doktora veya eşdeğeri eğitim seviyesine sahip
Ar-Ge personeli öğrenim durumuna göre incelendiğinde, Ar-Ge personelinin %33,1’inin lisans eğitim düzeyine sahip olduğu görüldü. Bunu sırasıyla %32,1 ile doktora veya eşdeğeri, %24,6 ile yüksek lisans, %5,1 ile meslek yüksekokulu ve %5,1 ile lise ve altı kategorileri takip etti. TZE cinsinden Ar-Ge personelinin eğitim durumuna göre dağılımı ise sırasıyla; %45,7 ile lisans, %21,4 ile yüksek lisans, %19,0 ile doktora veya eşdeğeri, %7,2 ile meslek yüksekokulu ve %6,8 ile lise ve altı eğitim düzeyi şeklinde oldu.
Öğrenim durumuna göre sayı ve TZE cinsinden Ar-Ge personeli, 2020
Ar-Ge personeli öğrenim durumu (Sayı) Ar-Ge personeli öğrenim durumu (TZE)
En fazla Ar-Ge harcaması TR51 (Ankara) bölgesinde gerçekleşti
İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 2. Düzeye göre 2020 yılında Ar-Ge harcamalarının en yüksek olduğu bölge toplam Ar-Ge harcamasının %32,5’ini gerçekleştiren TR51 (Ankara) iken, bunu %25,6 ile TR10 (İstanbul) ve %10,6 ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesi takip etti.
Ar-Ge personel sayısına bakıldığında ise toplam Ar-Ge personel sayısının %29,0’u TR10 (İstanbul) bölgesinde, %19,3’ü TR51 (Ankara) ve %7,7’si TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesinde istihdam edildi.
İBBS 2. Düzeye göre Ar-Ge harcamaları, 2020 İBBS 2. Düzeye göre Ar-Ge personel sayısı, 2020
Mali ve mali olmayan şirketlerde Ar-Ge harcamasının %55,9’u Ar-Ge merkezlerinde yapıldı
Mali ve mali olmayan şirketler tarafından 2020 yılında gerçekleştirilen 35 milyar 623 milyon TL Ar-Ge harcamasının %55,9’u Ar-Ge merkezlerinde gerçekleştirildi. Ar-Ge merkezlerinde faaliyet yürüten girişimler çalışan sayılarına göre incelendiğinde ise Ar-Ge merkezlerinde yapılan Ar-Ge harcamasının %85,2’sinin 250 ve üzeri çalışanı olan girişimler tarafından yapıldığı görüldü.
En fazla Ar-Ge harcaması yüksek teknoloji faaliyetlerindeki girişimler tarafından yapıldı
İmalat sanayinde Ar-Ge faaliyeti yürüten girişimler teknoloji düzeylerine göre sınıflandırıldığında 2020 yılında imalat sanayinde gerçekleştirilen 20 milyar 333 milyon TL Ar-Ge harcamasının %44,7’sinin yüksek teknoloji faaliyetinde yer alan girişimler tarafından gerçekleştirildiği görüldü. Bu oran 2015 yılında %35,3 idi. İmalat sanayindeki toplam Ar-Ge harcamasının %40,4’ü orta yüksek teknoloji faaliyetindeki girişimler, %9,2’si orta düşük teknoloji faaliyetindeki girişimler ve %5,7’si düşük teknoloji faaliyetindeki girişimler tarafından yapıldı.
İmalat sanayinde gerçekleştirilen Ar-Ge harcamalarının teknoloji düzeyine göre dağılımı, 2009-2020
Grafikteki rakamlar, yuvarlamadan dolayı toplam 100’ü vermeyebilir.
İmalat sanayinde Ar-Ge faaliyeti yürüten girişimlerdeki araştırmacı sayıları incelendiğinde 2020 yılında en fazla araştırmacının 21 bin 206 kişi ile orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimler tarafından istihdam edildiği görüldü. Bunu 14 bin 657 araştırmacı istihdamı ile yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimler takip etti. Tam Zaman Eşdeğeri (TZE) cinsinden araştırmacı sayıları dikkate alındığında da en fazla araştırmacı istihdamının 19 bin 298 ile orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimlerde olduğu görüldü.
İmalat sanayinde Ar-Ge faaliyeti yürüten girişimlerin teknoloji düzeyine göre araştırmacı sayıları, 2020
Kaynak: TÜİK