Girişimlerde Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2022
İnternet erişimine sahip girişimlerin oranı %96,0 oldu
Girişimlerde Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması sonuçlarına göre; 2021 yılında 10 ve daha fazla çalışanı olan girişimlerin İnternete erişim oranı %95,3 iken bu oran 2022 yılında %96,0 oldu. Girişimlerin %92,1’i 2022 yılında İnternete erişimde sabit genişbant bağlantı kullandı. Girişimlerin %86,4’ü ise girişim tarafından sağlanan taşınabilir bilgisayar veya akıllı telefon gibi bir cihaz aracılığıyla mobil telefon ağları üzerinden iş amaçlı İnternet kullandığını beyan etti.
İnternet üzerinden toplantı yapan girişimlerin oranı %30,4 oldu
En az 10 çalışanı olan girişimlerin %30,4’ü 2022 yılında İnternet üzerinden toplantı yaptığını belirtti. İnternet üzerinden toplantı yapan girişimler çalışan sayısı büyüklük grubuna göre incelendiğinde; 10-49 çalışanı olan girişimlerin %26,6’sının, 50-249 çalışanı olan girişimlerin %45,8’inin ve 250 ve üzeri çalışanı olan girişimlerin ise %76,0’ının uzaktan toplantı yaptığı görüldü.
Girişimlerin %68,4’ü çalışanlarına uzaktan erişim imkanı sağladı
Girişimlerin %68,4’ü, 2022 yılında çalışanlarının girişimin e-posta sistemine veya doküman ve belgelerine veya iş uygulamalarına/yazılımlarına uzaktan erişim imkanının olduğunu beyan etti. Çalışan sayısı büyüklük grubuna göre girişimin kaynaklarına uzaktan erişim imkanı sağlama oranı, 10-49 çalışanı olan girişimlerde %66,1, 50-249 çalışanı olan girişimlerde %78,7 ve 250 ve üzeri çalışanı olan girişimlerde ise %89,3 oldu.
Çalışanlarına girişimin kaynaklarına uzaktan erişim imkanı sağlayan girişimlerin oranı, 2022
Web sitesine sahip girişimlerin oranı %51,2 oldu
Web sitesi sahiplik oranı, 2021 yılında 10 ve daha fazla çalışanı olan girişimlerde %49,4 iken bu oran 2022 yılında %51,2 oldu. Web sitesi sahiplik oranı çalışan sayısı büyüklük grubuna göre incelendiğinde; 2022 yılında 250 ve üzeri çalışanı olan girişimlerin %92,3’ünün, 50-249 çalışanı olan girişimlerin %69,7’sinin ve 10-49 çalışanı olan girişimlerin ise %47,0’ının web sitesi sahibi olduğu görüldü.
Web sitesi sahiplik oranı ekonomik faaliyet grubuna göre incelendiğinde ise 2022 yılında web sitesi sahibi olan girişimlerin oranının en fazla %92,2 ile “bilgi ve iletişim” faaliyeti yürüten girişimler olduğu görüldü. Bunu, %78,3 ile “bilgisayarların ve iletişim araç ve gereçlerinin onarımı” ve %64,9 ile “mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler” yürüten girişimlerin olduğu ekonomik faaliyet grupları izledi. Web sitesi sahibi olan girişimlerin oranının en düşük olduğu ekonomik faaliyet grupları ise %34,0 ile “inşaat”, %37,7 ile “ulaştırma ve depolama” ve %50,7 ile “toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı” faaliyetlerini yürüten girişimler oldu.
Her 5 girişimden biri e-satış yaptı
Girişimlerin 2021 yılında e-satış yapma oranı, 2020 yılına göre 6,8 puan artarak %19,3 oldu. E-satışlar; İnternet (web siteleri ya da mobil uygulamalar) ve/veya Elektronik Veri Alışverişi (EDI) aracılığı ile gerçekleştirilmektedir. Çalışan sayısı büyüklük grubuna göre e-satış yapma oranı, 10-49 çalışanı olan girişimlerde %18,7, 50-249 çalışanı olan girişimlerde %20,8 ve 250 ve üzeri çalışanı olan girişimlerde ise %32,0 oldu.
E-satış yapma oranı ekonomik faaliyet grubuna göre incelendiğinde ise 2021 yılında en fazla e-satış yapma oranının %41,4 ile “konaklama ve yiyecek hizmeti” faaliyetlerini yürüten girişimlerde olduğu görüldü. Bunu %30,3 ile “bilgi ve iletişim” ve %25,0 ile “toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı” faaliyetini yürüten girişimler takip etti.
Ekonomik faaliyet grubuna göre e-satış yapan girişimlerin oranı, 2020, 2021
Online mağazalar ve pazar yerlerini web satış platformu olarak kullanan girişimlerin oranı arttı
En az 10 çalışanı olan girişimlerin %15,9’u 2021 yılında web sitesi ya da mobil uygulamalar üzerinden web satış yaptı. Web sitesi ya da mobil uygulamalar üzerinden web satış yapan girişimlerin %59,0’ı kendi web siteleri ya da mobil uygulamalarını kullanırken %80,9’u farklı girişimlerin de satış yapabildiği online mağazalar ve pazar yerleri ile mobil uygulamalarını web satış platformu olarak kullandı. Farklı girişimlerin de satış yapabildiği online mağazalar ve pazar yerleri ile mobil uygulamaları üzerinden web satış yapan girişimlerin oranı 2020 yılında %69,7 idi.
Yurtdışına web satışı yapan girişimlerin oranı arttı
Web sitesi ya da mobil uygulamalar aracılığı ile 2021 yılında mal veya hizmet satışı yapan girişimlerin %21,1’i yurtdışına satış yaptı. Bu oran, bir önceki yıl %19,5’ti. Yurtdışına web satışı yapan girişimlerin 2021 yılında satış sürecinde karşılaştığı zorluklar incelendiğinde ise; girişimlerin en fazla karşılaştığı zorluğun %47,0 ile yurtdışına satılan ürünlerin teslim veya iade edilmesinin yüksek maliyeti olduğu görüldü. Bunu, %30,8 ile mevzuat bilgisi eksikliği ve %30,7 ile yurtdışına satış yaparken şikayet ve ihtilafların çözümüyle ilgili zorlukların izlediği görüldü.
Girişimlerin %17,8’i bilgi ve iletişim uzmanı istihdam etti
En az 10 çalışanı olan girişimlerin %17,8’i 2022 yılında ana işi bilişim teknolojileri olan ve bilişim sistemleri ve uygulamalarının kurulması, işletilmesi ve geliştirilmesi süreçlerinde görev alan bilgi ve iletişim uzmanı istihdam etti. Bu oran, 2020 yılında %11,8’di. Çalışan sayısı 10-49 olan girişimlerin %13,8’i, 50-249 çalışanı olan girişimlerin %32,3’ü, 250 ve daha fazla çalışanı olan girişimlerin ise %72,6’sı 2022 yılında bilgi ve iletişim uzmanı istihdam ettiğini belirtti.
Bilgi ve iletişim uzmanı işe alan veya almayı deneyen her 3 girişimden biri güçlükle karşılaştı
Girişimlerin %6,9’u 2021 yılında en az bir bilgi ve iletişim uzmanını işe aldı veya almayı denedi. Bu oran, 2019 yılında %5,0’dı. Bir bilgi ve iletişim uzmanı işe alan veya almayı deneyen girişimlerin %36,1’i 2021 yılında işe alım sürecinde adayların başvuru eksikliği/yetersizliği, ilgili alanda gerekli niteliklere (eğitim/öğretim) sahip olmaması, ilgili iş deneyimine sahip olmaması veya yüksek ücret beklentisi gibi güçlükler ile karşılaştı. Bir bilgi ve iletişim uzmanı işe alan veya almayı deneyen girişimlerden işe alım sürecinde herhangi bir güçlük yaşayan girişimlerin oranı 2019 yılında %41,0’dı.
Girişimlerin %28,5’i bilgi ve iletişim teknolojileri güvenliği ihlal olayı yaşadı
Girişimlerin %28,5’i 2021 yılında bilgi ve iletişim teknolojileri güvenliği ihlal olaylarından en az birini yaşadığını beyan etti. Bilgi ve iletişim teknolojileri güvenliği ihlal olaylarından en az birini yaşadığını beyan eden girişimler çalışan sayısı büyüklük grubuna göre incelendiğinde; 10-49 çalışanı olan girişimlerin %27,8’inin, 50-249 çalışanı olan girişimlerin %32,0’ının ve 250 ve üzeri çalışanı olan girişimlerin ise %34,1’inin en az bir güvenlik ihlal olayı yaşadığı görüldü.
Bilgi ve iletişim teknolojileri güvenliği ihlal olaylarına göre güvenlik ihlali yaşayan girişimlerin oranı, 2022
Robot teknolojisi en fazla imalat sektöründe kullanıldı
En az 10 çalışanı olan girişimlerin %5,2’si 2022 yılında endüstriyel robot veya hizmet robotu kullandığını belirtti. Endüstriyel robot veya hizmet robotu kullandığını belirten girişimler ekonomik faaliyet grubuna göre incelendiğinde; en fazla robot kullanan girişimlerin %9,3 ile “imalat” faaliyeti yürüten girişimler olduğu görüldü. İmalat sektöründe 10-49 çalışanı olan girişimlerin %6,1’i, 50-249 çalışanı olan girişimlerin %15,0’ı ve 250 ve üzeri çalışanı olan girişimlerin %41,5’i robot teknoloji kullandı.
Endüstriyel robot veya hizmet robotu kullandığını belirten girişimlerin robot kullanma kararına etki eden faktörler incelendiğinde; girişimlerin en fazla %78,0 ile süreçlerin ve/veya üretilen mal ve hizmetlerin yüksek hassasiyetini veya standartlaştırılmış kalitesini sağlamak amacı ile robot kullanma kararı aldıkları görüldü. Bunu, %68,0 ile yüksek işçilik maliyeti ve %66,1 ile girişimin ürettiği mal veya hizmet yelpazesini genişletmek faktörleri izledi.
Girişimlerin %61,6’sı bilgi ve iletişim teknolojilerinde çevresel etkileri dikkate aldı
Girişimlerin %61,6’sı 2022 yılında bilgi ve iletişim teknolojileri hizmetlerini veya ekipmanını seçerken enerji tüketimi gibi çevresel etkilerini dikkate aldığını beyan etti. Bilgi ve iletişim teknolojileri hizmetlerini veya ekipmanını seçerken çevresel etkilerini göz önünde bulundurduğunu beyan eden girişimler ekonomik faaliyet grubuna göre incelendiğinde; en fazla %77,1 ile “bilgi ve iletişim” faaliyet grubunda yer alan girişimlerin bu etkileri dikkate aldığını beyan ettiği görüldü. Bu faaliyet grubunu %75,9 ile “bilgisayarların ve iletişim araç ve gereçlerinin onarımı” ve %74,2 ile elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistemi üretim ve dağıtımı ve su temini; kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri” izledi.
Yapay zeka en fazla %17,5 ile 250 ve üzeri çalışanı olan girişimler tarafından kullanıldı
Yapay zeka teknolojilerinden herhangi birini kullandığını belirten girişimlerin oranı, 2021 yılında %2,7 iken 2022 yılında %3,5 oldu. Çalışan sayısı büyüklük grubuna göre yapay zeka kullanan girişimlerin oranı incelendiğinde; 10-49 çalışanı olan girişimlerin %2,8’inin, 50-249 çalışanı olan girişimlerin %5,5’inin ve 250 ve üzeri çalışanı olan girişimlerin %17,5’inin yapay zeka kullandığı görüldü. Bu oranlar 2021 yılında sırasıyla %2,3, %3,6 ve %9,6 idi.
Kaynak: TÜİK