TBMM Başkanlığına Verilmiş İki Kanun Teklifinin Değerlendirilmesi
Mahmut ESEN
E. Mülkiye Başmüfettişi
mahmutesen@gmail.com
A)-Çevre Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin Değerlendirilmesi
130 AKP’li Milletvekili tarafından 24.01.2023 tarihinde TBMM Başkanlığına sunulmuş teklif içeriğinde:
1- Adana ili Karataş ilçesinde sınırları belirlenmiş olan kıyı bölgesinde sera konulu Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesinde modern sera işletmeleri kurulabilmesi olanağı sağlanmıştır.
2- Büyükşehir belediyelerinde köylerden mahalleye dönüştürülen yerleşim yerlerinden “kırsal yerleşim özelliğini” taşıyanların “kırsal mahalle olarak kabul edilmesi ve buralarda ikamet edenlere bazı vergi istisnası/kolaylıkları getiren, indirimli su verilmesi vb. konuları düzenleyen” 5216 sayılı Kanunun Ek Madde 3’üne bir fıkra eklenmiş ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların ÇŞİDB tarafından çıkarılacak bir yönetmelik ile belirleneceği kuralı getirilmiştir.
3- Belediye Kanununun belediyelerin borçlanma usul ve esaslarını düzenleyen 68’nci maddesinde ek/değişiklik yapılmış; belediyeler ve belediye şirketlerinin AB destekli projelerin finansmanı için borçlanmalar; bankalar/yabancı devlet kuruluşlarından doğrudan veya İller Bankası A.Ş. aracılığı ile borçlanma ile Altyapı Projesi (SUKAP) kapsamındaki borçlanmalar için Kanunda yer alan borçlanma limitleri dikkate alınmayacağı kuralı getirilmektedir.
(İl Özel İdareleri içinde paralel bir düzenleme yapılmıştır.)
4- İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanunun (nüfusu 10.000 altında kalan belediyelere ayrılan pay ve HMB bütçesinden belediyelere yardımı düzenleyen ) 6’ıncı maddesinde ekleme yapılmış, bakanlıklar ile bağlı kamu idarelerinin mahalli idarelere yardım yapma olanakları genişletilmiştir.
5- Yerel Yönetimler Gn. Md. nün İçişleri Bakanlığından alınarak ÇŞİDB bağlanmasından kaynaklanan mahalli idare birliklerinde yetkili bakanlık sorunu çözümlenmeye çalışılmış, bu bağlamda belediyeler ve bağlı kuruluşların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinde ÇŞİDB nın , diğer birliklerde ise İçişleri Bakanlığının yetkili olduğu kabul edilmiştir.
6- Köy tüzel kişiliği statüsüne kaybeden ve mahalleye dönüşen yerlerden; Emlak Vergisi, Belediye Gel.K. uyarınca alınması gereken vergi, harç ve katılma payları alınmaması; aynı yerlerdeki su ücretlerinin % 50 indirimli olacağına ilişkin uygulamaların tarihi 2025 yılı sonuna kadar uzatılmıştır.
B)-Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin Değerlendirilmesi
75 AKP’li, Milletvekili tarafından 20.01.2023 günü TBMM Başkanlığına verilmiş Teklifin içeriğinde:
1- “Yeni Konut Finansman Programı” adı altında bir program kabul edilmiştir. Program uyarınca:
– Yeterli ödeme gücüne sahip T.C. vatandaşı gerçek kişilerin satın alacakları birinci el/yüklenicilerin mülkiyetinde olup yapımına henüz başlanmamış veya devam eden konutların finansmanına katkı için Hazine ve Maliye Bakanlığı (HMB) tarafından bankalara nakit kaynak aktarılacaktır.
– İlk üç yıl içinde; hane gelirinin %30’unu aşan taksit tutarı için geri ödemeli destek sağlanacaktır. Geri ödeme tutarları finansmanın faiz oranı üzerinden ve basit faiz yöntemiyle belirlenecektir. Arzu eden vatandaşlara geri ödemeli destek yerine aynı koşullarla borçlarının ertelenmesi olanağı getirilmektedir.
– Yüklenicilerin hesabından konut bedelinin %5’lik bölümü bankalar tarafından geçici hesaba alınacak ve bir yıla kadar olan konut taksitlerinin ödemelerinde kullanılacaktır.
– Hazine ve Maliye Bakanlığı’na Devlet iç borçlanma senetleri/kira sertifikaları ihraç etme yetkisi tanınacaktır.
– Satın alınan konutlar 5 yıl süre ile devir/temlik edilmeyecektir.
– Finansmanın kullanımı sürecinde konutun değerinin yanlış/gerçeğe aykırı belirlenmesi, hak sahipliğinin tespiti ve katkı payının hesabında hata yapılması, yararlanacak kişilerin yanlış beyanda bulunulması vb. hallerde uygulanacak yaptırımlar belirlenmiştir.
– Konuya ilişkin ayrıntılar CB tarafından belirlenecektir.
– Konut finansmanları 2023 yılı sonuna kadar kullanılacaktır. Gerektiğinde Cumhurbaşkanı tarafından süre bir yıl daha uzatılabilecektir.