İlişkili Kişilere Uygulanması Gereken Adat Faiz Oranı
Ferit TAŞ
Yeminli Mali Müşavir
VDK Başkan Yardımcısı (E)
Maliye Müfettişi (E)
ftas@isik-ymm.com.tr
Bilindiği üzere grup şirketleri ve ortaklar gibi ilişkili kişilere emsallere aykırı bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım satımı durumunda transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı eleştirisi gelmektedir. Bu nedenle borç verilmesi yani finansman temini işleminde de emsale uygun oranda adat faizi (vade farkı) faturası kesilmesi gerekmektedir.
Bu durumda emsalin ne olacağı önem arz etmektedir. Emsal bedel ilişkili olmayan kişi veya şirketlere uygulanan fiyat veya bedeldir. Emsal bedel şirketin kendi işlemlerinden tespit edilebilirse İç Emsal, dış işlemlerinden tespit edilebilirse Dış Emsal olarak isimlendirilir.
İç emsal bulunması halinde dış emsale bakılmaz. Bu nedenle borç veren şirketin karşılaştırılabilir vade ve miktarda kredi faizleri var ise İç Emsal olarak bu oran baz alınır. İlişkili kişilere buradaki faiz oranına makul bir marj ilave ederek (örneğin +1 puan) borç verilebilir.
İç emsal bulunmaması halinde dış emsale bakılması gerekmekte olup, finansman hizmetinde bu emsalin en doğru tespit edilebileceği göstergeler TCMB faiz oranlarıdır. TCMB faiz oranları; reeskont faiz oranı, avans faiz oranı, ticari krediler ortalama faiz oranı gibi oranlardır. Avans faiz oranı, reeskont faiz oranından birkaç puan daha yüksek olduğu için, uzun yıllardır daha garanti olan bu yöntem kullanılmakta ve meslek mensuplarınca da önerilmekte idi.
İç emsal olmayan mükelleflerce dış emsal olarak, halihazırda TCMB avans faiz oranı olan %15,75 kullanılmaktadır. Ancak Vergi Müfettişlerinin kararlarında standardizasyonu sağlamak için, Vergi Denetim Kurulu bünyesinde yeni oluşturulan Danışma Komisyonu avans faiz oranını değil, ticari krediler ortalama faiz oranını uygulama kararı almıştır. Dolayısıyla incelemelerde bu oran uygulanacaktır. Söz konusu orana aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz. Görüleceği üzere bu oranlar içinde bulunduğumuz aylarda Avans Faiz Oranlarından yüksektir.
EVDS (tcmb.gov.tr) – TCMB’ye Link
Söz konusu danışma komisyonu kararının tutarlı bir mantığı olmakla birlikte, hukukiliği ve ileriki uygulamalarda kabul göreceği net değildir. Bu nedenle mükelleflerce bu oranlar uygulanarak risk alınmama alternatifine ek olarak olası bir tarhiyatı dava etme alternatifi de değerlendirilebilir.
