Ağır Hastalığı Bulunan Meslek Mensubunun ve Mükelleflerinin Mücbir Sebep Hali
Zübeyir BÜYÜKYAKA
Vergi Dairesi Müdür Yardımcısı
z.buyukyaka@gmail.com
30.11.2021 tarih ve VUK-137/2021-5 sayılı Vergi Usul Kanunu sirküleri ile ağır hastalığı bulunan veya doğum yapan meslek mensuplarına ağır hastalık ve doğum mücbir sebep hali olarak tanımlanmıştır.
Söz konusu sirkülerde ağır hastalığın tespiti için raporun nereden alınacağı, özel doktorlardan alınan raporların dikkate alınıp alınmayacağı, rapor üzerine meslek mensubunun ağır hastalığının vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olup olmayacağının nasıl belirleneceği anlatıldığından tekrar aynı konulara girilmeyecektir.
Meslek mensubu için her halükarda iki durum söz konusu olacaktır;
1-) Meslek mensubunun kendi beyannameleri,
2-) Aracılık ve sorumluluk sözleşmesi imzaladığı mükelleflerin beyannameleri.
Her iki durumu da aşağıda ayrıntılı şekilde ele almaya çalışacağız.
1-) Meslek mensubunun kendi beyannameleri; Bu durumu da (a) ve (b) alt başlıklarında iki ayrı durum olarak ele alacağız.
a. Beyanname/bildirimlerin verilme zamanının mücbir sebep dönemi içerisine denk gelmesi
Anılan sirkülerde, ‘’….. Meslek mensubunun mücbir sebep dönemi(ağır hastalığın başladığı ve bittiği tarihler) içerisinde verilmesi gereken kendi mükellefiyetine ilişkin beyanname/bildirimlerin verilme ve bu beyanname/bildirimlere istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme sürelerinin, mücbir sebep halinin sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren 15 inci günün sonuna uzatıldığı,
b. Mücbir sebep halinin sona erdiği tarihte beyanname/bildirim verme süresinin son gününe 15 günden az süre kalması halinde beyanname /bildirim verme ile ödeme süresinin son günü olarak mücbir sebep halinin sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren 15 inci gününü, 15 günden fazla süre kalması halinde ise beyanname /bildirim verme ile ödeme süresi olarak kanuni sürelerin dikkate alınması,
belirtilmiştir.
Konuyu bir örnek üzerinden ele alırsak; Meslek Mensubu bay (x)’in 20.10.2022 – 21.11.2022 tarihleri arasında ağır hasta olduğu ve ağır hastalığının mücbir sebep olarak kabul edildiğini varsayalım.
09/2022 dönemi KDV ve Muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin verilme ve ödeme süreleri 26.10.2022 dir.
3.dönem (Temmuz-Ağustos-Eylül) Geçici vergi beyannamesinin verilme ve ödeme süresi 17.11.2022 dir.
26.10.2022 ve 17.11.2022 tarihleri (a) fıkrasında belirtildiği gibi mücbir sebep dönemi içerisine denk gelmektedir. Bu nedenle bu beyannamelerin verilme ve ödeme tarihi mücbir sebep halinin sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren 15 inci gün olan 06.12.2022 tarihidir.
10/2022 dönemi KDV ve Muhtasar ve Prim Hizmet beyannamelerinin verilme ve ödeme süreleri 28.11.2022 dir.
Mücbir sebebin sona erdiği 21.11.2022 tarihinde 10/2022 KDV ve Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin verilip ödenmesi için 7 (yedi) gün kalmıştır. 15 gün ve daha az zaman kalması nedeniyle beyannamelerin verilme ve ödeme tarihi mücbir sebep halinin sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren 15 inci gün olan 06.12.2022 dir.
Şöyle ki mücbir sebep dönemi 20.10.2022 – 11.11.2022 olsa idi 10/2022 KDV ve Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin verilme süresine mücbir sebebin bitişi itibariyle 15 günden fazla olarak 17 (onyedi) gün olması nedeniyle 10/2022 KDV ve Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi normal süresi olan 28.11.2022 tarihinde verilip ödenecektir.
2-) Aracılık ve sorumluluk sözleşmesi imzaladığı mükelleflerin beyannameleri;
Söz konusu sirkülerde”…Bununla birlikte söz konusu ağır hastalık halinin ortaya çıktığı tarihte beyanname/bildirim verilme süresinin bitimine 15 gün veya daha az süre kalmış olması durumunda, anılan ağır hastalığın vukuu bulduğu tarih itibariyle geçerli olan ‘’Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi’’ uyarınca beyanname/bildirimleri bu meslek mensubunca verilen mükelleflerin mezkur beyanname/bildirim verilme süreleri ile bunlara istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme sürelerinin son günü, bunların verilmesi gereken sürenin son gününü takip eden günden itibaren 15 inci güne uzatılmıştır…’’ denilmektedir.
Yukarıdaki örneğimize göre; Meslek Mensubu bay (x)’in 20.10.2022 – 21.11.2022 tarihleri arasında ağır hasta olduğu ve ağır hastalığının mücbir sebep olarak kabul edildiğini varsaymıştık. Beyannameleri bay (x) tarafından verilen (Y) Ltd. Şti. için durumu ele alırsak;
09/2022 dönemi KDV ve Muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin verilme ve ödeme süreleri 26.10.2022 dir.
Mücbir sebep 20.10.2022 tarihinde başlamış olup başlama tarihi itibariyle beyanname verilme sürelerinin bitimine 7(yedi) gün kalmıştır. Beyanname verilme süresinin bitimine 15 gün veya daha az bir süre kaldığından bunların verilme ve ödeme süreleri 10.11.2022 tarihine uzatılmıştır.
2022/3.dönem geçici verginin verilme süresi her ne kadar mücbir sebep aralığına düşse de, baz aldığımız tarihin ağır hastalık halinin başlangıcı olması sebebiyle (Y) Ltd.Şti için geçici vergi beyannamesi/ödemesi nedeniyle bir erteleme söz konusu olmayacaktır.
Yine aynı şekilde 10/2022 dönemi KDV ve Muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin verilme ve ödeme sürelerinde de baz aldığımız tarihin ağır hastalık halinin başlangıcı olması sebebiyle bir değişiklik olmayacaktır.
