Serbest Bölgeler ve Avantajları
Talha APAK
Yeminli Mali Müşavir
Öğretim Görevlisi
Alomaliye.com Yayın Kurulu Başkanı
t.apak@apakymm.com
Uygulanan çeşitli muafiyet ve istisnalar nedeniyle serbest bölgeler, dikkat çeken avantajlar sunuyor. İmalatçılar, serbest bölgelerde faaliyet göstererek elde edecekleri önemli vergi avantajları ve bazı desteklerle maliyetlerini ciddi miktarda düşürebilirler…
SERBEST bölge; yatırım ve üretimi teşvik etmek, doğrudan yabancı yatırımları ve teknoloji girişini hızlandırmak, uluslararası ticareti geliştirmek amacıyla kurulmuş, ülkenin siyasi sınırları içinde olmakla beraber, gümrük sınırları dışında konumlandırılan, vergi, tarife, kota gibi olağan ticaret engellerinin ortadan kaldırıldığı, bürokratik şartların azaltıldığı, sınai ve ticari faaliyetler için geniş teşvik ve avantajların sunulduğu özel ekonomi bölgesidir.
Türkiye’ de kurulu 19 serbest bölgede; direkt olarak 65 bin kişi, dolaylı olarak da 150 bin kişinin üzerinde istihdam sağlanmaktadır. Serbest bölge yönetim şeması; Gümrük Müdürlüğü, Bölge Müdürlüğü ve İşletici Firma olarak belirlenmiştir.
YÜZDE 100 MUAFİYET İMKÂNI
Ülkenin siyasi sınırları içinde olmakla beraber gümrük bölgesi dışında sayılan, ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmadığı, sınai ve ticari faaliyetler için daha geniş teşviklerin tanındığı, fiziki olarak ülkenin diğer kısımlarından ayrılan yerler olup, başlıca avantajları aşağıdaki gibi sıralanabilir.
– Gümrük vergisi ve aynı tür diğer vergilerden yüzde 100 muafiyet.
– İmalat şirketleri için kurumlar vergisinden yüzde 100 muafiyet.
– KDV ve özel tüketim vergisinden yüzde 100 muafiyet.
– Düzenlenecek evraklara uygulanan damga vergisinden yüzde 100 muafiyet.
– Emlak vergisinden yüzde 100 muafiyet.
– Tamamı yurt dışına olmak kaydıyla Serbest Bölgelerden verilecek belirli lojistik hizmetlere yüzde 100 gelir ve kurumlar vergisi istisnası.
– Çalışan maaşı üzerinden alınan gelir vergisinden yüzde 100 muafiyet (serbest bölgelerde ürettiği ürünlerin FOB bedelinin en az yüzde 85’ini ihraç eden şirketler için).
– Mallar süre sınırlaması olmaksızın serbest bölgelerde tutulabilmektedir.
– Şirketler, serbest bölgelerden elde edilen kârı hiçbir sınırlama olmaksızın yurt dışına ya da Türkiye’ye serbestçe aktarabilmektedir.
– Mülk alım-satımında tapu harcından muafiyet.
– İnşaat, proje, iskân, izin ve onay süreçlerinde KDV muafiyeti.
– KDV ve diğer vergilerden muaf hazır altyapı.
Burada dikkat edilen nokta, Türkiye’de yerleşik bir firmanın son üç yıllık ihracat rakamının toplamının 2.250 milyon ABD Doları’na ulaşıp ulaşmadığıdır. Eğer ulaşmıyorsa serbest bölge teşvikleri başlığı altında yer alan vergi muafiyetlerinden üç yıl boyunca yararlanabilirsiniz. Eğer ulaşıyorsa 20 yıllık ruhsatla birlikte ek destekler başlığı altındaki teşviklerden beş yıl süresince yararlanma imkanı bulunmaktadır.
Son üç yıllık toplam 2.250 milyon dolar ihracat rakamına ulaşmanız durumunda:
20 yıl ruhsat süresi, yüzde 100 kurumlar vergisi muafiyeti, yüzde 100 personele ilişkin gelir vergisi muafiyeti (Serbest bölgede çalışan tüm personeli kapsar), yüzde 100 KDV ve damga vergisi muafiyeti, yüzde 100 gümrük vergisi muafiyeti gibi desteklerin yanı sıra; yıllık 75 bin dolar yüzde 50’ye kadar kira desteği beş yıl (yıllık bir milyon dolar ihracat ve artan oranda olmak koşuluyla), Yıllık 150 bin dolar 10 personel maaş desteği beş yıl (yıllık bir milyon dolar ihracat ve artan oranda olmak koşuluyla) ek destekler sunulmaktadır.
Son üç yılda 2.250 milyon dolar ihracat rakamına ulaşmamanız durumunda:
Üç yıl ruhsat süresi, yüzde 100 kurumlar vergisi muafiyeti, yüzde 100 personele ilişkin gelir vergisi muafiyeti (serbest bölgede çalışan tüm personeli kapsar), yüzde 100 KDV ve damga vergisi muafiyeti, yüzde 100 gümrük vergisi muafiyeti desteği yanı sıra; üç yılın sonunda yıllık bir milyon dolardan az olmamak koşuluyla artan oranda bir performans sergilemeniz durumunda 17 yıllık ruhsatla birlikte kira ve maaş destek başvurusunda bulunabilir. Üç yıllık ruhsat sahiplerinin kira ve maaş desteği alma hakkı bulunmamaktadır.
İŞLETMELERE VERİLEN HİZMETLER
Serbest bölgelerde faaliyet gösteren işletmelere ayrıca aşağıdaki hizmetler de verilmektedir.
Danışmanlık Hizmetleri: Ruhsat başvuruları ve ruhsat alma süreçlerinde danışmanlık hizmeti sağlanır.
Güvenlik Hizmetleri: Haftanın yedi günü 24 saat hizmet veren özel güvenlik ekibi, kamera denetimi, gümrük muhafaza ofisleri, serbest bölgeye kişiye özel kartlı giriş sistemi ile sağlanır.
Gümrük Müşavirliği Hizmetleri: Gümrük işlemlerini kolay ve sorunsuz bir şekilde yürütebilmeleri amacıyla, gümrük müşavirliği danışmanlık hizmetleri verilir.
Başta Yeşilköy Atatürk Havalimanı içinde yer alan İstanbul İhtisas Serbest Bölgesi (İSBİ) olmak üzere, Serbest Bölgelerde faaliyet izni alarak faaliyet gösterecek işletmelere çok önemli vergi avantajlarının yanı sıra önemli başka destek ve hizmetler de verilmektedir.
İktibas: Paradergi
