Konuttaki KDV İndi mi Çıktı mı?
Ahmet TOK
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
ahmettok@karadenizymm.com
Yazımızın hemen başında belirtelim ki İstanbul, Ankara ve İzmir gibi Büyükşehirlerin lüks semtlerinde konut ve villa satın alan azınlık bir kesim için evet KDV indirimi olmuştur. Ancak diğer kesim için mevcut yüzde 1’lik oran yüzde 8’e çekildiği için indirim değil artış söz konusudur.
29 Mart 2022 tarihinde yayınlanan 5359 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile bazı mal ve hizmetlerde KDV oranları düşürülmüş, bazılarında ise artırılmıştır.
Konutlarda da KDV oran değişikliğine gidilmiş, net alanı 150 m2 yi geçmeyen konutlar için Büyükşehirlerde arsa birim m2 vergi değerine göre yüzde 18 olan oran; diğer şehirlerde ise arsa değerine bakılmaksızın yüzde 1 olan oran ayrım gözetilmeksizin tüm Türkiye geneli için yüzde 8 olarak belirlenmiştir. Bu karar adeta konuyla ilgili tarafları ve hususi olarak dar gelirli vatandaşları şaşkınlığa sevketmiştir.
Uzun zamandır (Neredeyse KDV kanunu çıktığından beri) sosyal devlet ilkesi gereği olarak dar gelirli vatandaşların ucuz konut edinmesini kolaylaştırmak için net alanı 150 m2 ye kadar olan konutlar için uygulanmakta olan yüzde 1 KDV oranı bu düzenleme ile yüzde 8’e çıkarılmasında acaba hangi saikler etkili olmuştur?
İlk akla gelen, Büyükşehirlerde pahalı inşaat projeleri yürüten büyük firmaların talepleri etkili olabilir mi mesela?
Zira net alanı 150 m2 ye kadar olan konutlar için uygulanan yüzde 1’lik oran, Büyükşehirlerde lüks arsalarda yapılan konutlar için, 1 Ocak 2013 tarihinde yapılan değişiklikle yüzde 8 ve yüzde 18’e çıkarılmıştı. Başka bir ifadeyle KDV oranını belirleyen “metre kare” kıstası yanında “arsa fiyatı” kıstası da eklenerek Büyükşehir Belediye sınırları içerisinde yapılan konutlar için farklı oran belirlenmişti.
Biraz daha açarsak; Büyükşehir Belediye sınırları içerisinde yapılan ve net alanı 150 m2 yi geçmeyen konutlarda, arsa birim m2 vergi değeri 499 TL ye kadar olanlarda yüzde 1, 500 TL ve üzerinde olanlarda yüzde 8, 1000 TL ve üzerinde ise yüzde 18 KDV’ye tabi idi. (Daha sonra 500 ve 1000 rakamları 1000 ve 2000 olarak güncellenmiştir.) Bu nispeten yerinde bir uygulamaydı. Zira pahalı muhitlerden konut alanlar genelde varlıklı kişilerdi.
Son günlerde, enflasyonist ortamın arsa m2 fiyatlarındaki astronomik artışları tetiklediği, bunun da Büyükşehirlerde artık yüzde 1’lik KDV’ ye tabi konut bırakmadığı ve konut fiyatlarında KDV’den kaynaklı artışlar olduğu yönünde çeşitli çevrelerde eleştiriler dile getiriliyordu.
Muhtemelen iktidar bu talepler karşısında yeni bir KDV düzenlemesine ihtiyaç duydu ve Büyükşehirlerde net alanı 150 m2 ye kadar olan konutlar için uygulanmakta olan yüzde 1, 8, 18 şeklindeki kademeli vergi uygulamasını kaldırarak bunun yerine yüzde 8 şeklinde tek bir oran belirledi ve bu çevrenin taleplerini yerine getirmiş oldu. Ancak bunu sadece Büyükşehirler için sınırlı tutmayıp tüm Türkiye geneli için yüzde 8 olarak belirleyince, Büyükşehir Belediyeleri’nin arsa birim m2 vergi değeri düşük olan yoksul bölgeleri ile Büyükşehir dışındaki diğer illerde öteden beri uygulanmakta olan yüzde 1 KDV oranı otomatikman yüzde 8’e çıkmış oldu. Ortaya böyle garip bir tablo çıktı. Açıkçası ülkedeki yüzde 20’lik mutlu azınlığın gönlünü yapayım derken, fatura yüzde 80’lik dar gelirli kitleye çıkarıldı.
Dolayısıyla maddi imkansızlıktan dolayı metre karesi düşük konutları tercih eden dar gelirli vatandaşlar için konutta indirim değil bilakis artış olmuş oldu.
